Dioscorea alata

Dioscorea alata
Clasificación científica
Reinu: Plantae
(ensin clasif.): Monocots
Orde: Dioscoreales
Familia: Dioscoreaceae
Xéneru: Dioscorea
Especie: D. alata
L. 1753
Sinonimia
Sinónimos de Dioscorea alata
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online World Flora online
[editar datos en Wikidata]
Un cachu de torta fecha de ube.

El ñame d'agua, ñame aláu o en Filipines ube o ubi (Dioscorea alata) ye una especie de ñame (Dioscorea alata) que contién pigmentos que dan color púrpura o violáceo.

Ilustración
Tubérculu

Descripción

Son tubérculos de 10-40 cm de diámetru, hipogeos, globosos, internamente blancos a crema, ensundiosos; corteza delgada, amarellentada. Bulbilos nes axiles foliares 4-5 x 3 cm, ovoides, pardu escuru, verrugosos. Tarmos dextrovolubles, cuadraos, angulaos, alaos. Fueyes (7-)11-15(-25) x (4-)8.4-9.7(-16) cm, opuestes, xeneralmente alternes en plántulas o plantes bien nueves, ovaes o elíptiques o ováu-elíptiques o llanceolaes a hastaes, 7-nervias, la base xeneralmente cordata, dacuando sagitada o colos lóbulos traslapándose, el ápiz acumináu, membranáceo a subcoriáceo; pecíolus 8.7-10.3 cm, llixeramente decurrentes sobre'l tarmu; estípules 7-8 x 4 mm, oblongues a falcaes. Inflorescencies estaminaes con 1 panícula compuesta de 9-30 cm por axila, con 1-4 recímanos per nuedu opuestos a otros tantos y cada unu con forma de zigzag; raquis llisu; flores solitaries, sésiles; periantu 1-2 mm, crema, rosáu o purpúreo; tépalos 1-2 mm, ovaos; estames 6, los 3 curtios c. 0.3 mm, los 3 llongures 0.5-0.6 mm, inxertaos nel toru, filiformes, les anteres introrses, les teques coherentes; pistilodio 0.2-0.4 mm, cónicu, tripartido, carnosu. Inflorescencies pistilaes con 1 recímanu de 15-30 cm por axila; periantu c. 2 mm, pardu o purpúreo; estaminodios 6, c. 0.2 mm, cónicos, inxertaos na base de los tépalos; columna estilar c. 0.3 mm, los estilos anchos, carnosos, 2-fidos. Cápsules 16-18 x 20-25 mm, semirreniformes, crema con mácules purpúreas, la base llixeramente aguda a obtusa, el ápiz retuso a emarginado; granes desconocíes.[1]

Usos

N'India, esti vexetal conozse como ratalu o yam violeta. En Marathi: KondFal (कोंदफळ). En Vietnam: khoai mỡ. N'otres partes de la península Malaya, la pallabra ubi referir a cuaquier yam o tubérculu. En Tonga: ʻufi (considerándo-ylo como un alimentu de reis), en Ḥawai: uhi, en Tahití: ufi. En Filipines, ube ye cocináu con azucre ya inxeríu como un postre duce o mermelada llamada ube halaya que tien un brillosu color violeta. Ube ye tamién un ingrediente nel postre frutáu halo halo, otru popular postre filipín. Ube ye dacuando confundíu con Ipomoea batatas cv. Ayamurasaki d'Okinawa.

El ube ye utilizáu en variedaes de postres, como asina tamién pa saborizar xelaos, lleche, piononos, tartes, galletes, tortes, y otres reposteríes. El términu ube tamién denota en Filipines el color purpúreo o violeta.

En Maharastra, chips tostaos de ube peracabar mientres comíes relixoses. El yam púrpura ye tamién un ingrediente esencial en Undhiyu.

Nel Mar Caribe el ube ye un ingrediente importante de dellos platos típicos, como por casu el llamátigu de quesu.

Kristen Stewart (Twilight) y Uma Thurman (Kill Bill, Pulp Fiction, High Stakes) son promotores de Ube Shakes.

Taxonomía

Dioscorea alata describióse por Carolus Linnaeus y espublizóse en Species Plantarum 2: 1033. 1753.[1]

Sinonimia
  • Dioscorea atropurpurea Roxb.
  • Dioscorea colocasiifolia Pax
  • Dioscorea eburina Lour.
  • Dioscorea eburnea Lour.
  • Dioscorea globosa Roxb.
  • Dioscorea javanica Queva
  • Dioscorea purpurea Roxb.
  • Dioscorea rubella Roxb.
  • Dioscorea sapinii De Wild.
  • Dioscorea sativa Munro
  • Dioscorea vulgaris Miq.
  • Elephantodon eburnea (Lour.) Salisb.
  • Polynome alata (L.) Salisb.[2][3]

Ver tamién

Referencies

  1. 1,0 1,1 «Dioscorea alata». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 10 d'abril de 2013.
  2. «Dioscorea alata». World Checklist of Selected Plant Families. Consultáu'l 10 d'abril de 2013.
  3. Dioscorea alata en PlantList

Enllaces esternos