Metro Manila

Mayda impormasyon hini nga artikulo nga aada han Iningles nga bersyon nga angay ighubad ha Winaray

Metropolitano nga Manila

Sentro han Rehiyon	Manila
Populasyon	11,289,368[1] (2005)
– Densidad	17,751 ha tagsa km²
Kahaluag	636 km²
Mga Pagbahinbahin
–Mga Probinsya	—
– Mga Syudad	16
– Mga Bungto	1
– Mga Baranggay	1694
– Mga Distrito ha Congreso	27
Mga Yinaknan	Tinag-alog

Para han artikulo mahitungod han kapital nga syudad han Pilipinas, kitaa an Manila.

An Metropolitano nga Manila (ha Iningles: Metropolitan Manila; ha Tinag-alog: Kalakhang Maynila) o Nasodnon nga Rehiyon han Pamunuan (ha Iningles: National Capital Region (NCR); ha Tinag-alog: Pambansang Punong Rehiyon) amo an kapital han Pilipinas ngan usa han mga katloan nga pinakadako hin populasyon nga mga metropolitano nga kahaluag han kalibutan. It Metro Manila usa han duha nga mga designar nga mga metropolitano nga kahaluag han Pilipinas, ngan an sugad gihapon hini amo an Metro Cebu.

An Metro Manila amo an metropolitano nga kahaluag nga naglalakip han syudad han Manila, ngan hin napulo kag unom nga mga nagpapalibot nga mga syudad ngan bugnto, upod an Syudad han Quezon, an kapital tikang han 1948 tubtob 1976. It Metro Manila amo an politikal, ekonomiya, sosyal ngan kultura nga sentro han Pilipinas, ngan usa han mga modero nga mga metropolis ha Timugan nga Asya. Damo nga mga lokal ha Syudad han Manila ngan ha mga probinsya an natawag hit rehiyon nga Manila la, bisan man kon ini diri ginkakauyonan hin mga lokal tikang han iba nga dapit han metropolis. It Metro Manila agsob nga ginpapahalipot nga M.M..

It Metro Manila amo an gigutiayi han mga administratibo nga rehiyon, pero amo ini an pinakadako hin populasyon ngan pinakahitaas an densidad hin populasyon, kay mayda hini populasyon nga 9,932,560 (sumala han 2000 nga census) hin kahaluag nga mga 636 ka kwadrado nga kilometro la an kadako. Amo la liwat ini an rehiyon nga waray mga probinsya. Ginsasapitan an rehiyon han mga lalawigan han Bulacan ha amihanan, Rizal ha sidlangan, ngan Cavite ug Laguna ha salatan. It Metro Manila nahamutnga gihapon han Bahia han Manila ha salatan ngan han Laguna de Bay ha timugan o salatan-sidlangan ngan an Salog han Pasig nasubay ha butnga hinin duha nga mga katubigan ngan nagtutunga hit rehiyon.

An pamulong nga Metro Manila diri angay igkalipat han metro nga riles nga sistema han rehiyon, ngan an pulong nga metro mismo pirme ginagamit ha pagtawag han metropolitano nga lugar (sugad ha the metro). An mga agi-anan nga riles tinatawag ha ira mga pagpahalipot sugad han LRT ngan an MRT, nga kilalado liwat nga Light Rail Transit ngan Metro Rail Transit respectivamente.

Ha papel, it Manila amo an pinili nga kapital nga lingkoranan han gobyerno han Pilipinas, pero ha tinuod, an mga lingkoranan han gobyerno nahamutang ha dirudilain nga mga dapit han Metro Manila. An ehekutibo ngan administratibo nga lingkoranan han gobyerno nahamutang ha Manila, pati gihapon an judikatura. An hitaas nga balayan han lehislatura (an Senado han Pilipinas) nahamutang ha Syudad han Pasay, samtang an ubos nga balayan (an Kapulongan hin mga Representante han Pilipinas) ha Syudad han Quezon.

Mga syudad ngan mga bungto

An Metro Manila nahibug-os hin napulo kag unom (16) nga mga syudad ngan usa (1) nga mga bungto. An tagsa bungto ngan syudad pinamunoan hin alkalde o mayor nga api han Metro Manila Mayor's League, nga kabahin han Metropolitan Manila Development Authority (MMDA).

Selyo	Syudad/Bungto	Populasyon¹	Kahaluag (km²)	Dens. han pop. (ha tagsa km²)	Tinuig nga rata hin pagtubo hin populasyon	Per capita GDP	Kahimo nga syudad
	Caloocan	1,378,856	53.33	25,855	2.20	$9,426	1962
	Las Piñas	532,330	41.54	12,815	1.65	$8,678	1997
	Makati	510,383	27.36	18,654	1.91	$29,259	1995
	Malabon	363,681	15.76	23,076	.98	$4,334	2001
	Mandaluyong	305,576	11.26	27,138	1.29	$20,258	1994
	Manila	1,660,714	38.55	43,079	.68	$13,731	1574
	Marikina	424,610	33.97	12,500	1.14	$10,346	1996
	Muntinlupa	452,943	46.70	9,699	2.48	$13,789	1995
Paypay:Ph seal ncr navotas.png	Navotas	245,344	10.77	22,780	.87	$5,296	2007
Paypay:Ph seal ncr paranaque.png	Parañaque	552,660	47.69	11,589	2.88	$10,146	1998
Paypay:Ph seal ncr pasay.png	Pasay	403,064	19.00	21,214	1.77	$6,876	1947
	Pasig	617,301	31.00	19,913	2.80	$12,032	1995
	Pateros	61,940	2.10	29,495	1.05	$3,324
	Quezon	2,679,450	161.12	16,630	2.92	$11,213	1939
	San Juan	124,187	5.94	20,907	0.87	$16,893	2007
	Taguig	613,343	47.88	12,810	3.82	$12,342	2004
	Valenzuela	568,928	44.58	12,762	2.21	$7,531	1998
	Bug-os	11,553,4272	638.55	18,093	2.11	$10,223

¹ 2007 nga Census ² Upod in mga baranggay nga gin-aawayan han mga syudad han Makati ngan Taguig.

An Metro Manila or the National Capital Region (NCR) diri sugad han iba nga mga rehiyon nga ginbahinbahin ngadto hin mga probinsya kondi ginbahin ini ngadto hin upat nga waray-function nga mga distrito, nga gintirok pinaagi ha heyograpiya nga batikan nga ginreperensya ha Salog han Pasig. Ini nga mga distrito ginhimo dida han 1976 pero waray ini mga lokal nga gobyerno ngan waray representasyon ha kongreso, diri sugad han mga probinsya. Gingagamit la ini nga mga distrito para hin mga panuyo hin fiscal ngan istadistika.

An mga syudad ngan bungto ha sakob han NCR ginbahin han upat nga mga distrito hin sugad hini:

• Syahan nga Distrito: Syudad han Manila
• Ikaduha nga Distrito: Syudad han Mandaluyong, Syudad han Marikina, Syudad han Pasig, Syudad han Quezon, San Juan
• Ikatulo nga Distrito: Syudad han Caloocan, Syudad han Malabon, Syudad han Navotas, Syudad han Valenzuela
• Ika-upat nga Distrito: Syudad han Las Piñas, Syudad han Makati, Syudad han Muntinlupa, Syudad han Parañaque, Syudad han Pasay, Pateros, Syudad han Taguig