Kréz
Kréz abò pòwiôt abò téż spòlaszoné pòwiat je jednostką sprôwnégò pòdzeleniégò we różnëch państwach. Krezë są na przikłôd w Pòlsczi (powiat), Czesczi (okres) ë w Miemiecczi (Landkreis abò Kreis).
W Pòlsczi są krezë jednostką sprôwnégò pòdzeleniégò ë òbéńdowi samòsprôwnotë 2. stãpienia, jakô òbchwacô dzél wòjewództwa ë rozdzélô sã na gminë. Krézowi zawijôk rechtëje ùstawa ze 5 czerwińca 1998 ò krézowi samòsprôwnoce (Dz. Ù 2013.0.595 ze zmianama). Zwëkòwò gôdô sã ò zemsczich krezach ë gardnich krezach jak we midzëwòjnim, le taczégò rozgrańczeniégò ni znô ùstawa. Bëlno je gôdôc ò krezach, tak tej ò samòsprôwnych jednostkach chtërné òbchwacają pôrã gminów ë pòsôdają włôsné ùrzãdë òpisané we ùstawie, ë ò gardach na prawach krezu, dze ùrzãdë gminny sprôwë pòsôdają téż ùstawòwò krézowé nadôwczi ë ùdowierzenia. W Pòlsczi je dzysô 380 krezów, w tëm 66 gardów na prawach krezu.
W Czesczi są krezë jednostką sprôwnégò pòdzeleniégò, chtërna je mniészô niżle krôj ë wikszô niżle zrzeszëna. Czesczé krezë są dzysô prakticzno znesoné, òstawionô je krézowô òrganizacëjô leno dlô sądowny władzë, policëjé (dôwné krézowé prowadnictwa bëłë òbrocené w tzw. òbéńdowé òddzéle), archiwów ë dlô statistnëch pòtrzebów.
Miemieckô rozdzélô sã na 295 krezów ë 107 gardów wëapartnionëch z krezu. Pòdle miemiecczégò gminnégò prawa, kréz je zrzeszã gminów ë jednostką sprôwnégò pòdzeleniégò. Jegò òbéńda je sprôwionô na zasadach samòsprôwnotë. Lëczba, wiôlgosc ë ùdowierzenia krezów zanôlegają na rozpòrajeniach stôwornëch krajów.
Òbaczë téż
- spisënk krezów w Czesczi
- spisënk krezów w Miemiecczi
- spisënk krezów w Pòlsczi