Estamol (Astamol, Ostomol, Estemol, İstambol; be Tırki: İstanbul, Latinki: Constantinopolis / Byzantium, Yunanki Κωνσταντινούπολης Kônstantinúpolis / Βυζάντιον Byzantion) yew bacarê Tırkiyao. Nameyê xo heni aseno ke Yunanki (fekê Dorki) eis tàn pólin εἰς τὰν πόλιν (be bacar, Trk. şehire, İng. to the city) ra yeno. Estamol mıntıqa ra zımeyê rocawanê Tırkiya dero. Estamol qıteyanê Ewropa (Trakya) û Asya (Anatoliye) seroyo.
Etimolociye
Estanboli rê verênan babet babet nameyi nayê pa. Nê nameyan ra Byzantion, Augusta Antonina, Nova Roma, Konstantinopolis û Konstantiniyyeyo.
İklım u nıfus
| Hetê nıfusi ra Estamol
|
| Serre
|
Nıfus
|
±% Vuriyayış
|
İklımê Estamoli zaf honıko. Zımıstani ayam beno serd. Erdê Estamoli her daim kheweyo (kıhoyo). Nıfusê bacarê Estamoli nezdiyê 13 milyoniyo, labelê her roc zêdiyeno. Nıfusê barkerdoğan zafo. Bol merdumê dewıci ameyê Estamol. Seba ke nıfus zafo, gımarê (leymê) hewayi û problemê trafiki deyrayê.
Tarix de nıfusê Estanboli
| Serre
|
Nıfus
|
Vurriyayış (%)
|
| 330 |
40.000 |
-
|
| 400 |
400.000 |
3,34
|
| 530 |
550.000 |
0,25
|
| 545 |
350.000 |
-2,97
|
| 715 |
300.000 |
-0,09
|
| 950 |
400.000 |
0,12
|
| 1200 |
150.000 |
-0,39
|
| 1453 |
36.000 |
-0,56
|
|
| Serre
|
Nıfus
|
Vurriyayış (%)
|
| 1477 |
14.803 |
-3,64
|
| 1566 |
600.000 |
4,25
|
| 1817 |
500.000 |
-0,07
|
| 1860 |
715.000 |
0,84
|
| 1885 |
873.570 |
0,80
|
| 1890 |
874.000 |
0,01
|
| 1897 |
1.059.000 |
2,78
|
| 1901 |
942.900 |
-2,86
|
|
| Serre
|
Nıfus
|
Vurriyayış (%)
|
| 1914 |
909.978 |
-0,27
|
| 1927 |
680.857 |
-2,21
|
| 1935 |
741.148 |
1,07
|
| 1940 |
793.949 |
1,39
|
| 1945 |
860.558 |
1,62
|
| 1950 |
983.041 |
2,70
|
| 1955 |
1.268.771 |
5,24
|
| 1960 |
1.466.535 |
2,94
|
|
| Serre
|
Nıfus
|
Vurriyayış (%)
|
| 1965 |
1.742.978 |
3,51
|
| 1970 |
2.132.407 |
4,12
|
| 1975 |
2.547.364 |
3,62
|
| 1980 |
2.772.708 |
1,71
|
| 1985 |
5.475.982 |
14,58
|
| 1990 |
6.629.431 |
3,90
|
| 2000 |
8.803.468 |
2,88
|
| 2009 |
12.782.960 |
4,52
|
|
| Serre
|
Nıfus
|
Vurriyayış (%)
|
| 2010 |
13.120.596 |
2,64
|
| 2011 |
13.483.052 |
2,76
|
|
Ekonomiye
Nıka Estamol merkezê Ekonomi û kulturê Tırkiyayo. Estamol ra zaf fabrikê wesaitan (erebe) û elektronik û çhekan, ê çimento û tekstili (kurasi) estê. Universıteyê Boğaziçiyi (Boğaziçi Üniversitesi) bacarê Estamoli dero. Hirê taxımê meşhurê futboli estê: Galatasaray, Beşiktaş JK û Fenerbahçe.
Zanışiye
Üniversıteyê Estanboli:
- Êdê dewlete: Boğaziçi Üniversitesi, Galatasaray Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi.
- Êdê wekıfi: Acıbadem Üniversitesi, Bahçeşehir Üniversitesi, Beykent Üniversitesi, Doğuş Üniversitesi, Fatih Üniversitesi, Haliç Üniversitesi, Işık Üniversitesi, İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi, İstanbul Kültür Üniversitesi İstanbul Şehir Üniversitesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Kadir Has Üniversitesi, Koç Üniversitesi, Maltepe Üniversitesi, Okan Üniversitesi, Özyeğin Üniversitesi, Piri Reis Üniversitesi, Sabancı Üniversitesi, Yeditepe Üniversitesi, Yeni Yüzyıl Üniversitesi
Tarix
→ Meqaleyo serên: Tarixê Estamoli
Estamol bacarê do khano. Wextê İmperatoriya Roma biyo xırabe û Estamol biyo paytextê İmperatoriya Bizansi. Wextê İmperatoriya Bizansi de Estamol biyo mekezê Yunananê Xristiyananê Ortodoksan. Merdumê Bizansıci xeylê kiliseyi vıraştê. Aya Sofya kiliseyo tewr gırd bi. Serra 1453ıne ra dıme İmperatoriya Usmanıcan Estamol gırewt. Wextê İmperatoriya Usmanıcan de Estamol bi merkezê İslami. Ewro Estamol biyo merkezê iqtısad û kulturê Tırkiya.
Serra 1890 de
Sûkê wayiye
Berlin, Qahire, Uskub, Vilniyus, İsfehan, Cidde, Almaty, Beyrut, Constanța, Durrës, Houston, Jakarta, Johor Bahru, Kazan, Xartum, Köln, Lahore, Rebat, Guangzhou, Shanghai, Semerqand, Taşkent, Mary, Kabil, Sucre, Surabaya, Tebriz, Mogadişu, Constantine, Atêna, Floransa, Prag, Rotterdam, Sankt Petersburg, Serayevo, Stockholm Municipality, Strasbourg, Venedik, Warşowa, Havana, Buenos Aires, Meksiko City, Rio de Janeiro, Toronto, Amman, Şam, Emirate of Dubai, Shimonoseki, Parintins, Mülheim, Londra, Plovdiv, Amsterdam, Tıflis, Nur-Sultan, Wiyana, Budapeşt, Xi'an, Kazablanka, Karaçi, Lagos, Bakı, Amsterdam, Busan, Bukreș, Tirana, Smolyan, Dubai, Odessa, Barselona u Benghazi
Gıreyê teberi
