Nadar

Nadar
Tavalludi
Gaspard-Félix Tournachon

5-aprel 1820-yil
Parij, Fransiya
Vafoti 20-mart 1910-yil(1910-03-20)
(89 yoshda)
Parij, Fransiya
Fuqaroligi Fransiya
Kasbi
  • Fotograf
  • karekaturachi
  • jurnalist
  • yozuvchi
Otasi Victor Tournachon
Imzosi

Nadar taxallusi bilan tanilgan Gaspard-Félix Tournachon 1820-yil 5-aprel[1] da Fransiyada tugʻilgan. Nadarni fotografi, karikaturachi, jurnalist, yozuvchi va havo sharining muallifi sifatida bilishadi. 1858-yilda u aerofotosuratlarni olgan birinchi fotograf hisoblanadi.

Nadarning fotoportretlari koʻplab milliy fotosuratlar toʻplamlarida saqlanadi. Uning oʻgʻli Pol Nadar (1856—1939) otasining vafotidan keyin studiyasini davom ettirgan.

Hayoti

Gaspard-Félix Tournachon (Nadar)[2] 1820-yil aprel oyi boshida Parijda matbaachi va kitob sotuvchisi oilasida[3] tugʻilgan. Nadar tibbiyotni oʻrganishni boshlaydi, lekin otasining vafotidan keyin iqtisodiy inqirozlarga uchraganligi sababli oʻqishni tashlaydi.[4][3]

Nadar turli gazetalarda karikaturachi va yozuvchi sifatida ishlay boshlaydi. U Jerar de Nerval, Charlz Bodler va Teodor de Banvilning Parijdagi bohem guruhiga qoʻshiladi va she guruhda uning doʻstlari unga taxallus sifatida Nadarni tanlaydilar.[4] Uning asarlari birinchi marta 1848-yilda Le Charivari jurnalida nashr etilgan. 1849-yilda u La Revue Comique à l’Usage des Gens Sérieuxga asos solgan.[3]

Nadar 1853-yilda karikaturachilikdan fotografiyaga oʻtgan va shu yili ilk fotosuratlaerini olgan. 1854yilda Sent-Lazar koʻchasi 113 da oʻzining shaxsiy fotostudiyasini ochgan.[4] Nadar keng doiradagi shaxslarni suratga oldi: siyosatchilar (Gizot, Prudon), sahna aktyorlari (Sara Bernhardt, Paulus), yozuvchilar (Gyugo, Bodler, Sand, Nerval, Gotier, Dyuma), rassomlar (Korot, Delakrua, Millet) va musiqachilar. (Liszt, Rossini, Offenbax, Verdi, Berlioz).[4] Nadar anʼanaviy dabdabali dekorativ chiroqlardan foydalanishni xohlamagan. U tabiiy kunduzgi yorugʻlikni afzal koʻrgan. 1886-yilda oʻgʻli Pol bilan u birinchi fotoreportajni amalga oshirgan.[5] Bu fotoreportaj Le Journal Illustré nashrida chop etilgan.[4]

Gaspard-Félix Tournachon tomonidan uchirilgan Le Geant shari (Nadar), 1863 yil

1858-yilda u aerofotosuratlarni olgan birinchi fotograf boʻldi. Shunday qilib, u oʻzining sharlari bilan havoda suratga tushgan, shuningdek, Parij katakombalarida birinchi boʻlib yer ostida suratga tushgan odam boʻlib, tarixda qoldi.[3] 1867-yilda u havo sayohatiga bagʻishlangan L’Aéronaute nomli birinchi jurnalni nashr etdi.[3]

Asarlari

Umrining oxirlarida Nadar anekdotlar, ham uning fotosuratlari namunalari, shu jumladan taniqli ismlarning koʻplab portretlari bilan toʻldirilgan[6][7] " Quand j'étais photographe " nomli asarini yaratdi va uni ingliz tiliga tarjima qilgan.

Fotogaleriyasi

  • Nadarning oʻgʻli (oʻrtada) Yatsu Kanshiro (chapda) va nomaʼlum samuray (oʻngda), Nadar tomonidan suratga olingan. Ular 1863 yilda Yaponiyaning Evropadagi ikkinchi elchixonasi aʼzolari edi
    Nadarning oʻgʻli (oʻrtada) Yatsu Kanshiro (chapda) va nomaʼlum samuray (oʻngda), Nadar tomonidan suratga olingan. Ular 1863 yilda Yaponiyaning Evropadagi ikkinchi elchixonasi aʼzolari edi
  • Balzak karikaturasi, 1850 yil
    Balzak karikaturasi, 1850 yil
  • Charlz Bodler
    Charlz Bodler
  • Sara Bernhardt
    Sara Bernhardt
  • Georges Boulanger
    Georges Boulanger
  • Marguerite Bresil
    Marguerite Bresil
  • Le Bris va uning uchuvchi apparati Albatros II (notoʻgʻri berilgan boʻlishi mumkin, baʼzi manbalar fotosuratchi Pepin fils boʻlganini aytishadi)
    Le Bris va uning uchuvchi apparati Albatros II (notoʻgʻri berilgan boʻlishi mumkin, baʼzi manbalar fotosuratchi Pepin fils boʻlganini aytishadi)
  • Fransua Sertain de Kanrober
    Fransua Sertain de Kanrober
  • Jorj Klemenso
    Jorj Klemenso
  • Piter Kropotkin
    Piter Kropotkin
  • Shahzoda Adam Jerji Czartoryski
    Shahzoda Adam Jerji Czartoryski
  • Klod Debussi
    Klod Debussi
  • Ejen Delakrua
    Ejen Delakrua
  • Gustav Dore (1859)
    Gustav Dore (1859)
  • Aleksandr Dyuma, hozir
    Aleksandr Dyuma, hozir
  • Nikolo Gabrielli di Quercita
    Nikolo Gabrielli di Quercita
  • Marquis de Galliffet, fusilleur de la Commune
    Marquis de Galliffet, fusilleur de la Commune
  • Charlz Guno 1890 yil
    Charlz Guno 1890 yil
  • Elizabeth de Gramont, 1889 yil
    Elizabeth de Gramont, 1889 yil
  • Frants Liszt
    Frants Liszt
  • Ilya Mechnikov
    Ilya Mechnikov
  • Jan-Fransua Millet
    Jan-Fransua Millet
  • Nosiriddin Shoh Qojar, Fors qiroli 1848-1896
    Nosiriddin Shoh Qojar, Fors qiroli 1848-1896
  • Jorj Sand (1864)
    Jorj Sand (1864)
  • Séverine (taxminan 1895)
    Séverine (taxminan 1895)
  • Emile Zola (1895)
    Emile Zola (1895)
  • Braziliyalik Pedro II
    Braziliyalik Pedro II

Manbalar

  1. ↑ „La Mort de Nadar“. l'Aérophile (fransuzcha). 1-aprel 1910-yil. 194-bet.{cite magazine}: CS1 maint: date format ()
  2. ↑ Jenner, Greg. Dead Famous: An Unexpected History of Celebrity from Bronze Age to Silver Screen (inglizcha). Orion, 19-mart 2020-yil — 213-bet. ISBN 978-0-297-86981-8. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 „Félix Nadar Gaspard-Félix Tournachon (6 April 1820 – 23 March 1910, France)“. Lambiek Comiclopedia. Qaraldi: 12-noyabr 2019-yil. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Lambiek" defined multiple times with different content
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 „Archives de France |“ (fransuzcha). www.archivesdefrance.culture.gouv.fr. Qaraldi: 15-oktabr 2015-yil. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "archivesdefrance" defined multiple times with different content
  5. ↑ „"Le Journal Illustré" Publishes the First Photo-Interview 9/5/1886“. History of Information. Qaraldi: 12-noyabr 2019-yil.
  6. ↑ Adam Begley, „The absurd life of Félix Nadar, French portraitist and human flight advocate“, The Guardian, 23 December 2015.
  7. ↑ Begley, Adam. The Great Nadar: The Man Behind the Camera. New York: Tim Duggan Books, 11 July 2017. ISBN 978-1-101-90260-8.