4 (nùmer)

(S 't î drē a serchèr minga al nùmer 4, mo invéci 'l an 4 edla nostra éra, 't ê da 'ndèr chè)


Al 4 (quàter, quattro in itagliàn, quattuor in latèin) 'l è al nùmer naturèl (${\displaystyle \mathbb {N} }$) ch'a seguìs al 3 (trī) e 'l vin prìma dal 5 (sinc). In dla numerasiòun di romàṅ antìg 'l era scrìt IV. In dla numerasiòun ordinèla al tóś al quèrt post.

Proprietê matemàtichi

• Al 4 'l è al quadrê dal ±2, a dir che per grandèsa, al vin dòp dal quadrê edl 1 (ùn) e a quèl dal 0 (śèro):
  

${\displaystyle 4}$ = ${\displaystyle 2^{2}$ perchè ${\displaystyle 2^{2}=2\cdot 2=4}$

e cla proprietê chè la s pōl anca scrìver:

${\displaystyle \log _{2}4=2}$
Logarìt'm in dla bêś 2 dal 4 'l è al 2, a dir che 'l esponèint da dèr a 'l 2 p'r avér al 4, 'l è 2.

• 'L è 'l quèrt nùmer edla séri di nùmer idònev:

${\displaystyle 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,12,13,15,16,18,21,22,24,25,28,30,33,37,\dots }$^[1]

• 'L è 'l quèrt nùmer edla sucesiòun 'd Ulam (1, 2):

${\displaystyle 1,2,3,4,6,8,11,13,16,18,26,28,36,38,47,48,53,57,62,69,72,77,\dots }$^[2]

• Al tōś al ters post in dla sucesiòun ed Mian-Chowla:

${\displaystyle 1,2,4,8,13,21,31,45,66,81,97,123,148,182,204,252,290,361,401,475,\dots }$^[3]

• 'L è 'l quèrt nùmer edla séri di nùmer stretamèint mìa palìndrom:
  

${\displaystyle 1,2,3,4,6,11,19,47,53,79,103,137,139,149,163,167,179,223,263,269,\dots }$^[4]

• 'L è 'l ters dla séri di nùmer altamèint totiìnt:
  

${\displaystyle 1,2,4,8,12,24,48,72,144,240,432,480,576,720,1152,1440,2880,4320,5760,\dots }$^[5]

• Insèm a 'l 1, a 'l 2 e a 'l 6, al 4 'l è 'n nùmer 'd Harshad complēt, a dìr ch'l è 'n nùmer 'd Harshad in na bêś quelsìes ch'al vègna scrìt.
  'L è anc da mêś a la séri di nùmer 'd Harshad in dla bêś 10:
  

${\displaystyle 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,12,18,20,21,24,27,30,36,40,42,45,48,50,54,60,63,\dots }$^[6]

• 'L è 'l secònd edla séri di nùmer potèint:

${\displaystyle 1,4,8,9,16,25,27,32,36,49,64,72,81,100,108,121,125,128,144,169,196,200,\dots }$^[7]

Al nùmer 4 in dla geometrìa

Al polìgon ch'al gh'à quater cô in dal só perìmeter 'l è al quadrilàter, e quand pò i cō e i angol j'ìn tùt uguêl, al dvàinta al quadrê.
Al poliéder ch'al gh'à quater faci in dal só estèren 'l è al tetraéder, sìa regulêr che anca mìnga regulêr.

• 
  Un quadrilàter convês, 4 cô diferèint.
• 
  Al quadrê, 4 cô cumpâgn.
• 
  Al tetraéder regolêr, 4 ghìgni triangolèri cumpàgni.
• 
  Un quadrê.

Manéri 'd dir

• (EGL) Fèr-'s in quater, (IT) Farsi in quattro, Darsi molto da fare.
• (EGL) Ès'r in quater gat, (IT) Essere in pochi.
• (EGL) Fèr quater ciàcri, (IT) Far quattro chiacchiere, Parlare del più e del meno.
• (EGL) In quat'r e quat'r òt, (IT) Alla svelta.
• (EGL) A vèd più quàt'r ôć che dū^[8], (IT) (lett.) Ci vedono più quattr'occhi che due, (fig.) Meglio ascoltare anche il parere degli altri.

Vóś lighèdi

• nùmer
• nùmer naturêl
• nùmer intēr
• nùmer quadrê

Èter progêt

• Wikimedia Commons contiene file multimediali su 4 (nùmer)
• Wikizionario contiene la voce di dizionario «4 (nùmer)»

Colegamèint estèren

• (IT) La vóś in sìm'a 'l vocabolàri Treccani.
• (IT) D'indû a deśvìn al só nòm in sìm'a etimo.it.

Referèinsi