12 (nùmer)

(S 't î drē a serchèr minga 'l nùmer 12, mo invéci 'l an 12 dòp ch'l era nê Noster Sgnōr, 't ê da 'ndèr chè)


Al 12 (dòdeś, dodici in itagliàṅ, duodecim in latèin) 'l è al nùmer naturèl (${\displaystyle \mathbb {N} }$) ch'a seguìs 'l 11 (undeś) e 'l vin prìma dal 13 (trèdeś). In dla numerasiòun di romàṅ antìg 'l era scrìt XII. In dla numerasiòun ordinèla al tōś al dodicéśim post.

Proprietê matemàtichi

• 'L è 'n nùmer pèra.
  
  
• Al 12 'l è 'n nùmer cunpòst, send la moltìplica dal 2 col 6:
  Fatoriśasiòun: ${\displaystyle 12=2\cdot 2\cdot 3=2^{2}\cdot 3}$
  • al 2^nd edla sequèinsa^[1] ed chi nùmer ch'i ìn la moltìplica per 4 'd un nùmer prim: ${\displaystyle 12=4\cdot 3}$
    8, 12, 20, 28, 44, 52, 68, 76, 92, 116, 124, 148, 164, 172, 188, 212, 236, 244, 268, 284, 292 ...^[2]
    
    
• Al fà pert edla séri 'd chi nùmer ch'i ìn la moltìplica 'd 3 nùmer prim, anc cunpàgn tra 'd lōr,^[3]
  séri ciamèda anca di nùmer quèśi prim, indû, in cal chèś chè, a s descòr ed nùmer 3-quèśi prim:^[4]
  8, 12, 18, 20, 27, 28, 30, 42, 44, 45, 50, 52, 63, 66, 68, 70, 75, 76, 78, 92, 98, 99, 102, 105, 110 ...^[5]
  
  
• Al 12 al gh'à 6 diviśōr: 1, 2, 3, 4, 6, 12.
  Send che la sòma di só diviśōr pròpi l'è più granda che lò stès:
  1+2+3+4+6 = 16 > 12, dòunca 'l 12 ’l è 'n nùmer abundànt, al 1^im edla só sequèinsa:^[6][7]
  12, 18, 20, 24, 30, 36, 40, 42, 48, 54, 56, 60, 66, 70, 72, 78, 80, 84, 88, 90, 96, 100, 102, 104 ...
  
  
• 'L è 'l 5^nt edla sèri di nùmer triangolèr cunsèintric, gnend dòp dal 9 e prìma dal 15:^[8]
  1, 3, 6, 9, 12, 15, 19, 24, 30, 36, 42, 48, 55, 63, 72, 81, 90, 99, 109, 120, 132, 144, 156, 168 ...^[9]
  
  
• 'L è 'l 3^rs edla sequèinsa di nùmer oblùng, a dìr chi nùmer moltìplica per 2 di nùmer triangolèr:^[10]
  2, 6, 12, 20, 30, 42, 56, 72, 90, 110, 132, 156, 182, 210, 240, 272, 306, 342, 380, 420, 462, 506 ...^[11]
  
  
• 'L è 'l 3^rs edla sequèinsa di nùmer pentagonèl, gnend dòp dal 5 e prìma dal 22:^[12]
  1, 5, 12, 22, 35, 51, 70, 92, 117, 145, 176, 210, 247, 287, 330, 376, 425, 477, 532, 590, 651, 715 ...^[13]
  
  
• 'L è 'l 2^nd edla séri di nùmer endecagonèl sentrê, gnend dòp edl 1 e prìma dal 34:^[14]
  1, 12, 34, 67, 111, 166, 232, 309, 397, 496, 606, 727, 859, 1002, 1156, 1321, 1497, 1684, 1882, 2091 ...^[15]
  
  
• 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer dodecagonèl, gnend dòp edl 1 e prìma dal 33:^[16]
  1, 12, 33, 64, 105, 156, 217, 288, 369, 460, 561, 672, 793, 924, 1065, 1216, 1377, 1548, 1729, 1920, 2121 ...^[17]
  
  
• 'L è 'l 2^nd edla sequèinsa di nùmer piramidèl endecagonèl, gnend dòp edl 1 e prìma dal 42:^[18]
  1, 12, 42, 100, 195, 336, 532, 792, 1125, 1540, 2046, 2652, 3367, 4200, 5160, 6256, 7497, 8892, 10450, 12180 ...^[19]
  
  
• 'L è 'l 1^im di du nùmer sublìm, che tolt insèm, i sèren la só sequèinsa:^[20]
  12, 6 086 555 670 238 378 989 670 371 734 243 169 622 657 830 773 351 885 970 528 324 860 512 791 691 264.
  
  
• 'L è 'l 3^rs edla séri 'd chi nùmer ch'i ìn la sòma ed 2 nùmer prim ùn drē cl èter: ${\displaystyle 12=5+7}$
  5, 8, 12, 18, 24, 30, 36, 42, 52, 60, 68, 78, 84, 90, 100, 112, 120, 128, 138, 144, 152, 162, 172, 186, 198, 204 ...^[21][22]
  • al 2^nd edla sequèinsa di nùmer sòma ed 2 nùmer prim eśmē, cum i s pólen considerèr i ${\displaystyle 5}$ e ${\displaystyle 7}$:^[23]
    8, 12, 24, 36, 60, 84, 120, 144, 204, 216, 276, 300, 360, 384, 396, 456, 480, 540, 564, 624, 696, 840, 864 ...^[24]
    
    
• Al fà pert edla séri di nùmer idònev:
  1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 15, 16, 18, 21, 22, 24, 25, 28, 30, 33, 37, 40, 42, 45, 48, 57, 58,
  60, 70, 72, 78, 85, 88, 93, 102, 105, 112, 120, 130, 133, 165, 168, 177, 190, 210, 232, 240, 253,
  273, 280, 312, 330, 345, 357, 385, 408, 462, 520, 760, 840, 1320, 1365 e 1848.^[25]
  
  

Al nùmer 12 in dla Giometrìa

• Al polìgon ch'al gh'à dòdes cô in dal só perìmeter 'l è al dodecàgon.
  
  
• I poliéder ch'i gh'àn dòdes fàci in dal só estèren i ìn al dodecaéder, al prìśma decagonèl e 'l piràmid cun la bêś endecagonèla, sìa regolèr che minga.

Vóś lighèdi

• nùmer
• nùmer naturèl
• nùmer intēr
• nùmer quèśi prim
• nùmer abundànt
• nùmer triangolèr cunsèintric
• nùmer oblùng
• nùmer pentagonèl
• nùmer endecagonèl sentrê
• nùmer dodecagonèl
• nùmer piramidèl endecagonèl
• nùmer sublìm
• nùmer idònev

Referèinsi