2005

2005 bě powšitkowne lěto z 365 dnjemi.

Podawki

We Łužicy

• Załoženje Serbskeje ludoweje strony w Delnjej Łužicy.
• 14.–17. julija: VI. mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica“ wotmě so w Budyšinje, Hochozy a Chrósćicach.
• Załoženje serbskeje metaloweje skupiny Widła
• Zagmejnowanje Stróže a Wulkich Ždźarow do Rakec

Druhdźe

• 14. januara: Přizemjenje europskeje swětnišćoweje sondy Huygens na Saturnowym měsačku Titan.
• 19. apryla: Po smjerći bamža Jana Pawoła II. bu kardinal Joseph Ratzinger wot konklawe za noweho bamža wuzwoleny.
• 25. apryla: Socialdemokrat Jiří Paroubek sta so z nowym ministerskim prezidentom Čěskeje.
• 10. meje: W Berlinje poswjeći so pomnik za zamordowanych Židow Europy.
• 25. junija: W Iranje dobudźe Teheranski měšćanosta Mahmud Ahmadinedźad prezidentske wólby.
• 29./30. awgusta: Wjerćaty wichor Katrina načini wulke škody w juhu Zjednoćenych statow. Wulki dźěl města New Orleans bu powodźeny.
• 18. septembra: Předčasne wólby k 16. němskemu zwjazkowemu sejmej: SPD a Zwjazk 90/Zeleni pod kanclerom Gerhardom Schröderom zhubja wjetšinu w sejmje; z najsylnišej frakciju sta so CDU/CSU. Nimo toho zaćahnjetej Lěwica a FDP do parlamenta.
• 30. oktobra: Wjace hač 60 lět po zničenju w Druhej swětowej wójnje bu nowonatwarjena cyrkej našeje Knjenje w Drježdźanach swjatočnje poswjećena.
• 22. nowembra: Němski zwjazkowy sejm woli Angelu Merkel za prěnju zwjazkowu kanclerku w němskich stawiznach.
• Załoženje websydła YouTube

Narodniny

• 15. oktobra: Christian z Danskeje – danski trónowy naslědnik

Wumrěće

• 09. januara: Antonín Klimek – čěski stawiznar (* 1937)
• 14. januara: Rudolph Moshammer – němski tworićel mody (* 1940)
• 17. januara: Zhao Ziyang – chinski reformowy politikar (* 1919)
• 20. januara: Per Borten – něhdyši norwegski ministerski prezident (* 1913)
• 29. januara: Ephraim Kishon – israelski satirikar a awtor (* 1924)
• 02. februara: Max Schmeling – němski pjasćowar (* 1905)
• 03. februara: Surab Šwania – georgiski premier (* 1963)
• 05. februara: Gnassingbé Eyadéma – togoski statny prezident (* 1935)
• 10. februara: Arthur Miller – US-ameriski spisowaćel (* 1915)
• 13. februara: Fritz Deumlich – němski geodet (* 1923)
• 08. měrca: Brigitte Mira – němska hrajerka, kabaretistka a šansonowa spěwarka (* 1910)
• 26. měrca: James Callaghan – britiski politikar a něhdyši premier (* 1912)
• 01. apryla: Harald Juhnke – němski filmowy hrajer, spěwar a synchronowy rěčnik (* 1929)
• 02. apryla: Jan Pawoł II. – romsko-katolski bamž (* 1920)
• 05. apryla: Saul Bellow – US-ameriski spisowaćel (* 1915)
• 06. apryla: Rainier III. – wjerch wot Monaco (* 1923)
• 07. apryla: Max von der Grün – němski spisowaćel (* 1926)
• 24. apryla: Ezer Weizmann – israelski politikar a prezident (* 1924)
• 26. apryla: Maria Schell – awstrisko-šwicarska filmowa hrajerka (* 1926)
• 02. meje: Wee Kim Wee – singapurski statny prezident (* 1915)
• 06. meje: Gerat Hendrich – serbski wučer, kulturnik a publicist, Maćicar (* 1932)
• 06. meje: Joe Grant – US-ameriski comicowy rysowar (* 1908)
• 11. meje: Jurij Bětnar – serbski wučer a kulturnik (* 1922)
• 17. julija: Edward Heath – britiski premier (* 1916)
• 31. julija: Wim Duisenberg – nižozemski ekonom a politikar, prěni prezident Europskeje centralneje banki (* 1935)
• 01. awgusta: Fahd bin Abdul Aziz al Saud – kral Sawdi-Arabskeje (* 1923)
• 06. awgusta: Robin Cook – britiski politikar a wonkowny minister (* 1946)
• 06. awgusta: Ibrahim Ferrer – kubanski spěwar skupiny Buena Vista Social Club (* 1927)
• 28. awgusta: Hans Clarin – němski filmowy hrajer a synchronowy rěčnik (* 1929)
• 03. septembra: Ekkehard Schall – němski dźiwadźelnik a filmowy hrajer (* 1930)
• 10. septembra: Erich Kuby – němski žurnalist a spisowaćel (* 1910)
• 20. septembra: Simon Wiesenthal – awstriski architekt, publicist, spisowaćel a přežiwjenc Holocausta (* 1908)
• 24. oktobra: Rosa Parks – US-ameriska wojowarka wo byrgarske prawa (* 1913)
• 03. nowembra: Aenne Burda – němska nakładnica (* 1909)
• 16. nowembra: Henry Taube – US-ameriski chemikar, nošer Nobeloweho myta (* 1915)
• 25. nowembra: George Best – sewjeroirski kopar (* 1946)
• 27. nowembra: Franz Schönhuber – němski prawicarski politikar, žurnalist a awtor (* 1923)
• 10. decembra: Gyula Trebitsch – němsko-madźarski filmowy producent (* 1914)

Myta

• Nobelowe myto
  • za fyziku: Theodor Hänsch, John Hall, Roy Glauber
  • za chemiju: Yves Chauvin, Richard Schrock, Robert Grubbs
  • za medicinu: Barry Marshall, Robin Warren
  • za literaturu: Harold Pinter
  • Měrowe Nobelowe Myto: Mohammed el-Baradei (Mjezynarodny atomoenergijowy zarjad)
  • za hospodarske wědomosće: Robert Aumann, Thomas Schelling
• Myto Ćišinskeho: Pětš Janaš (hłowne myto) a Tanja Donatec (spěchowanske myto)

Dalše

• Kulturna stolica Europy: Cork

Wotkaz

 Commons: 2005 – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow