Հալեպի ճակատամարտ (2024)

Հալեպի ճակատամարտ
Սիրիական ընդդիմության հարձակում

Թվական
29 նոյեմբերի – 2 դեկտեմբերի 2024[1]
(3 օր)
Վայր Հալեպի մարզ, Սիրիա
Արդյունք Ընդդիմության հաղթանակ[2][3]
  • Սիրիայի կառավարական զորքերը նահանջում են քաղաքից[4][5]
  • Սիրիայի դեմոկրատական ուժերը՝ անկլավում, ապստամբների կողմից պաշարված քաղաքում[6]
Տարածքային
փոփոխություններ
  • Սիրիայի ընդդիմադիր ուժերը գրավել են քաղաքի մեծ մասը[7]
  • Սիրիայի դեմոկրատական ուժերը պահպանում են Շեյխ Մակսուդում վերահսկողությունը և տեղափոխվում հարակից թաղամասեր[8][9]
Ռազմական կորուստներ
Սպանվել են տասնյակ ապստամբներ[10] Սիրիա Սպանվել են տասնյակ զինվորներ[5] Զոհվել է 22 խաղաղ բնակիչ[11][12]

Հալեպի ճակատամարտ, 2024 թվականի նոյեմբերի 29-ին տեղի ունեցած ռազմական հակամարտություն, որը մաս էր կազմում նույն թվականի Սիրիական ընդդիմության հարձակման։ Սիրիական ընդդիմադիր «Թահրիր ալ-Շամ» խմբավորումը Թուրքիայի կողմից աջակցվող դաշնակից խմբավորումների հետ միասին[13][14][15] ռազմական գործողությունների հրամանատարության մեջ մտավ սիրիական կառավարական բանակի վերահսկողության տակ գտնվող Հալեպ քաղաք: Ճակատամարտը սկսվեց ապստամբների լայնածավալ հարձակման երրորդ օրը։ Սա առաջին դեպքն է, երբ քաղաքում մարտեր են բռնկվում ավելի վաղ տեղի ունեցած ճակատամարտից[16], որը սկսվեց 2012 թվականին և ավարտվեց 2016 թվականին, երբ Ասադի վարչակազմը ապստամբներին դուրս մղեց քաղաքից[17][10][18]:

2024 թվականի նոյեմբերի 30-ին ընդդիմադիր խմբերը գրավեցին քաղաքի մեծ մասը՝ կառավարամետ ուժերի փլուզման ֆոնին[19][20]: Հալեպի կայծակնային արագությամբ գրավմանը զուգընթաց՝ ապստամբները ներխուժեցին Համայի մարզի հյուսիսային գյուղերը[21], և ամբողջ Համա քաղաքը ի վերջո դեկտեմբերի 5-ին ընկավ ապստամբների ձեռքը։

Պատմություն

2024 թվականի նոյեմբերի 27-ին սիրիական ընդդիմադիր խմբավորումները՝ Թահրիր ալ-Շամի գլխավորությամբ, հարձակում են սկսել կառավարամետ ուժերի դեմ Սիրիայի հյուսիս-արևմուտքում: Հարձակումը, որն իր տեսակի մեջ առաջինն է հակամարտող կողմերի կողմից 2020 թվականի մարտից Իդլիբի հրադադարից հետո, հանգեցրեց տասնյակ գյուղերի արագ գրավմանը ընդդիմադիր ուժերի կողմից: Հաղորդվում է, որ հարձակման ընթացքում ապստամբները գրավել են 70 տեղամաս Հալեպի և Իդլիբի մարզերում, և մոտ 10,000 խաղաղ բնակիչներ փախել են մարտերից դեպի Իդլիբի՝ Թուրքիայի կողմից վերահսկվող գյուղեր[22][23]:

Ճակատամարտ

Հալեպի անկում

2024 թվականի նոյեմբերի 29-ին ապստամբ ուժերը մոտեցան Հալեպի արվարձաններին։ Նրանք վերցրին Խալսան, Ալ-Ռաշիդինը և Խան Թումանը, որտեղ բանակը լքեց չորս T-55 տանկ[24]:

Կեսօրին ապստամբները մտան քաղաքի Համդանիյա և Նոր Հալեպ թաղամասեր՝ երկու ականապատ մեքենաներով կրկնակի մահապարտ ահաբեկչություն իրականացնելուց հետո[17]: Օրվա երկրորդ կեսին ընդդիմադիր ուժերը գրավել են հինգ քաղաքային թաղամասեր՝ Ալ-Համդանիա, Նոր Հալեպ, 3000 բնակարան, Ալ-Ջամիլիա և Սալահ ադ-Դին թաղամասերը։ Բախումներ են գրանցվել քաղաքի այլ վայրերում, ներառյալ նրա կենտրոնում[19]: Կեսգիշերին ընդդիմադիր ուժերը գրավել էին Ալ-Սուքարիյա, Ալ-Ֆուրկան, Ալ-Ադհամիա և Սեյֆ ալ-Դաուլա շրջանների մի մասը և պնդում էին, որ իրենց վերահսկողության տակ են վերցրել Հալեպի գլխավոր հրապարակը[25][26][27]:

Հիմնական թաղամասեր ապստամբների ներխուժումից ժամեր անց հազարավոր խաղաղ բնակիչներ լքեցին քաղաքը Խանասիր Աթրիայի գլխավոր խաչմերուկով, որոնց մեծ մասն ուղղվեց դեպի Լաթակիա և Սալամիա[28]:

Ապստամբ ուժերը տարհանման նախազգուշացումներ են տարածել՝ կոչ անելով Հալեպի բնակիչներին շարժվել դեպի արևելք «ձեր անվտանգության համար»[29]: Սիրիական պետական ​​լրատվամիջոցները հաղորդում են, որ ապստամբների կողմից արձակված հրթիռները հարվածել են Հալեպի համալսարանի ուսանողական բնակարաններին, ինչի հետևանքով զոհվել է չորս մարդ, այդ թվում՝ երկու ուսանող[30]:

2024 թվականի նոյեմբերի 30-ի վաղ ժամերին ապստամբ ուժերը գրավեցին Հալեպի բերդը և կառավարական կենտրոնակայանը[25][31], ինչպես նաև քաղաքի «կեսից ավելին»[32]։ Առավոտյան ապստամբ ուժերը գրավել էին Հալեպի մեծ մասը՝ հանդիպելով փոքր դիմադրության և ստիպելով կառավարամետ զորքերին նահանջել դեպի Ալ-Սաֆիրա[20]: Կառավարական ուժերը և իրանական աշխարհազորայինները շարունակում էին վերահսկել Հալեպի հյուսիսարևելյան մի քանի թաղամասեր[33]: Ռուսական ուժերը լքեցին քաղաքի շրջակայքում գտնվող առնվազն երեք ռազմաբազա[34]:

Բախումներ ապստամբների և քրդերի միջև

Քրդերի գլխավորած «Սիրիայի դեմոկրատական ​​ուժերը» գրավել են Հալեպի միջազգային օդանավակայանը և Շեյխ Նաջար թաղամասը՝ կառավարամետ ուժերի դուրսբերումից հետո[8]: Քրդերի վերահսկողության տակ գտնվող Շեյխ Մակսուդ թաղամաս ներխուժումը խափանվել է, և 3 ապստամբներ գերի են ընկել[35]: Երեկոյան ապստամբները Սիրիայի դեմոկրատական ​​ուժերից վերցրել են Հալեպի օդանավակայանը առանց բախումների[36]: Հաղորդվում է, որ օդային հարվածի արդյունքում, որը իրականացվել է ռուսական ավիացիայի կողմից, քաղաքում զոհվել է 16 խաղաղ բնակիչ, ևս 20-ը վիրավորվել է[12]։ Երկու այլ ավիահարվածներ ապստամբների ուժեղացմանը քաղաքի ծայրամասերում խլեցին 20 մարտիկների զոհ[37]:

Հաղորդվում է, որ այդ օրը Հյուսիսային և Արևելյան Սիրիայի Ինքնավար Վարչակազմը հեշտացրել է Հալեպից 2892 փախստականների մուտքը հյուսիսարևելյան Սիրիա[38]:

2024 թվականի դեկտեմբերի 1-ին Թահրիր ալ-Շամը գրավեց ջերմաէլեկտրակայանը, դաշտային հրետանու քոլեջը և ռազմական ակադեմիան քաղաքի ծայրամասում: Միևնույն ժամանակ, Շեյխ Նաջար արդյունաբերական թաղամասում բախումներ են տեղի ունեցել երկու ուժերի միջև։ Միաժամանակ, Սիրիայի դեմոկրատական ​​ուժերը փակեցին հյուսիսային Հալեպի գյուղական շրջանների և Հալեպի քաղաքի կենտրոնի տարածքները կապող ճանապարհը[9]:

Նույն օրը ավելի ուշ, ի պատասխան Հալեպում և Թել Ռիֆաաթում ապստամբների արագ նվաճումներին, Հյուսիսային և Արևելյան Սիրիայի Ինքնավար Վարչակազմը հայտարարեց ընդհանուր մոբիլիզացիայի վիճակ[39]: Ապստամբները պահանջեցին Հալեպում գտնվող քրդական ուժերին զենքերով հեռանալ հյուսիս-արևելք[40]:

Դեկտեմբերի 1-ին նաև Ռուսաստանի ռազմաօդային ուժերը ավիահարված են հասցրել Հալեպի համալսարանական հիվանդանոցին, որի հետևանքով զոհվել է 12 մարդ, վիրավորվել են երկու լրագրողներ[41]:

2024 թվականի դեկտեմբերի 2-ին ապստամբները SDF-ից գրավեցին Շեյխ Նաջար արդյունաբերական գոտին և առաջ մղվեցին Հալեպից ավելի հարավ՝ գրավելով Խանսիրը՝ փորձելով կտրել բանակի մատակարարման հիմնական ուղին Հալեպ քաղաք[42]:

Հետևանքներ

Քաղաքի ներսում գտնվող քրդական անկլավը, մասնավորապես՝ Շեյխ Մակսուդ և Աշրաֆիե թաղամասերը, պաշարված էին ապստամբների կողմից, և մոտ 100,000 բնակիչները բախվում էին «սննդի պաշարների նվազմանը և ծառայությունների բացակայությանը»: Այնուամենայնիվ, մինչ օրս զգալի զանգվածային տեղահանումներ չեն գրանցվել: Ապստամբները վերսկսեցին իրենց առաջարկը զինված մարտիկներին լքելու քաղաքը և երաշխավորեցին նրանց անվտանգությունը, սակայն խաղաղ բնակիչներին խնդրեցին մնալ[6]:

Ճակատամարտից օրերի ընթացքում, մինչ Սիրիայի փրկության կառավարությունը փորձում էր հաստատվել քաղաքում, Հալեպի բնակիչները բախվում էին հացի և վառելիքի պակասի և հեռահաղորդակցության ծառայությունների կրճատմանը[43]:

Արձագանքներ

  • Սիրիա Սիրիա. Սիրիական արաբական զինված ուժերը ընդունել են ապստամբների կողմից քաղաքի գրավումը, ինչը ստիպել է նրան վերատեղակայել «նպատակ ունենալով ամրապնդել պաշտպանական գծերը՝ հարձակումը կլանելու համար» և «պահպանել խաղաղ բնակիչների և զինվորների կյանքը»: Հաղորդվում է, որ այն նաև պատրաստվում էր հակահարձակման, մինչդեռ քաղաքի ներսում ապստամբների հավաքները թիրախավորվում էին օդային հարվածներով[5]:
  • Թուրքիա Թուրքիա. ԱԳ նախարար Հաքան Ֆիդանը կրկնել է, որ Թուրքիան ներգրավված չէ Հալեպում շարունակվող հակամարտությունների մեջ։ Նա նաև հայտարարեց, որ իր կառավարությունը ձեռնարկում է «անհրաժեշտ միջոցներ»՝ իր սահմանին հերթական միգրացիոն ճգնաժամից խուսափելու համար[44]։

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ «Syrian opposition forces seized Aleppo City and advanced toward Hama City on November 30». Institute for the Study of War. November 30, 2024. Վերցված է December 3, 2024-ին.
  2. ↑ Faidhi Dri, Karwan (30 November 2024). «Syrian army admits defeat in parts of Aleppo, plans counterattack». Rudaw. Արխիվացված օրիգինալից 1 December 2024-ին. Վերցված է 3 December 2024-ին.
  3. ↑ Bar, Neta (30 November 2024). «These are the rebels fighting the Iranian axis in Syria». Israel Hayom. Վերցված է 2024-11-30-ին.
  4. ↑ «Syrian army withdraws troops from Aleppo to prepare counteroffensive». Politico. 30 November 2024. Արխիվացված օրիգինալից 1 December 2024-ին. Վերցված է 30 November 2024-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 «Syrian rebels sweep into Aleppo, army says dozens of soldiers killed» (English). Reuters. 30 November 2024. Վերցված է 30 November 2024-ին.{cite news}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  6. ↑ 6,0 6,1 «Syria: Aleppo's Kurds fear displacement as thousands flee rebels in Tel Rifaat». Middle East Eye. 3 December 2024. Վերցված է 5 December 2024-ին.
  7. ↑ «Russian strikes hit Aleppo as rebels take control». BBC. 30 November 2024. Արխիվացված օրիգինալից 30 November 2024-ին. Վերցված է 30 November 2024-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 «بعد انسحاب الميليشيات الإيرانية وقوات النظام.. القوات الكردية تنتشر في مطار حلب الدولي ونبل والزهراء وتسيطر على الحواجز» [After the withdrawal of Iranian militias and regime forces. Kurdish forces deploy in Aleppo International Airport, Nubl and Zahraa and control the checkpoints] (Arabic). Syrian Observatory for Human Rights. 30 November 2024. Վերցված է 30 November 2024-ին.{cite news}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  9. ↑ 9,0 9,1 «"Hay'at Tahrir al-Sham" and "National Army" control the towns of Khanaser and Al-Safira, Kuweires Airport in the Aleppo countryside, and military sites on the outskirts of Aleppo» (Arabic). Syrian Observatory for Human Rights. 1 December 2024. Վերցված է 1 December 2024-ին.{cite news}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  10. ↑ 10,0 10,1 «Insurgents breach Syria's second-largest city Aleppo, fighters and a war monitor say». AP News (անգլերեն). 29 November 2024. Արխիվացված օրիգինալից 29 November 2024-ին. Վերցված է 29 November 2024-ին.
  11. ↑ «Dramatic escalation: Six students ki*lled and wounded in rocket fire by rebels on university student dormitory in Aleppo city». Syrian Observatory for Human Rights. 29 նոյեմբերի 2024. Վերցված է 29 նոյեմբերի 2024-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 «استشهاد 16 شخص.. مجزرة مروعة ترتكبها الطائرات الحربية في مدينة حلب» [16 people killed.. A horrific massacre committed by warplanes in the city of Aleppo] (Arabic). Syrian Observatory for Human Rights. 30 November 2024. Վերցված է 30 November 2024-ին.{cite news}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  13. ↑ «Syrian troops withdraw from Aleppo as rebels advance». BBC News. Արխիվացված օրիգինալից 1 December 2024-ին. Վերցված է 1 December 2024-ին. «The latest offensive has been led by an Islamist militant group known at Hayat Tahrir al-Sham (HTS) and allied factions backed by Turkey.»
  14. ↑ «Syrian rebels sweep into Aleppo, Russia conducts strikes in support of Assad». Reuters. «With Assad backed by Russia and Iran, and Turkey supporting some of the rebels in the northwest where it maintains troops, the offensive has brought into focus the conflict's knotted geopolitics.»
  15. ↑ «Aleppo: Rebels 'take control' of airport as thousands of fighters seize most of Syria's second-biggest city». Sky. «The insurgents, led by the Islamist militant group Hayat Tahrir al Sham and including Turkey-backed fighters, also claim to be in control of all of Idlib province after launching their offensive on Wednesday.»
  16. ↑ «Setbacks for Russia, Iran and Hezbollah Turn Into a Catastrophe for Syria's Assad». The Wall Street Journal. 30 November 2024. Արխիվացված օրիգինալից 1 December 2024-ին. Վերցված է 30 November 2024-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 «بعد تفجير سيارتين مفخختين.. فصائل عملية "ردع العدوان" تدخل أجزاء من أحياء في مدينة حلب» [After detonating two car bombs, the factions of the "Deterrence of Aggression" operation enter parts of neighborhoods in the city of Aleppo] (Arabic). Syrian Observatory for Human Rights. 29 November 2024. Վերցված է 29 November 2024-ին.{cite news}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  18. ↑ «Syrian rebels defend gains in Aleppo, push south». The Washington Post. 30 November 2024. Արխիվացված օրիգինալից 1 December 2024-ին. Վերցված է 30 November 2024-ին.
  19. ↑ 19,0 19,1 «وسط انهيار قوات النظام.. "الهيئة" والفصائل تسيطران على 5 أحياء في مدينة حلب و20 بلدة وقرية في ريفي حلب وإدلب» [Amidst the collapse of the regime forces.. "Hay'at Tahrir al-Sham" and the factions control 5 neighborhoods in the city of Aleppo and 20 towns and villages in the countryside of Aleppo and Idlib] (Arabic). 29 November 2024. Վերցված է 29 November 2024-ին.{cite news}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  20. ↑ 20,0 20,1 «بعد غياب لنحو 8 سنوات.. الطيران الحربي يستهدف أحياء حلب.. وقوات "ردع العدوان" تتوغل في غالبية أحياء مدينة حلب» [After an absence of about 8 years. Warplanes target Aleppo neighborhoods. and the "Deterrence of Aggression" forces penetrate most of Aleppo city neighborhoods] (Arabic). Syrian Observatory for Human Rights. 30 November 2024. Վերցված է 30 November 2024-ին.{cite news}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  21. ↑ Hassan, Hassan; Weiss, Michael (2024-12-02). «The Backstory Behind the Fall of Aleppo». New Lines Magazine (անգլերեն). Վերցված է 2024-12-07-ին.
  22. ↑ «Syria insurgents breach second largest city of Aleppo, fighters and war monitor say». Voice of America (անգլերեն). 29 November 2024. Վերցված է 29 November 2024-ին.
  23. ↑ «Armed groups opposed to Assad's regime in Syria enter Aleppo city center». Anadolu Agency. Արխիվացված օրիգինալից 29 November 2024-ին. Վերցված է 29 November 2024-ին.
  24. ↑ «Insurgents' attack on Assad-controlled Aleppo revives Syrian war after five-year truce». www.euronews.com. Արխիվացված օրիգինալից 30 November 2024-ին. Վերցված է 29 November 2024-ին.
  25. ↑ 25,0 25,1 «After controlling 5 neighborhoods, "Hay'at Tahrir al-Sham" and factions enter the streets of a number of other neighborhoods in Aleppo city» (Arabic). Syrian Observatory for Human Rights. 29 November 2024. Վերցված է 29 November 2024-ին.{cite news}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  26. ↑ «الميليشيات تعلن سيطرتها على قلعة حلب» [Militias announce control over Aleppo Citadel]. ElKhabar (արաբերեն). 29 November 2024. Արխիվացված օրիգինալից 1 December 2024-ին. Վերցված է 29 November 2024-ին.
  27. ↑ Musa, Shelan Sheikh (29 November 2024). «سيطرة المعارضة السورية على قلعة حلب وأحياء بوسط المدينة» [Syrian opposition takes control of Aleppo Citadel and downtown neighborhoods]. Solution Net (արաբերեն). Արխիվացված օրիգինալից 29 November 2024-ին. Վերցված է 29 November 2024-ին.
  28. ↑ «Syrian military confirms rebel forces overran Aleppo as thousands of civilians flee fighting». The National News. 30 November 2024. Արխիվացված օրիգինալից 1 December 2024-ին. Վերցված է 29 November 2024-ին.
  29. ↑ Abdulrahim, Raja (29 November 2024). «Syrian Rebels Reach Outskirts of Major City in Escalating Offensive». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 1 December 2024-ին. Վերցված է 29 November 2024-ին.
  30. ↑ El Deeb, Sarah (30 November 2024). «In a shock offensive, insurgents breach Syria's largest city for the first time since 2016». Associated Press. Արխիվացված օրիգինալից 29 November 2024-ին. Վերցված է 30 November 2024-ին.
  31. ↑ «Syrian opposition enters Aleppo, takes control of government headquarters and citadel». Al Jazeera. 29 November 2024. էջ Arabic. Արխիվացված օրիգինալից 30 November 2024-ին. Վերցված է 29 November 2024-ին.
  32. ↑ Abdulrahim, Raja (29 November 2024). «Syrian Rebels Breach City of Aleppo, in Biggest Advance in Years». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 1 December 2024-ին. Վերցված է 29 November 2024-ին.
  33. ↑ Kourdi, Eyad (30 November 2024). «Syrian rebels take control of most of Aleppo city». CNN (անգլերեն). Վերցված է 30 November 2024-ին.
  34. ↑ «Syrian rebels capture majority of Aleppo as Russia's forces abandon bases». Telegraph. 30 November 2024. Արխիվացված օրիգինալից 1 December 2024-ին. Վերցված է 30 November 2024-ին.
  35. ↑ «HPC arrests mercenaries tried to infiltrate Sheikh Maqsoud». ANHA. 30 November 2024. Արխիվացված օրիգինալից 30 November 2024-ին. Վերցված է 30 November 2024-ին.
  36. ↑ «"الهيئة" تسيطر على مطار حلب الدولي والعديد من المدن والبلدات في ريف حماة الشمالي وسط انهيار كامل لقوات النظام» ["The Authority" controls Aleppo International Airport and many cities and towns in the northern Hama countryside amid a complete collapse of the regime forces] (Arabic). Syrian Observatory for Human Rights. 30 November 2024. Վերցված է 30 November 2024-ին.{cite news}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  37. ↑ «Armed rebels occupy centre of Aleppo, Syria's largest city». Euronews. 30 November 2024. Արխիվացված օրիգինալից 1 December 2024-ին. Վերցված է 29 November 2024-ին.
  38. ↑ «AANES facilitates entry of 2,892 returnees from Aleppo into NE Syria» (English). ANHA. 30 November 2024. Վերցված է 1 December 2024-ին.{cite news}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  39. ↑ «Democratic Autonomous Administration declares stage of general mobilization» (English). ANHA. 1 December 2024. Արխիվացված օրիգինալից 1 December 2024-ին. Վերցված է 1 December 2024-ին.{cite news}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  40. ↑ «Fighting Rages in Syria as Rebels Advance». The New York Times (English). 1 December 2024. Արխիվացված օրիգինալից 1 December 2024-ին. Վերցված է 1 December 2024-ին.{cite news}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  41. ↑ Davies, Maia; Cooney, Christy (1 December 2024). «More Russian strikes as Syrian rebels advance after taking Aleppo». BBC. British Broadcasting Corporation. Արխիվացված օրիգինալից 1 December 2024-ին. Վերցված է 2 December 2024-ին.
  42. ↑ Davies, Maia; Cooney, Christy (2 December 2024). «Russian, Syrian jets intensify bombing of Syria's rebel-held northwest». Reuters. Վերցված է 2 December 2024-ին.
  43. ↑ «Syrian rebels capture key city of Hama in fresh blow to Assad». Reuters. 5 December 2024. Վերցված է 5 December 2024-ին.
  44. ↑ «Syrian rebels enter Aleppo three days into surprise offensive». ARK (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 30 November 2024-ին.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հալեպի ճակատամարտ (2024)» հոդվածին։