Վիկտոր Գոլդշմիդտ
Վիկտոր Մորից Գոլդշմիդտ (գերմ.՝ Victor Moritz Goldschmidt, հունվարի 27, 1888[1][2][3][…], Ցյուրիխ, Շվեյցարիա[4] - մարտի 20, 1947[1], Օսլո, Նորվեգիա), քիմիկոս և երկրաֆիզիկոս, երկրաքիմիայի և բյուրեղային քիմիայի հիմնադիրներից մեկը[9]։ Մշակել է տարրերի երկրաքիմիական դասակարգում, առաջարկել իզոմորֆիզմի օրենքը, նրա անունով[10]։ Նա առաջ քաշեց Երկրի խորքերի կազմի և կառուցվածքի վերաբերյալ առաջին տեսություններից մեկը, Գոլդշմիդտի հարուստ կանխատեսումները հաստատվել են առավելագույն չափով։ Նա առաջիններից մեկն է եղել, որ հաշվարկել է վերին մայրցամաքային ընդերքի կազմը։
Կենսագրություն
Գոլդշմիդտը ծնվել է Ցյուրիխյում։ Նրա ծնողները Դ.Գոլդշմիդտ (Հայնրիխ Դ. Գոլդշմիդ)և Ամելի Քոենը (Ամելիա Կոեն) իրենց որդուն անվանակոչել են հոր ուսուցչի՝ Վիկտոր Մայերի անունով։ 1901 թվականին Գոլդշմիդտների ընտանիքը տեղափոխվել է Նորվեգիա։ Հենրիխ Գոլդշմիդտը նշանակվել է քրիստոնեության քիմիայի պրոֆեսոր։ Նորվեգիայի հին անունը եղել է Օսլո[11]։
Աշխատություններ
Գոլդշմիդտի առաջին գիտական աշխատությունը կոչվում էր Քրիստիանիայի շրջակայքում կապի փոխակերպությունը։ Դրանում նա նախ կիրառեց փուլերի ջերմոդինամիկական կանոնը երկրաբանական օբյեկտների վրա։ Էլեմենտների երկրաքիմիա խորագրով իր աշխատանքների շարքը՝ Տարրերի աշխարհաքիմիական բաշխման օրենքներ, համարել է երկրաքիմիայի սկիզբը։ Գոլդշմիդտի աշխատանքը ատոմային և իոնային ճառագայթների վրա մեծ ազդեցություն է ունեցել բյուրեղների քիմիայի վրա։ Գերմանական օկուպացիայի ժամանակ Գոլդշմիդտը ձերբակալվեց, բայց համակենտրոնացման ճամբար ծրագրված մեկնումից անմիջապես առաջ նրան առևանգել է Նորվեգիայի դիմադրությունը, և ուղարկել Շվեդիա։ Հետո նա տեղափոխվել է Անգլիա, որտեղ ապրում էին նրա հարազատները[12]։
Մահ
Պատերազմից հետո նա վերադարձել է Օսլո և մահացել այնտեղ 59 տարեկան հասակում։ Նրա հիմնական աշխատանքը ՝ Երկրաքիմիան, խմբագրվել և հետմահու լույս է տեսել Անգլիայում 1954 թվականին։
Տես նաև
- Երկրաքիմիա
- Գոլդշմիդտի կանոնը
- «Գոլդշմիդտի փուլային կանոն»
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #11923002X // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 140.
- ↑ https://www.geolsoc.org.uk/About/Awards-Grants-and-Bursaries/Society-Awards/Wollaston-Medal
- ↑ https://web.archive.org/web/20090201034538/http://www.fi.edu/winners/show_results.faw?gs=&ln=&fn=&keyword=&subject=&award=CRESS&sy=&ey=&max=300&name=Submit
- ↑ Tilley, Cecil Edgar (1948 թ․ նոյեմբերի 1). «Victor Moritz Goldschmidt 1888-1947». էջեր 51–66. doi:10.1098/rsbm.1948.0019. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 27-ին.
- ↑ «Special Publication Number 4». www.geochemsoc.org. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 27-ին.
{cite web}
: Text "Geochemical Society" ignored (օգնություն) - ↑ KAUFFMAN, GEORGE B. (1997 թ․ նոյեմբերի 1). «Victor Moritz Goldschmidt (1888–1947): A Tribute to the Founder of Modern Geochemistry on the Fiftieth Anniversary of His Death» (անգլերեն). էջեր 1–26. doi:10.1007/s00897970143a. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 27-ին.
- ↑ «The Geological Society of London - Goldschmidt in Britain». www.geolsoc.org.uk. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 27-ին.
Գրականություն
- Victor Moritz Goldschmidt: Father of Modern Geochemistry by Brian MasonMason, Brian (1992). «Victor Moritz Goldschmidt : father of modern geochemistry». Geochemical Society. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 28-ին.
- Иностранные члены Российской академии наук XVIII−XXI вв.: Геология и горные науки. / Отв. редактор И. Г. Малахова. М.: ГЦ РАН, 2012. − 504 с. (эл. версия)
Աղբյուրներ
- Գոլդշմիդտ Վիկտոր Մորից // Սովետական մեծ հանրագիտարան,[30 հատորով],Ա.Մ.Պրոխորով:- 3-րդ հրատ.Մ.: Սովետական հանրագիտարան, 1969-1978։
Արտաքին հղումներ
- «Viktor Moritz Goldschmidt». web.archive.org. 2004 թ․ հուլիսի 6. Արխիվացված է օրիգինալից 2004 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 28-ին.
- «Гольдшмидт Виктор Мориц». www.isaran.ru. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 28-ին.
{cite web}
: Text "ИС АРАН" ignored (օգնություն)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վիկտոր Գոլդշմիդտ» հոդվածին։ |
|