Պարբերական աղյուսակի բլոկ

Պարբերական համակարգի բլոկներ

Պարբերական համակարգի բլոկներ, քիմիական տարրերի համակցություն, որոնք ատոմի վալենտային շերտում ունեն էլեկտրոնների նման դասավորություն[1]։ Նմանությունն այն է, որ առավելագույն էներգիայով օժտված վալենտային էլեկտրոնները զբաղեցնում են նույն տիպի օրբիտալ։ Տերմինն առաջին անգամ կիրառվել է ֆրանսիացի ֆիզիկոս Շառլ Ժանեի աշխատանքներում[2]։ Պարբերական համակարգի նույն բլոկի մեջ մտնում են նրա հարակից խմբերի տարրեր։ Բլոկի անվանումը համընկնում է բնութագրող օրբիտալի անվան հետ, որում գտնվում են վալենտային էլեկտրոնները։ Բլոկների անվանումները հետևյալն են՝

  • s-բլոկ
  • p-բլոկ
  • d-բլոկ
  • f-բլոկ
  • gs-բլոկ։

Բլոկների և օրբիտալների անվանումները (s, p, d, f և gs) առաջացել են ատոմային օրբիտալների հետ կապված սպեկտրալ գծերի որակական բնութագրից՝ sharp (սուր), principal (գլխավոր), diffuse (անորոշ), fundamental (հինարար)։ Հաջորդական անվանումները տրվում են այբբենական կարգով։ Տարրերի բլոկները երբեմն անվանում են նաև ընտանիքներ։

Ստորև բերվում է ենթամակարդակների լրացում Կլեչովսկու կանոնի համաձայն, ինչը նույնպես տալիս է բլոկների գծային դասավորությունը (կարգաթվի աճմանը զուգընթաց) Մենդելեևի աղյուսակում.

1s, 2s, 2p, 3s, 3p, 4s, 3d, 4p, 5s, 4d, 5p, 6s, 4f, 5d, 6p, 7s, 5f, 6d, 7p, …

Պարբերական աղյուսակ

Հելիումը տեղավորված է ջրածնից հետո, այլ ոչ նեոնի վերևում, քանի որ այն մտնում է s2 խմբի մեջ։ Բացի պարբերական համակարգում նշված բլոկներից, կա նաև հիպոթետիկ g-բլոկը, որն այստեղ պատկերված չէ։ G բլոկի տարրերը կարելի է տեսնել Մենդելեևի ընդլայնված աղյուսակում։ Բացի դրանից, լյուտեցիումը և լոուրենսիումը գտնվում են սկանդիումի և իտրիումի տակ՝ հաշվի առնելով, որ նրանք d-բլոկի տարրեր են։

Պարբերական համակարգի բլոկներ
Խումբ → 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
↓ Պարբերություն I II   III IV V VI VII VIII
1 1
H 		2
He
2 3
Li 		4
Be 		  5
B 		6
C 		7
N 		8
O 		9
F 		10
Ne
3 11
Na 		12
Mg 		  13
Al 		14
Si 		15
P 		16
S 		17
Cl 		18
Ar
4 19
K 		20
Ca 		21
Sc 		22
Ti 		23
V 		24
Cr 		25
Mn 		26
Fe 		27
Co 		28
Ni 		29
Cu 		30
Zn 		31
Ga 		32
Ge 		33
As 		34
Se 		35
Br 		36
Kr
5 37
Rb 		38
Sr 		39
Y 		40
Zr 		41
Nb 		42
Mo 		43
Tc 		44
Ru 		45
Rh 		46
Pd 		47
Ag 		48
Cd 		49
In 		50
Sn 		51
Sb 		52
Te 		53
I 		54
Xe
6 55
Cs 		56
Ba 		71
Lu 		72
Hf 		73
Ta 		74
W 		75
Re 		76
Os 		77
Ir 		78
Pt 		79
Au 		80
Hg 		81
Tl 		82
Pb 		83
Bi 		84
Po 		85
At 		86
Rn
7 87
Fr 		88
Ra 		103
Lr 		104
Rf 		105
Db 		106
Sg 		107
Bh 		108
Hs 		109
Mt 		110
Ds 		111
Rg 		112
Cn 		113
Nh 		114
Fl 		115
Mc 		116
Lv 		117
Ts 		118
Og
Լանթանիդներ 57
La 		58
Ce 		59
Pr 		60
Nd 		61
Pm 		62
Sm 		63
Eu 		64
Gd 		65
Tb 		66
Dy 		67
Ho 		68
Er 		69
Tm 		70
Yb
Ակտինիդներ 89
Ac 		90
Th 		91
Pa 		92
U 		93
Np 		94
Pu 		95
Am 		96
Cm 		97
Bk 		98
Cf 		99
Es 		100
Fm 		101
Md 		102
No
Բլոկների գույների նշանակությունը
     s-բլոկ      p-բլոկ      d-բլոկ      f-բլոկ      g-բլոկ

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Jensen, William B. (2015 թ․ մարտի 21). «The positions of lanthanum (actinium) and lutetium (lawrencium) in the periodic table: an update». Foundations of Chemistry. 17: 23–31. doi:10.1007/s10698-015-9216-1.
  2. ↑ Charles Janet, La classification helicoidal des elements chimiques, Beauvais, 1928