Хлор

Хлор / Chlorum (Cl)
Атом номерĕ 17
Ансат япалалăхăн курăмĕ Сарă-симĕс тĕслĕ вичкĕн шăршăллă газ. Наркăмăшлă.
Атом палăрăмĕсем
Атом масси
(моль масси)		 35,4527 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ 100 пм
Ионизаци энергийĕ
(пĕрремĕш электрон)		 1254.9(13.01) кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ [Ne] 3s2 3p5
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус 99 пм
Ион радиусĕ (+7e)27 (-1e)181 пм
Электронегативлăх
(Полинг шучĕпе)		 3.16
Электрод потенциалĕ 0
Оксидлав капашĕсем 7, 6, 5, 4, 3, 1, −1
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх (при −33.6 °C)1,56 г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш 21.838[1] Дж/(K·моль)
Ăшăяраслăх 0.009 Вт/(м·K)
Шăрану температури 172.2 K
Шăраннин пайлавла ăшши 6.41 кДж/моль
Вĕрев температури 238.6 K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ 20.41 кДж/моль
Моль калăпăшĕ 18.7 см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ орторомбла
Решетке периочĕ a=6,29 b=4,50 c=8,21 Å
c/a танлашăнни —
Дебай температури n/a K
CI 17
35,4527
3s²3p5
Хлор

Хлор (Cl) ((грек χλωρός) — «симĕс») — хими элеменчĕсен периодика системин 17-мĕш элеменчĕ. Галогенсен (малтанах «галоген» ятне нимĕç химикĕ Швейгер хлора валли хатĕрлесе хунă («галоген» сăмах тăвар тăвакан тени пулать) пулнă, вăл VII ушкăнĕн ячĕ шутланать, çак ушкăнах хлор та кĕрет).

Истори

Хлора пĕрремĕш 1772 çулта Шееле пиролюзита Соляная кислотапа хутăштарса тупăçлать: 4HCl + MnO2 = Cl2 + MnCl2 + 2H2O Шееле хлорăн Патша водки пек шăршине туять, вăл ылтăнпа тата киноварьпе çыхăнма пултарнине тĕпчет, çаплах унăн шуратакан хевтине асăрхать . Çапах Шееле, çав вăхăтри хими ăслăлăхĕнчи флогистон теорине пăхăнса, хлор хăйпе дефлогистиленĕ соляная кислота (тепĕр сăмахпа соляная кислотин йӳçлĕкĕ) тесе шутланă. Бертоллепе Лавуазье хлор мури элемент оксичĕ тесе каланă, анчах та вĕсен ĕçĕсем ăнăçлă тухман, Дэви вара электролиз меслечĕпе апат-çимĕç тăварне натрипе хлор уйăрса кăларать.

Тупăшлас меслетсем

Хлор пасарĕ

2005—2006 ç. Раççей хуçалăх пасарĕн шĕвек хлор кăтартăвĕсем
Завод ячĕ 2005 ç. тоннă 2006 ç. тоннă 2005 ç. пайĕ % 2006 ç. пайĕ %
ОАО «Каустик», Волгоград 60016 48623 29,7 25,4
НАК «АЗОТ», Новомосковск 28934 25441 14,3 13,3
ОАО «Химпром», Кемерово 23556 24744 11,7 12,9
ОАО «Капролактам», Дзержинск 8417 14445 4,2 7,5
ООО «Сода-Хлорат», Березники 6605 11479 3,3 6,0
ОАО «Химпром», Шупашкар 12367 11411 6,1 6,0
ООО «Усольехимпром», Усолье-Çĕпĕр 2301 955 1,1 0,5
ЗАО «Каустик», Стерлĕ 1098 1105 0,5 0,6
ВОАО «Химпром» Архивленĕ 23 Нарӑс уйӑхӗн 2008 çулта., Волгоград 3388 2980 1,7 1,6
ОАО «КЧХК», Кирово-Чепец 156 117 0,1 0,1
Пурĕпе: 202185 191636 100 100


Раççей завочĕсем 2005—2006 ç. хлора ют çĕрсене сутни


Завод ячĕ 2005 ç. тоннă 2006 ç. тоннă 2005 ç. пайĕ % 2006 ç. пайĕ %
ОАО «Каустик», Волгоград 5434.8 89.25 47.4 92.2
НАК «АЗОТ», Новомосковск 6000 750 52.3 7.8
ООО «Усольехимпром», Усолье-Çĕпĕр 33.1 0.0 0.3 0,0
2006 ç. Раççейре хлорпа усă курни кăтартăвĕсем

Çавăн пекех пăхăр

  • Ылтăн хлоричĕ
  • Хлор шывĕ
  • Хлор акшарĕ

Изотопӗсем

Тĕп статья: Хлор изотопĕсем


Усă курни

Хлорпа промăçлăхăн тĕрлĕ уйрăмĕсенче, тĕпчевсенче тата кулленхи пурнăçра усă кураççĕ:

Ӳкерчĕк:Белизна 3.jpg

Усă курнă чух ĕçсенче асăрханса тытмалли виçе йĕркисем

Вуламалли

  • Основы общей химии, т. 3, Б. В. Некрасов. — М.: Химия, 1970;
  • Якименко Л. М., Производство хлора, каустической соды и неорганических хлорпродуктов, М., 1974;

Асăрхатарусем

  1. ^ Редкол.:Зефиров Н. С. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т. — Мускав: Большая Российская энциклопедия, 1999. — Т. 5. — 280 с.

Каçăсем


Галогенсем
Фтор | Хлор | Бром | Йод | Астат
п • с • т
Шалкăм наркăмăш япалалăхсем
Пĕрлехи наркăмăшлисем
Циановодород (AC)  • Хлорциан (CK)  • Арсин (SA)  • Фосфин (PH)  • Сĕрĕм (CO)  • Рицин (W)  • Сероводород (NG)
Пăваканнисем
Фосген (CG, P-10)  • Дифосген (DP)  • Трифосген (TP)  • Хлор (CL)  • Бром (BR)  • Декафторид дисеры (Z)  • Оксид азота(IV) (NO)  • Фтороводород (HF)
Ӳте татаканнисем
Иприт (Н/HD)  • Люизит (L, P-43)  • Метилдихлорарсин (MD)  • Этилдихлорарсин (ED)  • Фенилдихлорарсин (PD)  • Сесквииприт (Q)  • Азотистые иприты (Газ HN1, Газ HN2, HN3-газ)  • Йӳçамăшлă иприт (T)  • Селеноиприт (HZ)  • Диметилсульфат (D)
Нервăна шалкăмлаканнисем
Фосфорилтиохолинсем VE  • VP  • VS  • P-33 (VR)  • VM  • VX  • Амитон (VG)  • EA-3148
Фторфосфонатсем Табун (GA, P-18)  • Зарин (GB, P-35)  • Зоман (GD, P-55)  • Новичок  • Циклозарин (GF)  • Этилзарин (GE)  • GV
Йĕкĕлтекеннисем
(ирритантсем)
Куççул кăлараканнисем
(лакриматорсем)		 Акролеин (DG)  • Камит (CA)  • Бромацетон (BA)  • Метилизоцианат  • Хлорацетофенон (CN, P-14)  • Хлорпикрин (PS)  • Бензилбромид (BB)
Сунаслаттараканнисем
(стернитсем)		 Адамсит (DM, P-15)  • Дифенилхлорарсин (DA)  • Дифенилцианарсин (DC)
Комплекслисем Дибензоксазепин (CR)  • Пеларгон йӳсĕклĕ морфолид (MPA)  • Хлорбензальмалондинитрил (CS, P-65)
Психохимиллисем
(инкапаситантсем)
Хинуклидил-3-бензилат (BZ, P-78)  • Фенциклидин (SN)  • ЛСД (K)  • Апоморфин  • EA 3167
Ыраттараканнисем (алгогенсем)
1-метокси-1,3,5-циклогептатриен (CH)
Метаболика наркăмăшĕсем
(цитотоксикантсем)
1,2-Дихлорэтан  • ИС  • Полихлордибензодиоксинсем (ПХДД)  • Полихлордибензофурансем (ПХДФ)