Парăслă карап
Парăслă карап — куҫса пыма парӑспа ҫил вӑйӗпе усӑ куракан карап.
Пӗрремӗш парăслă-кӗсменлӗ карапсем темиҫе пин ҫул каялла, авалхи цивилизацисен тапхӑрӗнче пулса тухнӑ. Парăслă карапсем хӑвӑртлӑхне ҫил хӑвӑртлӑхӗнчен те ытларах ӳстерме пултараҫҫӗ[1].
Парӑслӑ карапсен классификацийӗ
Парӑс хӗҫпӑшалӗсен тата рангутӑн типне классификацилесси чи анлӑ сарӑлнӑ шутланать. Сӑмахран, парӑслӑ карапсене пурне те икӗ категорие параҫҫӗ: фок — мачтӑна тата грот-мачтӑна тытса тӑракан парӑслӑ пысӑк карапсем те, грот-мачтӑпа бизань — мачтӑна тытса тӑракан пӗчӗк парӑслӑ карапсем те е пӗр мачтӑна тытаканнисем те.
- Фок-мачтӑпа грот-мачтӑна тытса тӑракан парӑслӑ пысӑк карапсем.
Парӑслӑ карапсем — тӗп парӑслӑ карапсем, мачтӑсем ҫинчи чи тӳрӗ парӑссем.
Карапӗ-мачта ҫинчи тӳрӗ парӑслӑ карап.
Мачтӑллӑ барк-карап, фок-мачта ҫинче тӳрӗ парӑссем, бизань-мачта ҫинче чалӑшшӑн парӑссем.
Икӗ мачтӑллӑ парӑслӑ Бриг-карап
Парӑслӑ хӗҫпӑшаллӑ карапсем
Баркентина (шхуна-барк) — виҫӗ мачтӑллӑ карап, фок-мачта ҫинче тӳрӗ парӑссем, ытти мачтӑсенче те чалӑшшӑн парӑссем пур.
Бригантина (шхуна-бриг) — икӗ мачта пур карап, фок-мачта ҫинче тӳрӗ парӑссем, грот-мачта ҫинче чалӑшшӑн парӑссем пур.
Парӑслӑ карапсем
Шхуна-мачта ҫинчи икӗ мачтӑран кая мар чалӑшла парӑслӑ карап
- Грот-мачтӑпа бизань-мачтӑна тытса тӑракан пӗчӗк парӑслӑ карапсем е пӗртен-пӗр мачтӑллӑ. Пӗчӗк карапсем пурте парӑслӑ хӗҫпӑшалпа, мачтӑсен шучӗпе классификациленеҫҫӗ.
Ҫурма мачтӑллӑ карапсем
Руль пуҫӗ умӗнчи Кеч — ҫурма мачта карапӗ
Руль пуҫӗ хыҫӗнчи иоол — ҫурма мачтӑллӑ карап, бизань-мачта
Пӗр мачтӑллӑ карапсем
Кэт-пӗр паруслӑ карап
Мачта ҫине пӗр парус карнӑ шлюп-карап тата стаканель (мачта ҫинче гафель трисель пулсан, ун ҫине виҫӗ парӑс вырнаҫма пултарать). Шлюп гафель е бермуди пулма пултарать. Бермуди шлюпӗ халӗ яхта валли чи анлӑ хӗҫпӑшал. Асӑннӑ шлюпкӑна XVIII-XIX ӗмӗрти виҫӗ мачтӑллӑ боевой шлюпкӑсемпе пӑтраштармалла мар
Тендер-мачта ҫинче пӗр е темиҫе парӑслӑ карап, стакансель, пӗр е темиҫе кливер.
Тӗслӗхсем
-
Гётеборг (карап)
-
карап Катти Сарк
-
карап USS Constitution
-
карап Napoléon
-
карап Tarangini
-
карап Maltese Falcon
Вуламалли
- Андерсон Ричард, Андерсон Р. Ч. Парусные корабли. История мореплавания и кораблестроения с древних времен до ХIХ века. — М.: ЗАО «Центрполиграф», 2014. — 190 с.: ил. — (Всемирная история). — ISBN 978-5-9524-5143-8.
- Балакин С. А., Масляев Ю. Л. Парусные корабли. — М.: «Аванта+», 2003. — 184 с.: ил. — (Самые красивые и знаменитые). — ISBN 5-94623-111-1.
- Власов В. К. Полезный ветер. От паруса до… — Долгопрудный: Интеллект, 2017. — 256 с.: ил. — ISBN 978-5-91559-228-4.
- Волковский Д. Н., Задоя И. А., Прокофьев А. М. и др. Боевые корабли мира. Иллюстрированная энциклопедия. — СПб.: Полигон, 1995. — 576 с.: ил. — (300-летию Российского флота посвящается). — ISBN 5-86617-014-0.
- Гуляш Штефан. Парусники / Пер. со словац. В. Кошкина. — Мн.: Лильт, 1996. — 224 с.: ил. — (Малая энциклопедия). — ISBN 985-6301-01-7.
- Джорджетти Франко. Самые знаменитые парусные суда. История парусников с древности до наших дней. — М.: ООО Изд-во «АСТ»; Астрель, 2011. — 304 с.: ил. — (Фотоискусство). — ISBN 5-17-015241-8.
- Дыгало В. А. Парусники мира. — М.: Восточный горизонт, 2002. — Ч. 1—2. — 96+96 с. — ISBN 5-93848-006-X.
- Курти Орацио. Постройка моделей судов. Энциклопедия судомоделизма / Пер. с итал. А. А. Чебана. — Л.: Судостроение, 1977. — 544 с.: ил.
- Рославлев Л. И. Парусники мира. — М.: Майор, «Издатель А. И. Осипенко», 2001. — 400 с.: ил. — (Мир увлечений). — ISBN 5-901321-01-4.
- Фирст Павел, Паточка Вацлав. Паруса над океанами / Пер. с чеш. Е. С. Тетельбаума. — Л.: Судостроение, 1977. — 176 с.
Асăрхавсем
Каҫӑсем
- Парусный флот, история, вооружение, флотоводцы, традиции, войны, корабли 2014 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
Парăслă карап тĕсĕсем |
||
---|---|---|
Авалхи Тухăç |
Папируслă икĕпат кимми • Сутă-илев икĕпат карапĕ • Финик сутă-илев карапĕ • Финик биреми | |
Авалхи Греци |
Гексера • Гоплитагагос • Гиппагагос • Октера • Пентеконтера • Септера • Триаконтера • Триера • Эннера | |
Авалхи Рим |
Актуари • Бирема • Децимрема • Квадрирема • Квинкверема • Либурна • Рим суту-илӳ карапĕ • Этруск карапĕ • Трирема • Унирема | |
Вăтам ĕмĕрсем тата аслă географие тĕпчесе уçнисен тапхăрĕ | ||
Вăтаçĕр тинĕсĕ | ||
Çурçĕр Европа |
Гукор • Драккар • Кнорр • Когг • Ладья • Фламанд каракки • Шнека | |
Çывăх Тухăç |
Бум • Гей-бао • Зарука • Доу | |
Çĕнĕ Тĕнче |
Каяк • Пирога | |
Инçет Тухăç |
Гуари • Китай джонки • Кобуксон • Япон джонки • Катамаран • Проа | |
Парăс ĕмĕрĕ | ||
Батали йĕрĕ | ||
Пулăшав |
Бомбардир карапĕ • Бот • Брандер • Бриг • Гекбот• Гукор • Кеч • Корвет • Куттер • Люгер • Пакетбот • Пинас • Пинк • Прам • Тендер • Шлюп • Шнява • Шхуна • Яхта | |
Парăслă-авăслисем |
Баркас • Галеас • Галиот • Галерă • Гичка • Пинасса • Пинк • Скампавея • Шебека • Шхоут | |
Сутă-илев тата япала турттару карапĕсем |
Аак • Багала • Балти кечĕ • Барк • Барка • Баркентина • Бригантина • Билландер • Габара • Йект • Карбас • Коф • Коч • Лихтер • Пинас • Пинк • Полакр • Сайк • Саколева • Самбук • Скафо • Скиф • Трабакколо • Тьялк • Фелука • Флейт • Шаланда • Шмак • Шхуна | |
Промăçлисем |
Гукер-яхта • Йол • Доггер • Мулета • Тартана • Фиш-гукер • Шаландă • Шхуна | |
Пăс ĕмĕрĕ | ||
Парăслисем |
Бостон кит тытакан • Винджаммер • Клипер • | |
Парăслă-пăслисем |
Броненосец • Клипер • Пăрахут-фрегат | |
Промăçлисем |
Кит тытакан карап |