Xamir

Xamir — un, suv, sut, yogʻ, tuz qoʻshib tayyorlanadigan yarim fabrikat. Turli taomlar, non, qandolatchilik va makaron mahsulotlari, shirinliklar tayyorlashda ishlatiladi. Moʻljallangan mahsulotga qarab turli xamirlar tayyorlanadi. Oddiy oshxamir — togʻorachaga elangan un solinib, oldindan tayyorlangan namakobdan ozozdan qoʻshib xamir qoriladi, yaxshilab pishitib iylanadi. Tayyor xamirni tindirish uchun zuvala qilib, 10—15 daqiqa oʻrab qoʻyiladi, somsa, chuchvara, ugra, norin, lagʻmon va boshqa taomlar tayyorlash uchun yupqa qilib yoyiladi. Bunday xamirni tayyorlash uchun 1 kg unga 2 stakan iliq suv, 2 choy qoshiq tuz solinadi. Oshirma yoki xamir-turushli non xamir togʻorachadagi suvga tuz va xamirturush solib eritilgach, moʻljaldagi un solinadi va ozozdan suv qoʻshib xamir qoriladi. Tayyor xamir usti qalinroq narsa bilan yopilib, oshirish uchun bir soatga issiqroq joyga qoʻyiladi. Xamirning oshganligi koʻpchishi va orasida mayda gʻovakchalar paydo boʻlganligidan bilinadi. Oshirma xamir tayyorlash uchun 1 kg unga 2 choy qoshigʻida tuz, 2 stakan iliq suv, 25—30 g xamirturush kerak boʻladi. Oshirma xamirdan, asosan, nonlar, ayrim somsalar tayyorlanadi. Xamirturushsiz sut, yogʻ va tuxum qoʻshiladigan xamir turli nonlar, patir, oʻrama, zangza, chakchak, boʻgʻirsoq kabi pishiriqlar tayyorlashda ishlatiladi. Bunday xamirni tayyorlash uchun 1 kg un, 2 stakan sut yoki shirobcha, 1 osh qoshigʻida sariyogʻ yoki eritilgan qoʻy yogʻi, 1 dona tuxum va 1 choy qoshigʻida tuz kerak boʻladi. Agar xamir faqat tuxumning oʻzida qoriladigan boʻlsa, 1 kg unga 4—5 dona tuxum kerak boʻladi. Xamirturushli sut, yogʻ va tuxum qoʻshiladigan xamirdan turli bulochkalar, piroglar, ruletlar tayerlanadi. Bunday xamirni tayyorlashda barcha masalliqlar un, sut, yogʻ, tuz, shakar, tuxum, xamirturush va boshqa birdaniga qoʻshib qoriladi. Xamirni togʻoraning oʻzida issiq qilib oʻrab oshirish uchun olib qoʻyiladi. Bunday xamir uchun 1 kg unga 35—40 g xamirturush, 2 stakan iliq sut (yoki 1 stakan sut bilan 1 stakan shirobcha yoki 1 stakan sut, 200 g sariyogʻ) kerak boʻladi. Agar tuxumning oʻzida qoriladigan boʻlsa, 5—6 dona tuxum, 2 choy qoshigʻida tuz, 3—4 osh qoshigʻida shakar qoʻshiladi. Ayrim hollarda xamirturush oʻrniga qatiq yoki smetana qoʻshish mumkin.