لوح محفوظ

قرآن
تقسیمات سوره فهرست سوره‌های قرآن سوره مکی سوره مدنی آیه جزء حروف مقطعه
مفاهیم خدا (خدا در اسلام،نام‌های خدا) روز حساب (اسامی قیامت) قرآن و علم پیامبران در اسلام (محمد) نگرش‌های اسلامی به علم
قرائت تجوید حافظ (قرآن) قاری قرآن قرائت
ترجمه قرآن فهرست ترجمه‌های قرآن ترجمه قرآن به زبان انگلیسی
تاریخ قرآن قرآن کوفی سمرقند نسخه‌های خطی صنعا نسخه توپ‌قاپی قرآن دست‌نویس دانشگاه بیرمنگام
تفسیر قرآن نسخ تأویل شأن نزول آیات الاحکام
مرتبط نقد قرآن موضوع اعجاز قرآن قرآنیان
رده درگاه اسلام
ن ب و

لوح محفوظ (عربی: اللوح المحفوظ)، لوحی که آنچه بوده و خواهد بود در آن نوشته شده‌است.

خداوند با قلم سرنوشت همه چیز را در آن نوشته‌است. قرآن مجید در این لوح نگاشته شده، و این لوح به نام «ام الکتاب» نیز خوانده می‌شود.

تحقق موجودات و حوادث مختلف جهان دو مرحله دارد: یکی مرحله قطعیت که هیچ گونه دگرگونی در آن راه ندارد «أُمُّ الْکِتابِ» و دیگری مرحله غیر قطعی به تعبیر دیگر «مشروط» است که در این مرحله دگرگونی در آن راه دارد، و از آن تعبیر به مرحله «محو و اثبات» می‌شود. گاهی نیز از این دو، تعبیر به «لوح محفوظ» و «لوح محو و اثبات» می‌شود، گویی در یکی از این دو لوح، آنچه نوشته شده‌است به هیچ وجه دگرگونی در آن راه ندارد و کاملاً محفوظ است و اما دیگری ممکن است، چیزی در آن نوشته شود و سپس محو گردد و به جای آن چیز دیگری نوشته شود.

لوح محفوظ در اصطلاح اهل شرع عبارت است از جسمی در بالای آسمان هفتم که آنچه بوده و آنچه تا قیامت باشد، در آن نوشته شده‌است. «و نوشتیم برای او در الواح از هر چیزی به عنوان پند و شرح هر چیزی.» (وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْعِظَةً وَ تَفْصِیلًا لِکُلِّ شَیْءٍ) (قرآن کریم، اعراف/ ۱۴۵).

در اصطلاح حکما، لوح محفوظ عقل فعال است، و در نظر بعضی از ایشان عقل اول است. متأخیرین فلاسفهٔ اسلامی آن را نفس کلی فلک اعظم دانسته‌اند، که همهٔ کائنات در آن نقش است.

در نظر صوفیه لوح محفوظ نوری است الهی که تمام موجودات در آن نقش است.^[۱][۲][۳]