Джон Роберт Шрыфер

Джон Роберт Шрыфер
англ.: John Robert Schrieffer
Дата нараджэння	31 мая 1931(1931-05-31)[1][2][…]
Месца нараджэння	Оўк-Парк, акруга Кук, Ілінойс, ЗША[1]
Дата смерці	27 ліпеня 2019(2019-07-27)[3][4][…] (88 гадоў)
Месца смерці	Талахасі, акруга Леан[d], Фларыда, ЗША[3]
Месца пахавання	Greenwood Cemetery[d][5]
Грамадзянства	ЗША
Род дзейнасці	фізік, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	фізіка[6] і Звышправоднасць[6]
Месца працы	Ілінойскі ўніверсітэт ва Урбане і Шампейне[7] Універсітэт штата Фларыда[8][9] Бірмінгемскі ўніверсітэт Пенсільванскі ўніверсітэт[7] Каліфарнійскі ўніверсітэт у Санта-Барбары Лос-Аламаская нацыянальная лабараторыя[d][9] Exxon Research & Engineering Company[d][9] Чыкагскі ўніверсітэт[7]
Альма-матар	Ілінойскі ўніверсітэт ва Урбане і Шампейне (1957)[7] Масачусецкі тэхналагічны інстытут Eustis High School[d]
Навуковы кіраўнік	Джон Бардзін
Член у	Нацыянальная акадэмія навук ЗША Акадэмія навук СССР Расійская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Дацкая каралеўская акадэмія навук[d] Амерыканскае філасофскае таварыства[10] Амерыканскае фізічнае таварыства[10]
Узнагароды	прэмія Олівера Э. Баклі па фізіцы кандэнсаванага стану[d] (1968) член Амерыканскага фізічнага таварыства[d] прэмія Камстока[d] (1968) грант Гугенхайма (1966)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Джон Роберт Шрыфер (англ.: John Robert Schrieffer; 31 мая 1931, Оўк-Парк, штат Ілінойс, ЗША — 27 ліпеня 2019, Талахасі, Фларыда, ЗША) — лаўрэат Нобелеўскай прэміі ў галіне фізікі (1972) (сумесна з Джонам Бардзіным і Леонам Н. Куперам) за стварэнне БКШ-тэорыі, названай па іх ініцыялах.

Нарадзіўся ў горадзе Оўк-Парк (штат Ілінойс) у сям’і Джона Г. Шрыфера і Луізы (у дзявоцтве Андэрсан) Шрыфер. У 1940 годзе сям’я пераязджае ў горад Манхасет, штат Нью-Ёрк, а яшчэ праз дзевяць гадоў у горад Юстыс (штат Фларыда). Жывучы ў Фларыдзе, Джон любіў гуляць з самаробнымі ракетамі і радыё, што і сфармавала яго цікавасць да электратэхнікі.

Скончыўшы Юстыскую сярэднюю школу, у 1949 году Шрыфер паступае ў Масачусецкі тэхналагічны інстытут, маючы намер стаць інжынерам-электрыкам. Праз два гады ён абірае сваёй спецыяльнасцю фізіку і ў 1953 годзе атрымлівае ступень бакалаўра пад кіраўніцтвам Джона К. Слэтэра. У 1954 г. ён абараняе ва ўніверсітэце штата Ілінойс дысертацыю, выкананую пад кіраўніцтвам Джона Бардзіна, і атрымлівае ступень магістра. Дысертацыя была прысвечана даследаванню электроннай праводнасці на паверхні паўправадніка. Па завяршэнні працы над дысертацыяй ён далучаецца да Бардзіна ў даследаванні з’явы звышправоднасці і уласцівасцяў рэчыва пры тэмпературах, блізкіх да абсалютнага нуля.

У 1956 г. Шрыфер, Бардзін і Купер распрацавалі тэорыю звышправоднасці крышталічных цвёрдых тэл, заснаваную на ўяўленні пра звышцякучасць купераўскіх пар электронаў. За ўклад у тэорыю звышправоднасці Шрыфер ў 1957 г. атрымаў доктарскую ступень у Ілінойскім універсітэце.

У 1957—1958 гг. на правах постдактаранта Нацыянальнага навуковага фонду Шрыфер займаўся даследаваннем звышправоднасці ў Бірмінгемскім універсітэце (Англія) і ў Інстытуце Нільса Бора ў Капенгагене (Данія). У Капенгагене ў 1960 г. ён сустрэў Ганнэ Грэтэ Томсен. Праз некалькі месяцаў яны пажаніліся. У іх дзве дачкі і сын.

У 1964, Шрыфер публікуе сваю кнігу аб тэорыі БКШ, «Theory of Superconductivity».У 1957—1960 гг. Шрыфер выкладаў фізіку ў Чыкагскім універсітэце, у 1959—1960 гг. ва універсітэце штата Ілінойс, у 1962 г. у Пенсільванскім універсітэце, у 1969—1975 гг. ў Карнельскім універсітэце і з 1975 г. — у Каліфарнійскім універсітэце ў Санта-Барбары. Ён займаецца таксама даследаваннем магнітных уласцівасцяў матэрыялаў, уласцівасцяў сплаваў і паверхневых эфектаў.

У 1972 г. Шрыферу, Куперу і Бардзіну была прысуджана Нобелеўская прэмія па фізіцы «за створаную іх сумеснымі намаганнямі тэорыю звышправоднасці, звычайна званую тэорыяй БКШ».

9 лістапада 2005 г. быў прысуджаны да двух гадоў турэмнага зняволення за ненаўмыснае забойства (аўтакатастрофу па яго віне).

• Профіль Джона Роберта Шрыфера на афіцыйным сайце РАН
• Інфармацыя з сайта Нобелеўскага камітэта (англ.)