Skiant-faltazi
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Amazing_Stories_Quarterly_1928_Spring.jpg/220px-Amazing_Stories_Quarterly_1928_Spring.jpg)
Ar skiant-faltazi (berradur: SF) a zo un doare danevellañ, el lennegezh hag er sinema dreist-holl, diazezet war ar pezh a c'hallfe bezañ an amzer da zont ha bedoù dianav (planedennoù a-bell, bedoù kenstur, beajoù en egor, spesadoù speredek all, ha toud), diwar an anaoudegezhioù a-vremañ (er skiantoù, en teknologiezhioù, en ethnologiezh, ha kement zo).
Hervez Lester Del Rey, ar skiant-faltazi zo diazezet, evit ul lodenn vras, war ar fed da skrivañ en un doare poellek diwar-benn traoù a c'halffe bezañ.
E kenarroud an istor, e elfennoù faltaziek a c'hall bezañ anezhe hervez al lezennoù termenet gant ar skiant pe hervez lezennoù eus an natur zo goulakaet gant ar skiant (daoust ma c'hall lod eus elfennoù un istor bezañ poelladoù penn-da-benn).
Diazezet eo hanter war ar skiant ha hanter war ar faltazi.
- War ar skiant, peogwir e kemer alies harp war an araokaat skiantel, (hini an amzer-vremañ pe hini un amzer da zont damhunvreet) evit kontañ istorioù a bep seurt, evel beajoù en egor pe en amzer,
- War ar faltazi peogwir ne c'hall ket ar skrivagner fougeal e oar gwelloc'h eget nikun petra a c'hoarvezo, ha ne vez ket gwall skiantel an istorioù atav, pa vez kaoz eus brezelioù war ar blanedenn Veurzh lakaomp e romantoù Edgar Rice Burroughs.
Gwellañ perzh ar skiant-faltazi a zo reiñ frankiz da ijin ar skrivagner, ar gwashañ a zo distagañ an dud diouzh ar gwirvoud. Ar perzhioù mat ha fall-se a vez kavet gant meur a hini ivez er c'hoarioù elektronek, en drammoù, pe er Genrouedad.
Disheñvel eo diouzh ar moliac'h a zo diazezet war elfennoù dreistnaturel ha deus ar faltazi a implij kentoc'h an hudouriezh ha sevenadurioù tost da re hon amzer dremenet.
Istor
N'eo ket aes termeniñ ar skiant-faltazi el lennegezh pa eo ret gwelout petra eo ar skiant evel e vez komprenet hiziv. Kalz a zanevelloù gant fedoù ijinet er-maez ar beziadoù abaoe an Henamzer, ar re goshañ skrivet gant Lukian Samosatad er Patrom:4vet kantved ha dastumet en "Istor gwir". Pelloc'h e kaver meur a diaraoger
- Thomas More (1478-1535), An Utopia, 1516 ;
- François Rabelais (1483/1494-1553), Pantagruel 1532 ha Gargantua 1534
- Francis Godwin (1562-1633), The Man in the Moone, 1638
- Johannes Kepler (1571-1630), Le Songe ou l'Astronomie lunaire, 1634
- Cyrano de Bergerac (1616-1655), Histoire comique des États et Empires de la Lune ha Histoire comique des États et Empires du Soleil, 1627
- Margaret Cavendish, The Blazing World, 1666
- Voltaire (1694-1778), Micromégas, 1752
- Marie-Anne Robert, Voyage de Milord Céton dans les Sept Planètes, 1765
- Louis-Sébastien Mercier (1740-1814), L'An 2440, rêve s'il en fut jamais, 1771
Koulskoude e kav istorourien ar gennad lennegel pouezañ war ezvezañs ar skiant modern staliet war pennaennoù resis ha gwiriadus.
Diouzh-se e teu brud Mary Shelley pa skrivas Frankenstein,e 1818, un danevell o tennañ da grouidigezh un den diwar ur c'horf marv gant ur mezeg implijet araezadoù skiantel gantañ. Pelloc'hig e kaver Edgar Allan Poe (1809-1849), pa embannas Abadenn dibar ur Hans Pfaall bennak, 1835 ha Charlemagne Ischir Defontenay (1819-1856), Star ou Ψ de Cassiopée, 1854.
E-barzh eil hanter an Patrom:19vet kantved e reas berzh bras an Naonedad Jules Verne gant e romantoù a zispake mekanikoù den ne voe o ijin anezho en araok.
ar Saoz H.G. Wells pe Isaac Asimov ha Dan Simmons.
Levrlennadur
- Lester Del Rey, The world of science fiction, 1926-1976 — The history of a subculture, Ballantine Books, 1979, 416 pajenn, ISBN 978-0-345-25452-8
- Jacques Sadoul, Une histoire de la science-fiction, de 1901 à 2000 (5 levrenn), J'ai Lu, 2001, ISBN 978-2-277-60338-2
Levrlennadur e brezhoneg
- 1516 : Thomas More (1478-1535), An Utopia, troet e brezhoneg gant Fañch Morvanoù
- 1944 : Zavier Langleiz, Enez ar Rod
- 1954 : Philip José Farmer, Strinkellikat a raent evel bravigoù
- 2005 : Youenn Olier, Enez ar Vertuz
- 2015 : Paskal an Intañv, Udora pe afer an ed-du
- 2020 : Bleuenn Roc'hoù, Ar gwispidigoù digor kalon
- 2021 : Jerom Olivry, Zadbora, Al Liamm
Liammoù diavaez
|
|
♦ Skrivagnerien ha ♣ Skrivagnerezed |
♦ Robert Abernathy ♦ Forrest J Ackerman ♦ George S. Albee ♦ Brian W. Aldiss ♦ Steve Allen ♣ Karen Anderson ♦ Poul Anderson ♦ Jean-Pierre Andrevon ♦ Georges-Jean Arnaud ♦ Isaac Asimov ♦ Mathieu Bablet ♦ James G. Ballard ♦ Iain Banks ♣ Elia Barceló ♦ René Barjavel ♦ Charles Beaumont ♦ Greg Bear ♦ Stephen V. Benét ♦ Gregory Benford ♦ Cyrano de Bergerac ♦ Alfred Bester ♦ Jerome Bixby ♦ Algernon Blackwood ♦ James Blish ♦ Robert Bloch ♦ Damien Broderick ♦ Pierre Bordage ♦ Pierre Boulle ♦ Anthony Boucher ♦ Ray Bradbury ♦ Bill Brown ♦ Fredric Brown ♦ John Brunner ♦ Serge Brussolo ♣ Doris P. Buck ♦ Algis Budrys ♦ Anthony Burgess ♦ Ernest Callenbach ♦ A. Bertram Chandler ♣ Elizabeth Chater ♣ Daína Chaviano ♦ John Christopher ♦ John Anthony Ciardi ♦ Arthur C. Clarke ♦ Robert M. Coates ♦ Theodore R. Cogswell ♦ Michael G. Coney ♦ Alfred Coppel ♦ Michael Crichton ♦ Philippe Curval ♦ Alain Damasio ♦ Jack Dann ♦ Basil Davenport ♣ Françoise d'Eaubonne ♦ Jan De Fast ♦ Lester Del Rey ♦ Samuel R. Delany ♦ Michel Demuth ♦ Philip K. Dick ♦ Thomas M. Disch ♦ Graham Door ♦ Dave Dryfoos ♣ Catherine Dufour ♦ David Duncan ♦ Harlan Ellison ♦ E. C. Eliott ♦ Michael Ende ♦ Walter Ernsting ♦ Philip José Farmer ♦ Konrad Fiałkowski ♦ Jack Finney ♦ Charles L. Fontenay ♦ Alan Dean Foster ♦ Horace B. Fyfe ♦ Daniel F. Galouye ♦ Raymond Z. Gallun ♣ Angélica Gorodischer ♦ Christian Grenier ♣ Ann W. Griffith ♦ Michel Grimaud ♦ James E. Gunn ♦ Edmond Hamilton ♦ Charles Harness ♦ Harry Harrison ♦ M. John Harrison ♦ Robert A. Heinlein ♦ Frank Herbert ♦ Richard Hill ♦ Robert Ervin Howard ♦ Lafayette R. Hubbard ♦ Jean-Pierre Hubert ♣ Edna M. Hull ♦ Aldous Huxley ♦ Michel Jeury ♦ Norman Kagan ♦ Gerald Kersh ♦ Daniel Keyes ♦ Stephen King ♦ Gérard Klein ♦ Damon Knight ♦ Cyril M. Kornbluth ♦ Walter Kubilius ♦ Henry Kuttner ♦ R. A. Lafferty ♦ Kurd Lasswitz ♦ Jean Le Clerc de la Herverie ♣ Ursula K. Le Guin ♦ Fritz Leiber, Jr. ♦ Murray Leinster ♦ Stanislaw Lem ♣ Doris Lessing ♦ Jean-Marc Ligny ♦ Cixin Liu ♦ Brian Lumley ♣ Katherine MacLean ♦ Ken MacLeod ♦ Donald Malcolm ♦ Phillip Mann ♦ Richard Matheson ♣ Anne McCaffrey ♦ Jack McDevitt ♦ J. T. McIntosh ♣ Vonda Neel McIntyre ♣ Judith Merrill ♦ Abraham Merritt ♦ Lion Miller ♦ Ron Miller ♦ Walter M. Miller, Jr. ♣ Catherine L. Moore ♦ Ward Moore ♦ G. A. Morris ♦ Alan Nelson ♦ Homer Nearing ♦ J. B. Morton ♦ Alan E. Nourse ♦ Andrew J. Offutt ♦ Chad Oliver ♦ George Orwell ♦ Pierre Pelot ♦ Peter Phillips ♦ Daniel Piret ♦ Frederik Pohl ♦ Arthur Porges ♦ Terry Pratchett ♦ Tom Purdom ♦ Maurice Renard ♦ Mack Reynolds ♦ Kim Stanley Robinson ♦ Keith Roberts ♣ Joanna Russ ♦ Eric F. Russell ♦ Emilio Salgari ♣ Pamela Sargent ♦ Robert Sheckley ♦ Karl-Herbert Scheer ♦ Steven Schrader ♣ Idris Seabright ♦ Arthur Sellings] ♣ Mary Shelley ♦ Larry Siegel ♦ Robert Silverberg ♦ Clifford D. Simak ♦ Bernard Simonay ♦ Dan Simmons ♦ Curt Siodmak ♦ Clark Ashton Smith ♦ Cordwainer Smith ♣ Evelyn E. Smith ♦ Jerry Sohl ♦ Norman Spinrad ♦ L. Sprague de Camp ♣ Margaret St. Clair ♦ Bruce Sterling ♦ Theodore Sturgeon ♦ William F. Temple ♦ William Tenn ♣ Sheri S. Tepper ♣ James Tiptree, Jr. ♦ A. E. van Vogt ♦ Jack Vance ♦ John Varley ♦ Jules Verne ♦ Vernor Vinge ♦ Vladimir Volkoff ♦ Kurt Vonnegut, Jr. ♦ Daniel Walther ♦ Ian Watson ♦ Stanley G. Weinbaum ♦ Andrew Weiner ♦ H.G. Wells ♦ Bernard Werber ♦ John A. West ♦ Robert M. Williams ♦ Jack Williamson ♦ Richard Wilson ♦ Robert Charles Wilson ♦ David Wingrove ♦ Gene Wolf ♦ Stefan Wul ♦ John Wyndham ♦ Robert F. Young ♦ George Zebrowski ♦ Roger Zelazny ♣ Marion Zimmer Bradley |
Kelaouennoù brudet |
Amazing Stories ♦ Astounding Science Fiction ♦ Astounding Stories ♦ Famous Fantastic Mysteries ♦ Fantastic Adventures ♦ Galaxy ♦ 'Planet Stories ♦ Startling Stories ♦ The Magazine of Fantasy and Science Fiction ♦ Thrilling Wonder Stories ♦ Two Complete Science-Adventure Books ♦ Unknown ♦ Weird Tales ♦ Wonder Stories |
En-dro d'an SF |
Dodennoù an SF ♦ An SF er bannoù-treset ♦ An SF er sinema ♦ Steampunk |