Tartu

Tartu
Tartu
Bayraq Gerb
Bayraq Gerb
58°22′48″ şm. e. 26°43′21″ ş. u.
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub 1262
Sahəsi
  • 38,97 km² (31 dekabr 2016)[2]
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi 95.190 nəfər (2021)
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi 50050–51111
Nəqliyyat kodu T
Digər
tartu.ee
Xəritəni göstər/gizlə
Tartu xəritədə
Tartu
Tartu
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tartu (est. Tartu, alm. Dorpat, Dörpt‎; 1030—1224 və 1893—1918-ci illərdə Юрьев, в 1224-1893-ci ildə Дерпт) — Estoniyanın şəhəridir. Emayıgi çayının sahilində yerləşir. Tallindən sonra Estoniyanın 2-ci böyük şəhəridir. Tartu şəhəri hələ b.e. V əsrindən «Tarbatu» (est. tarvas — «tur, ibtidai buğa və ya öküz») adında estlərin yaşayış məntəqəsi kimi tanınırdı. Şəhər tarix boyunca Qədim Rus dövlətinin, Novqorod respublikasının, Livoniya ordeninin, Reç Pospolitanın, İsveç Krallığının, Rusiya imperiyasının və SSRİ-nin tərkibində olmuşdu, buna görə də şəhərin bir çox variantda adı var.

Əhali

1990–2009-ci illər arası Tartu əhalisi.

1825 1833 1840 1847 1856 1863 1867 1881 1897
8450 10020 12185 12914 14386 21014 29974 42308
1922 1934 1939 1959 1970 1979 1989 2000 2011
50342 58876 60281 74263 90459 104518 113977 98695 97600

Əhalinin etnik tərkibi

Əhali 1867 1881 1897 1922 1934
faiz % faiz % faiz % faiz % faiz %
Ümumi 21014 100 29974 100 42308 100 50342 100 58876 100
estonlar 9720 46,3 16526 55,4 29039 68,6 42459 84,5 51559 87,6
almanlar 8907 42,4 10486 35,2 7020 16,6 3210 6,4 2706 4,6
ruslar 1866 8,9 1818 6,1 3689 8,7 2570 5,1 2640 4,5
digərlər 521 2,5 1144 3,8 2560 6,1 2103 4,2 1971 3,3
Əhali 1970< 1979 1989 2000 2010
faiz % faiz % faiz % faiz % faiz %
Ümumi 90459 100 104381 100 113420 100 101169 100 97600 100
estonlar 68129 75,3 77597 74,3 82031 72,3 80397 79,5 79700 81,7
ruslar 18009 19,9 21530 20,6 24604 21,7 16245 16,1 14340 14,7
ukraynalılar 1277 1,4 1685 1,6 2639 2,3 1239 1,2 891 0,9
finlər 1220 1,4 1271 1,2 1275 1,1 1073 1,1 706 0,7
beloruslar 551 0,6 749 0,7 1088 1,0 490 0,5 355 0,4
digərlər 1273 1,4 1549 1,5 1783 1,6 1725 1,7 1608 1,6

İqlim

Tartu üçün aylıq orta temperatur və yağıntı
Yan Fev Mar Apr May İyn İyl Avq Sen Okt Noy Dek
Max. Temperatur (°C) −4,8 −3,9 0,8 8,4 15,7 19,3 20,7 19,5 14,0 8,6 2,0 −2,3 Ø 8,2
Min. Temperatur (°C) −9,6 −9,4 −5,3 0,3 6,0 10,3 11,9 11,2 7,3 3,1 −1,6 −6,7 Ø 1,5
Yağıntı (mm) 29 23 26 34 53 61 71 86 65 53 48 40 Σ 589
Günəşli saatlar (s/g) 1,2 2,3 4,3 6,0 8,4 9,5 8,5 7,0 4,6 2,8 1,0 0,8 Ø 4,7
Yağışlı günlər (g) 8 7 7 7 8 9 10 11 11 11 11 11 Σ 111
Nisbi rütubət (%) 85 84 79 72 68 73 77 80 84 85 89 88 Ø 80,3
T
e
m
p
e
r
a
t
u
r
−4,8
−9,6
−3,9
−9,4
0,8
−5,3
8,4
0,3
15,7
6,0
19,3
10,3
20,7
11,9
19,5
11,2
14,0
7,3
8,6
3,1
2,0
−1,6
−2,3
−6,7
Yan Fev Mar Apr May İyn İyl Avq Sen Okt Noy Dek
A
t
m
o
s
f
e
r

ç
ö
k
ü
n
t
ü
s
ü 		29
23
26
34
53
61
71
86
65
53
48
40
  Yan Fev Mar Apr May İyn İyl Avq Sep Okt Noy Dek


Mənbə: fehlt

Memarlıq abidələri

  • Tartu ratuşası axşam
    Tartu ratuşası axşam
  • İngilis körpüsü
    İngilis körpüsü
  • Pyotr kilsəsi
    Pyotr kilsəsi
  • Universitetin baş binası
    Universitetin baş binası
  • "Yıxılan" ev
    "Yıxılan" ev
  • AHHAA muzeyi və Tigutorn - şəhərin ən hündür binası
    AHHAA muzeyi və Tigutorn - şəhərin ən hündür binası
  • Baş Katedral binası
    Baş Katedral binası
  • Tartu müg. Pavel kilsəsi
    Tartu müg. Pavel kilsəsi

Partnyorlaşmış şəhərlər

Web links

Vikianbarda Tartu ilə əlaqəli mediafayllar var.
Vikimənbədə Tartu ilə əlaqəli məlumatlar var.

İstinadların sınaq göstərişi

  1. ↑ 1 2 archINFORM (alm.). 1994.
  2. ↑ Land Board. 1990.