Եվրոպայի մշակութային մայրաքաղաք

«Եվրոպայի մշակութային մայրաքաղաք», Եվրամիության նախաձեռնությունը, որն իրենից ներկայացնում է որևէ քաղաքի ամենամյա ընտրություն, որի նպատակն է վերջինս դարձնել մշակութային կենտրոն, ինչը կնպաստի նրա մշակութային, տնտեսական և հասարակական զարգացմանը^[1]։ Որպես կանոն լրացուցիչ ֆինանսավորումը հնարավորություն է տալիս տվյալ մայրաքաղաքին էապես բարելավել իր մշակութային հաստատությունների վիճակը։

1985 թվականին Մելինա Մերկուրին և ֆրանսիացի քաղաքական գործիչ Ժակ Լանգը առաջարկեցին նախագիծը, և սույն թվականին Եվրամիության խորհուրդը առաջին «Եվրոպական մշակութային մայրաքաղաք» հռչակեց Աթենքը։ Վերջինիս թեկնածությունը առաջադրվել էր Մելինայի կողմից։ Նրա եղբայր և համախոհ Սպիրոս Մերկուրիսը 2010 թվականին ելույթ ունեցավ կոնֆերանսի ժամանակ, որը նվիրված էր նախաձեռնության 25 ամյակին^[2]^[3]։ 1990-ականներին եվրոպական նախագծի նմանօրինակ՝ «Արաբական և Ամերիկյան մշակութային մայրաքաղաքներ» հռչակվեցին աշխարհի տարբեր ծայրերում գտնվող քաղաքներ։ 1999 թվականին ծրագիրը, որը կրում էր «Եվրոպական մշակութային քաղաք» խորագիրը, վերանվանվեց «Եվրոպական մշակութային մայրաքաղաք»^[4]։

Եվրոպայի մշակութային մայրաքաղաքների ցանկ

Տարի	Քաղաք	Երկիր
1985	Աթենք	Հունաստան
1986	Ֆլորենցիա	Իտալիա
1987	Ամստերդամ	Նիդերլանդներ
1988	Արևմտյան Բեռլին	Գերմանիա
1989	Փարիզ	Ֆրանսիա
1990	Գլազգո	Մեծ Բրիտանիա
1991	Դուբլին	Իռլանդիա
1992	Մադրիդ	Իսպանիա
1993	Անտվերպեն	Բելգիա
1994	Լիսաբոն	Պորտուգալիա
1995	Լյուքսեմբուրգ	Լյուքսեմբուրգ
1996	Կոպենհագեն	Դանիա
1997	Սալոնիկ	Հունաստան
1998	Ստոկհոլմ	Շվեդիա
1999	Վեյմար	Գերմանիա
2000	Ավինյոն	Ֆրանսիա
	Բերգեն	Նորվեգիա
	Բոլոնյա	Իտալիա
	Բրյուսել	Բելգիա
	Հելսինկի	Ֆինլանդիա
	Կրակով	Լեհաստան
	Պրահա	Չեխիա
	Ռեյկյավիկ	Իսլանդիա
	Սանտյագո դե Կոմպոստելա	Իսպանիա
2001	Ռոտերդամ	Նիդերլանդներ
2001	Պորտու	Պորտուգալիա
2002	Բրյուգե	Բելգիա
2002	Սալամանկա	Իսպանիա
2003	Գրաց	Ավստրիա
2004	Ջենովա	Իտալիա
2004	Լիլ	Ֆրանսիա
2005	Կորկ	Իռլանդիա
2006	Պատրաս	Հունաստան
2007	Սիբիու	Ռումինիա
2007	Լյուքսեմբուրգ	Լյուքսեմբուրգ
2008	Լիվերպուլ	Մեծ Բրիտանիա
2008	Սթավանգեր	Նորվեգիա
2009	Վիլնյուս	Լիտվա
2009	Լինց	Ավստրիա
2010	Էսսեն	Գերմանիա
	Ստամբուլ	Թուրքիա
	Պեչ	Հունգարիա
2011	Տուրկու	Ֆինլանդիա
2011	Տալլին	Էստոնիա
2012	Գիմարայնշ	Պորտուգալիա
2012	Մարիբոր	Սլովենիա
2013	Մարսել	Ֆրանսիա
2013	Կոշիցե	Սլովակիա
2014	Ռիգա	Լատվիա
2014	Ումեո	Շվեդիա
2015	Մոնս	Բելգիա
2015	Պլզեն	Չեխիա
2016	Սան Սեբաստիան	Իսպանիա
2016	Վրոցլավ	Լեհաստան
2017	Օրհուս	Դանիա
2017	Պաֆոս	Կիպրոս
2018	Լեուվարդեն	Նիդերլանդներ
2018	Վալետա	Մալթա
2019	Մատերա	Իտալիա
2019	Պլովդիվ	Բուլղարիա
2020	Ռիեկա	Խորվաթիա
2020	Գոլուէյ	Իռլանդիա
2021	Տիմիշոարա	Ռումինիա
	Էլեֆսիս	Հունաստան
	Նովի Սադ	Սերբիա

Ծանոթագրություններ

↑ Palmer, Robert (2004) "European Cities and Capitals of Culture" Part I. Part II. Study prepared for the European Commission
↑ «Speech by Spyros Mercouris». «European Cultural Parliament». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 7-ին.(անգլ.)
↑ Spyros Mercouris. (23.03.2010). «Speech Spyros Mercouris for the 25 Years ECOC Anniversary» (PDF). «Documentation Centre on European Capitals of Culture». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 7-ին.(անգլ.)
↑ Kiran Klaus Patel, ed., The Cultural Politics of Europe: European Capitals of Culture and European Union since the 1980s (London: Routledge, 2013)

Գրականություն

Mittag, Jürgen (Hg.): «Die Idee der Kulturhauptstadt Europas. Anfänge, Ausgestaltung und Auswirkungen Europäischer Kulturpolitik.» Essen 2008.

Արտաքին հղումներ

European Capitals of Culture
Decision No 1622/2006/EC of the European Parliament and of the Council of 24 October 2006 establishing a Community action for the European Capital of Culture event for the years 2007 to 2019
Decision No 445/2014/EU of the European Parliament and of the Council of 16 April 2014 establishing a Union action for the European Capitals of Culture for the years 2020 to 2033 and repealing Decision No 1622/2006/EC
European Cultural Capital Report 3 (2011) A report by Robert Palmer, Greg Richards and Diane Dodd. Association for Tourism and Leisure Education (ATLAS)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Եվրոպայի մշակութային մայրաքաղաք» հոդվածին։

[1] Palmer, Robert (2004) "European Cities and Capitals of Culture" Part I. Part II. Study prepared for the European Commission

[kulturparlament-2] «Speech by Spyros Mercouris». «European Cultural Parliament». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 7-ին.(անգլ.)

[Speech-3] Spyros Mercouris. (23.03.2010). «Speech Spyros Mercouris for the 25 Years ECOC Anniversary» (PDF). «Documentation Centre on European Capitals of Culture». Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 7-ին.(անգլ.)

[4] Kiran Klaus Patel, ed., The Cultural Politics of Europe: European Capitals of Culture and European Union since the 1980s (London: Routledge, 2013)

[1]

[2]

[3]

[4]