Peire
| Peire | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 En Europeesche peire | |||||||||||||||||
| Taxonomische indêlienge | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Sôorte | |||||||||||||||||
| Pyrus communis L., 1753 |
Peirn zyn e sôorte van fruut woavan dan der 40 verschillige sôortn bestoan. 't Artikel hier goat over d'Europeesche peire (Pyrus communis). De noame komt verzeker van 't West-Germoansche *pera, uut 't vulgair Latyn pira.
Verspreidienge
Europeesche peirn kommn in e masse oundersôortn in 't wilde vôorn in Middn- en Ôost-Europa en in Zuudwest-Azië. Nu zyn de gekwikte sôortn (Pyrus communis communis) surtout ekwikt in Europa, Nôord-Amerika en Australië.
Hier en doa groein der wilde peireloars, mo 't is moeilik voun te zien of dan dat wilde of verwilderde zyn. Gelyk hoe zyn ze zeldzoam.
Beschryvienge
De Pyrus communis communis is verzeker e krusienge tusschn de twêe ander oundersôortn P.c. pyraster en P.c. caucasica. Peirn woarn bykan zeker ol etrokkn van vôorn dan der gekwikte sôortn woarn. 't Is gin zekerheid over d'êeste geplante peireloars, mo 't is verzeker ol van lange vôorn d'êeste betrouwboare bronn (antiek Grieknland en Rome).
Gebruuk
Peirn zyn ossan etrokkn vôorn an ze rype zyn, want an ze volln, krygn ze veel te gemakkelik brune plekkn, die zêre vortn. Zolange dan ze nie rype zyn, zyn ze gemakkelik te vervoern zounder dat er etwot ankomt.
Peirn kunn geweune upeetn zyn, mo ze zyn oek verwerkt in aar diengn, lik peirewyn (die styf up cider trekt, die van appels emakt is). Buutn peirn voun geweune op t'eetn, zyn der oek peirn voun te stoovn.
'n Grotsn producent van peirn in Europa, is Italië, met 840 000 ton. 'n Grotsn producent in de weireld is China.