Կեչի ելունդավոր
| Կեչի ելունդավոր | |
 Կեչի ելունդավոր | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophytes) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Հաճարածաղկավորներ (Fagales) |
| Ընտանիք | Կեչազգիներ (Betulaceae) |
| Ենթաընտանիք | Կեչայիններ (Betuloideae) |
| Ցեղ | Կեչի (Betula) |
| Տեսակ | Կեչի ելունդավոր (B. pendula) |
| Միջազգային անվանում | |
| Betula pendula Roth, 1788
| |
| Տարածվածություն և պահպանություն | |
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝  Քիչ մտահոգող տեսակ  Տաքսոնի տարածվածությունը | |
Կեչի ելունդավոր (լատին․՝ Betulaceae verrucosa Ehrh), կեչազգիների ընտանիքի կեչի ցեղի բույս։
Նկարագրություն
Կեչի ելունդավորը մինչև 20 մ բարձրությամբ և 20-ից 30 սմ բնի տրամագծով ծառ է։ Սաղարթը անկանոն-ձվաձև է, թափանցիկ, դեպի ցած հակված ճյուղերով։ Բունը և բազմամյա ճյուղերը ծածկված են սպիտակ, բարակ շերտերով անջատվող կեղևով։ Ծեր ծառերի բնի հիմքում կեղևը խիստ ճաքճքված է, ամուր, սևավուն։ Տարեկան ընձյուղները կարմրագորշավուն են, երիտասարդները մերկ, ծածկված ելունդանման խեժագեղձերով։ Տերևները ձվաձև-շեղանկյունաձև են կամ եռանկյուն ձվաձև, 3,5-ից 7 սմ երկարությամբ և 2,5-ից 5,5 սմ լայնությամբ, հիմքում լայն-սեպաձև, գագաթը սրածայր, կրկնակի սուրարմատաեզր, երկու կողմերից հարթ, նոր բացված ժամանակ կպչուն։ Կոթունը մերկ է, 2-ից 3 սմ երկարությամբ։ Պտղաբերող կատվիկները գլանաձև են, 2,5-ից 3 սմ երկարությամբ և մոտ 1 սմ տրամագծով։ Թեփուկները կանաչավուն են, 5 մմ երկարությամբ ու լայնությամբ։ Ընկուզիկը երկարավուն-էլիպսաձև է, թևիկները 2-ից 3 անգամ ավելի լայն են ընկուզիկից։ Ծաղկում է մայիսին, պտուղները հասունանում են օգոստոս-սեպտեմբեր ամիսներին։
Տարածվածություն
Բնական պայմաններում տարածված է Կովկասում, Արևմտյան Եվրոպայում, Արևելյան Եվրոպայում, Միջերկրական ծովի ափերին, Արևմտյան Սիբիրում։
Հայաստան
Հայաստանի Հանրապետության տարածքում հանդիպում է հյուսիսարևելյան և հյուսիսային շրջաններում, Ապարանի, Հրազդանի, Գեղարդի, Վայքի, Մեղրիի և այլ տարածքներում, որտեղ աճում է անտառների վերին եզրերում, ծովի մակերևույթից մինչև 2400 մ բարձրության վրա, հաճախ՝ քարքարոտ վայրերում՝ ամենուրեք առաջացնելով կեչուտներ։
Կիրառություն
Ելունդավոր կեչին ունի բազմաթիվ պարտիզային ձևեր, որոնք լայնորեն ենմշակվում կանաչապատման բնագավառում։ Դրանք տարբերվում են սաղարթի և տերևների ձևերով, սաղարթի գույնով։ Ամենատարածված կեչիներից մեկն է, որը առաջացնում է մաքուր և խառը տնկարկներ։ Լավ է վերականգնվում ինքնացանով և մացառներով։ Սերմերը հեշտությամբ են տարածվում քամու միջոցով։ Չափազանց լուսասեր ծառատեսակ է։ Արագ է աճում։ Մեծ տարիքում վերատնկումը վատ է տանում։ Բնափայտը օգտագործվում է կահույք, ֆաներա պատրաստելու համար։ Լավ փայտածուխ է տալիս։ Օգտագործվում է նաև որպես վառելիք։ Վերնակեղևը օգտագործում են ամանեղեն, տուփեր, պատրաստելու, տները ծածկելու համար։ Դրանից խեժ են ստանում[1]։
Ծանոթագրություններ
Գրականություն
- Ծառագիտություն, Ժ. Հ. Վարդանյան
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կեչի ելունդավոր» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կեչի ելունդավոր» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||
