Aleksandr I

Aleksandr I (1777.12.12, Peterburg — 1825.19.11, Taganrog)- Rossiya imperatorı (1801-1825). Ákesi imperator Pavel I saraydaǵı til biriktiriw qurbanı bolǵannan soń (1801), taxtqa otıradı. Aleksandr Vena kongressi hám „Muqaddes awqam“nıń (1815) shólkemlestiriwshilerinen biri. Ol ishki siyasatta orta liberal reformalardı ámelge asırǵan (ministrlikler hám ministrler kabinetin shólkemlestirgen (1802), Peterburgta pedagogika institutın ashtırǵan (1804) hám basqa) bolsa da, sonıń menen birge áskeriy awıllar shólkemlestirgen, diyqan hám áskerler kóterilisin shápáátsizlik penen bastıradı. 1810-jıllar ortasınan tariyxqa arakcheevshilik atı menen kirgen oǵırı reakcion ishki siyasat júrgize baslaǵan. Aleksandr dáwirinde Gruziya (1801), Finlyandiya (1809 ), Bessarabiya (1812), Ázerbayjan (1813) jerleri; burınǵı Varshava gercogligi (1815) Rossiya tárepinen basıp alınadı. Taj Konstantinge, keyin bolsa Nikolay I ge tapsırıladı.

• ÓzME. Birinshi tom. Tashkent, 2000-jıl
• Ammon F. G. V favore u kesarya: Aleksandr I i Arakcheev