Suleiman I.a

Suleiman I.a
Irudi gehiago
Otomandar Inperioko sultana 1520ko urriaren 10a - 1566ko irailaren 17a ← Selim I.a - Selim II.a →
Bizitza
Jaiotza	Trabzon, 1494ko azaroaren 6a
Herrialdea	Otomandar Inperioa
Bizilekua	Topkapı jauregia
Heriotza	Szigetvár (en) , 1566ko irailaren 6a (71 urte) (71 urte)
Hobiratze lekua	Q55698717
Heriotza modua	berezko heriotza: disenteria
Familia
Aita	Selim I.a
Ama	Ayşe Hafsa Sultan
Ezkontidea(k)	Gülfem Hatun (en) Fülane Hatun (en) Mahidevran Gülbahar Hatün (en)  (1514 -  1566ko irailaren 7a) Hürrem Sultan  (1531 (egutegi gregorianoa) -  1558ko apirilaren 15a (egutegi gregorianoa))
Bikotekidea(k)	ikusi Fülane Hatun (en) Gülfem Hatun (en)
Seme-alabak	ikusi Şehzade Mustafa (en) Şehzade Mehmed (en) Mihrimah Sultan (en) Selim II.a Şehzade Bayezid (en) Şehzade Murad (en) Raziye Sultan (en) Șehzade Cihangir (en) Şehzade Abdullah (en) Fatma Nur (en) Şehzade Mahmud (en) Prins Ahmed (en)
Anai-arrebak	ikusi Hatice Sultan (en) Beyhan Sultan (en) Sah Sultan (en) Fatma Sultan (en) Hafize Sultan (en)
Leinua	Osmanliar Dinastia
Hezkuntza
Hizkuntzak	turkiera
Jarduerak
Jarduerak	poeta, agintaria, legegilea, buruzagi militarra eta politikaria
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	islama

Suleiman I.a (otomandar turkieraz: سليمان Suleymān; turkieraz: Süleyman; 1494ko azaroaren 6a - 1566ko irailaren 6a) Otomandar Inperioko hamargarren sultana izan zen. Haren erreinaldiak 1520 eta 1566 artean iraun zuen eta luzeena izan zen. Mendebaldean Suleiman Bikaina edo Handia du ezizena^[1]; Ekialdean, berriz, Legegilea (turkieraz: Kanuni; arabieraz: القانونى, al‐Qānūnī), otomandar sistema legala guztiz eraberritu zuelako.

Suleiman XVI. mendeko Europako monarkarik nagusietako bat izan zen. Belgrado, Rodas eta ia Hungaria osoa konkistatu ondoren, 1529an Vienako setioan geldiarazi zuten. Safavidar leinuaren aurkako bere borrokan Ekialde Ertaina eta iparraldeko Afrika Aljeriaraino ere konkistatu zituen. Bere erreinaldian, otomandar itsas armadak Mediterraneo itsasoa ez ezik, Itsaso Gorria eta Persiar golkoa ere menderatu zituen^[2].

Poeta izateaz gain, kultura eta arteak bultzatu zituen bere erresuman. Bost hizkuntza menperatzen zituen: otomandar turkiera, arabiera, serbiera, txagataiera, persiera eta urdua. Otomandar ohitura hautsiz, bere haremeko Roxelana izeneko neska batekin ezkondu zen. Horrek Hürrem Sultan bilakatu eta gortea guztiz kontrolatu zuen. Haren seme Selim II.ak ordezkatu zuen.

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Suleiman I.a

Artikulu hau Turkiako biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.