Ngữ chi Khơ Mú

Ngữ chi Khơ Mú
Phân bố địa lý	Đông Dương
Phân loại ngôn ngữ học	Nam Á Khasi-Khơ Mú Palaung-Khơ Mú Ngữ chi Khơ Mú
Ngôn ngữ con:	Khao Mlabri Xinh Mun Khơ Mú
Glottolog:	khmu1236[1]
tiếng Khơ Mú

Ngữ chi Khơ Mú là một nhóm các ngôn ngữ trong ngữ hệ Nam Á được sử dụng chủ yếu ở miền bắc Lào, cũng như ở nước láng giềng như phía bắc Việt Nam và miền nam Vân Nam, Trung Quốc. Tiếng Khơ Mú là ngôn ngữ có nhiều người nói nhất trong nhóm này.

Nguồn gốc

Paul Sidwell (2015) cho rằng quê hương của ngữ chi Khơ Mú nằm ở nơi hiện là tỉnh Oudomxay, miền bắc nước Lào.

Ngôn ngữ

Các ngôn ngữ thuộc ngữ chi Khơ mú là:

• Tiếng Mlabri (Yumbri)
• Tiếng Phong (Kniang, Tay Phong)
• Tiếng Xinh Mun (Puok, Pou Hok, Khsing-Mul)
• Tiếng Khơ Mú
• Tiếng Khuen
• Tiếng Ơ Đu
• Tiếng Prai
• Tiếng Mal (Thin)
• Tiếng Theen (Kha Sam Liam)

Có một số bất đồng về việc tiếng Bit thuộc ngữ chi Khơ Mú hay Palaung; Svantesson tin rằng nó rất có thể thuôc ngữ chi Palaung và đôi khi nó được đặt trong ngữ chi Mảng, nhưng hầu hết các phân loại ở đây đều coi chúng thuộc ngữ chi Khơ Mú. Tương tự, Diffloth cho rằng tiếng Xinh Mun thuộc ngữ chi Mảng và tiếng Kháng thuộc ngữ chi Palaung.

Ngôn ngữ Bumang được phát hiện gần đây cũng có khả năng là thuộc ngữ chi Khơ Mú hoặc Palaung. Jerold A. Edmondson coi nó có liên quan mật thiết nhất với tiếng Kháng. Ngoài ra, tiếng Quảng Lâm là một ngôn ngữ được chứng thực kém ở Việt Nam có thể liên quan chặt chẽ với tiếng Kháng hoặc tiếng Bit.

Theo phân loại truyền thống nó thuộc về nhánh Bắc Môn-Khmer của ngữ tộc Môn-Khmer, nhưng theo các phân loại gần đây hơn, nó thuộc về ngữ tộc Khasi-Khơ Mú. Nó bao gồm các phân nhóm sau:

• Khao:
  • tiếng Khao
  • tiếng Bit
• Mlabri:
  • tiếng Mlabri
• Xinh Mun:
  • tiếng Kháng
  • tiếng Phong-Kniang
  • tiếng Xinh Mun hay tiếng Puộc.
• Khơ Mú:
  • Khơ Mú:
    • tiếng Khơ Mú
    • tiếng Khuen
    • tiếng Ơ Đu
  • Mal-Phrai:
    • tiếng Mal
    • tiếng Phray
    • tiếng Phai
    • tiếng Lua Môn-Khmer

Chỉ có tiếng Khơ Mú là ngôn ngữ duy nhất trong nhóm có số lượng tương đối lớn người sử dụng, trong khi các ngôn ngữ khác, như tiếng Mlabri, chỉ có rất ít người sử dụng. Tồn tại một sự chưa đồng thuận trong việc đặt nhánh Khao, trong bài này liệt kê như là một phần của cây ngôn ngữ Khơ Mú, nhưng nó có thể trên thực tế là thuộc nhóm Khơ Mú hay nhóm Palaung; theo nhà ngôn ngữ học Svantesson thì tiếng Khao và tiếng Bit tốt nhất nên phân loại như là thuộc nhóm Palaung^[2]

Liên kết ngoài

• Trang về ngữ chi Khơ Mú từ website của Ethnologue

Xem thêm

• Tiếng Khơ Mú
• Người Khơ Mú

Ghi chú