Heinrich Böll

Heinrich Böll
	; Irudi gehiago
; PENeko lehendakari	; 1972 - 1973 ; ← Pierre Emmanuel - Victor Sawdon Pritchett →
; PENeko lehendakari
Bizitza
Jaiotza	Kolonia, 1917ko abenduaren 21a
Herrialdea	Alemania
Heriotza	Langenbroich (en) , 1985eko uztailaren 16a (67 urte)
Hobiratze lekua	Q28036176
Familia
Ezkontidea(k)	Annemarie Böll (en)
Seme-alabak	ikusi René Böll (en) ; Raimund Böll (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Koloniako Unibertsitatea
Hizkuntzak	alemana
Jarduerak
Jarduerak	kanta-idazlea, gidoilaria, itzultzailea, poeta, eleberrigilea eta idazlea
Lan nabarmenak	ikusi Billiards at Half-past Nine (en) ; Katharina Blumen ohore galdua; Pailazo baten aburuak; Q1195632 ; The Train Was on Time (en) ; Stranger, Bear Word to the Spartans We… (en) ; The Silent Angel (en) ; And where were you, Adam? (en) ; Black Sheep (en) ; Christmas Not Just Once a Year (en) ; The Balek Scales (en) ; And Never Said a Word (en) ; House without Guardians (en) ; The Bread of Those Early Years (en) ; Irish Journal (en) ; Valley of Thundering Hooves (en) ; Those Without Traces (en) ; Zimpren Station (en) ; Doctor Murkes total silence (en) ; When War Broke Out (en) ; When the War was Over (en) ; Distance to the Troop (en) ; End of a Mission (en) ; Domestic Disturbance (en) ; Group Portrait with Lady (en) ; Reports on the Nation's Disposition (en) ; The Safety Net (en) ; What's to Become of the Boy? (en) ; A Soldier's Legacy (en) ; Women in a river landscape. A novel in dialogues and soliloquies (en) ; Cross Without Love (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Literaturako Nobel Saria (1972) ; Georg Büchner saria (1967) ; Medal of Gratitude (2015) ; Carl-von-Ossietzky-Medaille (1974) ; honorary citizen of Cologne (1983) ; Arte eta letren komendadorea ; Cross of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany ;
Kidetza	Alemaniako hizkuntza eta literatura akademia; Bavariako Arte Ederren Akademka; Berlingo Arteen Akademia; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Ameriketako Estatu Batuetako Arte eta Letren Akademia
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Bigarren Mundu Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa

Heinrich Teodor Böll (Kolonia, Ipar Renania-Westfalia, Alemania, 1917ko abenduaren 21 – Kolonia, Ipar Renania-Westfalia, Alemania, 1985eko uztailaren 16a) Alemaniako idazlea izan zen. 1972an Literaturako Nobel Saria jaso zuen.

Bizitza

Böll langile-senide batean jaio zen. 1924 eta 1928 urteen artean Koloniako eskolara joan zen., eta 1928 eta 1937 urteen artean bigarren mailako ikasketak burutu zituen. Literaturarekiko lehen topaketa 1937 izan zuen, liburu eta gauza zaharren denda batean lan egiten hasi zenean. Urte bat geroago utzi zuen denda, idazteari ekiteko. Hitlerren agintaldian, errejimenaren lan-esparru batera joan zen, hori egitea beharrezkoa baitzen unibertsitatera joan ahal izateko. Filologia alemana ikasteko matrikula egitear zegoenean, 1939ko udan, Wehrmachtek (Alemaniako armada) errekrutatu zuen.

Bigarren Mundu Gerran Frantzian, Errumanian, Hungarian eta Sobiet Batasunean borrokatu zuen. 1942an ezkondu zen, baimen batean. AEBetako armadak preso hartu zuen 1945eko udaberrian eta Frantzia eta Belgikako atxilo-guneetan egon zen. Garai horretan bere lehen semea hil zen.

1945eko abenduan Koloniara itzuli zen, emaztearekin. Gerrako bonbardaketek hondatu zuten etxea konpontzen zuen bitartean, idazteari berrekin zion. 1949an bere lehen liburua argitaratu zuen. “47ko. taldea” zeritzonean parte hartu zuen eta Hans Richter eta Alfred Andersch idazleen laguna izan zen.

Bere estiloa arina izan zen. Kritika gogorrak egin zituen xenofobia eta Alemaniako eskuin muturraren aurka.

Liburu garrantzitsuenak

1949 - Der Zug war pünktlich (Trena garaiz heldu zen)
1950 - Wanderer, kommst du nach Sparta (
1951 - Die schwarzen Schafe (Ardi beltza)
1951 - Nicht nur zur Weihnachtszeit
1951 - Wo warst du, Adam? (Non egon zinen, Adam?)
1953 - Und sagte kein einziges Wort (Eta ez zuen hitzik egin inoiz)
1954 - Haus ohne Hüter (Jaberik gabeko etxea)
1955 - Das Brot der frühen Jahre (Gazte denboretako ogia)
1957 - Irisches Tagebuch (Egunkari irlandarra)
1957 - Die Spurlosen (Desagertuak)
1958 - Doktor Murkes gesammeltes Schweigen
1959 - Billard um halb zehn (Bederatzi t’erdietako billarra)
1962 - Ein Schluck Erde
1963 - Ansichten eines Clowns (Pailazo baten aburuak)
1964 - Entfernung von der Truppe
1966 - Ende einer Dienstfahrt (Misioaren amaiera)
1971 - Gruppenbild mit Dame (Talde-argazkia andre batekin)
1974 - Die verlorene Ehre der Katharina Blum (Katharina Blumen ohore galdua)
1979 - Fürsorgliche Belagerung (Segurtasun sarea)
1981 - Was soll aus dem Jungen bloss werden?
1982 - Vermintes Gelände
1983 - Die Verwundung
1985 - Frauen vor Flusslandschaft (Emakumeak ibaiko paisaia batean) (hilondokoa)

Euskaraz

Pailazo baten aburuak (Ansichten eines Clowns). 1986. Elkar argitaletxea. Itzultzailea: Jose Antonio Azpiroz.
Katharina Blumen ohore galdua (Die verlorene Ehre der Katharina Blum). 1989. Elkar argitaletxea. Itzultzailea: Pello Zabaleta.

Ikus, gainera

Alemanezko literatura

Kanpo estekak

Datuak: Q42747
Multimedia: Heinrich Böll / Q42747

i e a Literaturako Nobel Saridunak
1901–1925	Sully Prudhomme (1901) • Theodor Mommsen (1902) • Bjørnstjerne Bjørnson (1903) • Frédéric Mistral / José Echegaray (1904) • Henryk Sienkiewicz (1905) • Giosuè Carducci (1906) • Rudyard Kipling (1907) • Rudolf Eucken (1908) • Selma Lagerlöf (1909) • Paul Heyse (1910) • Maurice Maeterlinck (1911) • Gerhart Hauptmann (1912) • Rabindranath Tagore (1913) • Romain Rolland (1915) • Verner von Heidenstam (1916) • Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan (1917) • Carl Spitteler (1919) • Knut Hamsun (1920) • Anatole France (1921) • Jacinto Benavente (1922)• W. B. Yeats (1923) • Władysław Reymont (1924) • George Bernard Shaw (1925)
1926–1950	Grazia Deledda (1926) • Henri Bergson (1927) • Sigrid Undset (1928) • Thomas Mann (1929) • Sinclair Lewis (1930) • Erik Axel Karlfeldt (1931) • John Galsworthy (1932) • Ivan Bunin (1933) • Luigi Pirandello (1934) • Eugene O'Neill (1936) • Roger Martin du Gard (1937) • Pearl S. Buck (1938) • Frans Eemil Sillanpää (1939) • Johannes Vilhelm Jensen (1944) • Gabriela Mistral (1945) • Hermann Hesse (1946) • André Gide (1947) • T. S. Eliot (1948) • William Faulkner (1949) • Bertrand Russell (1950)
1951–1975	Pär Lagerkvist (1951) • François Mauriac (1952) • Winston Churchill (1953) • Ernest Hemingway (1954) • Halldór Laxness (1955) • Juan Ramón Jiménez (1956) • Albert Camus (1957) • Boris Pasternak (1958) • Salvatore Quasimodo (1959) • Saint-John Perse (1960) • Ivo Andritx (1961) • John Steinbeck (1962) • Giorgos Seferis (1963) • Jean-Paul Sartre (sariari uko egin zion) (1964) • Mikhail Xolokhov (1965) • Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs (1966) • Miguel Ángel Asturias (1967) • Yasunari Kawabata (1968) • Samuel Beckett (1969) • Aleksandr Solzhenitsin (1970) • Pablo Neruda (1971) • Heinrich Böll (1972) • Patrick White (1973) • Eyvind Johnson / Harry Martinson (1974) • Eugenio Montale (1975)
1976–2000	Saul Bellow (1976) • Vicente Aleixandre (1977) • Isaac Bashevis Singer (1978) • Odysseas Elytis (1979) • Czesław Miłosz (1980) • Elias Canetti (1981) • Gabriel García Márquez (1982) • William Golding (1983) • Jaroslav Seifert (1984) • Claude Simon (1985) • Wole Soyinka (1986) • Joseph Brodsky (1987) • Nagib Mahfuz (1988) • Camilo José Cela (1989) • Octavio Paz (1990) • Nadine Gordimer (1991) • Derek Walcott (1992) • Toni Morrison (1993)• Kenzaburō Ōe (1994) • Seamus Heaney (1995) • Wisława Szymborska (1996) • Dario Fo (1997) • José Saramago (1998)• Günter Grass (1999) • Gao Xingjian (2000)
2001–egun	V. S. Naipaul (2001) • Imre Kertész (2002) • J. M. Coetzee (2003) • Elfriede Jelinek (2004) • Harold Pinter (2005) • Orhan Pamuk (2006) Doris Lessing (2007) • J. M. G. Le Clézio (2008) • Herta Müller (2009) • Mario Vargas Llosa (2010) • Tomas Tranströmer (2011) Mo Yan (2012) • Alice Munro (2013) • Patrick Modiano (2014) • Svetlana Aleksievitx (2015) • Bob Dylan (2016) • Kazuo Ishiguro (2017) • Olga Tokarczuk (2018) • Peter Handke (2019) • Louise Glück (2020) • Abdulrazak Gurnah (2021) • Annie Ernaux (2022) • Jon Fosse (2023)
1: Ez zuten eman