Физиологи, анагаах ухааны салбарын Нобелийн шагнал

Физиологи, анагаах ухааны салбарын Нобелийн шагнал
Шагналын зориулалт	Хүн төрөлхтөнд ашиг тустай болсон физиологи эсвэл анагаах ухааны нээлтүүд
Байршил	Стокхольм, Швед
Шагнагч	Каролинскийн хүрээлэнгийн Нобелийн чуулган
Мөнгөн шагнал	11 сая SEK (2024)[1]
Анх гардуулсан	1901
Сүүлд гардуулсан	2024
Одоогийн эзэмшигч	Виктор Эмброс, Гэри Равкан (2024)
Вэб сайт	nobelprize.org/medicine
← 2023 · 2024 · 2025 →

Физиологи, анагаах ухааны салбарын Нобелийн шагнал (Швед: Nobelpriset i fysiologi eller medicin) нь физиологи, анагаах ухааны салбарт гаргасан онцгой нээлтүүдийг үнэлэн жил бүр Каролинскийн хүрээлэнгийн Нобелийн чуулганы зүгээс олгодог. Нобелийн шагнал нь ганц шагнал биш бөгөөд Альфред Нобелийн 1895 оны гэрээслэлд заасны дагуу "өмнөх жилд хүн төрөлхтөнд хамгийн их ач тусаа үзүүлсэн" хүмүүсийг шагнадаг Физик, Анагаах ухаан эсвэл физиологи, Хими, Утга зохиол, Энх тайвны таван тусдаа шагналаас бүрддэг.

Нобелийн шагналуудыг жил бүр Альфред Нобелийн нас барсан өдөр болох 12 дугаар сарын 10-нд гардуулдаг. 2024 оны байдлаар Физиологи ба анагаах ухааны салбар дахь Нобелийн шагналыг нийт 115 удаа, 229 хүнд хүртээсэн бөгөөд үүний 216 нь эрэгтэй, 13 нь эмэгтэй юм. Анхных нь 1901 онд Германы физиологич Эмил фон Беерингт цусан ийлдсийн эмчилгээний судалгаа болон дифтерийн эсрэг вакцин бүтээсэн ажлаараа хүртсэн байна. Физиологи ба анагаах ухааны салбар дахь Нобелийн шагналыг хүртсэн анхны эмэгтэй нь Гэрти Кори бөгөөд тэрээр 1947 онд глюкозын бодисын солилцоог тайлбарлахад оруулсан хувь нэмрээрээ шагнагдсан. Энэхүү судалгаа нь анагаах ухааны олон салбарт, тэр дундаа чихрийн шижингийн эмчилгээнд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Хамгийн сүүлд 2024 оны 10 дугаар сарын 7-нд Каролинска институтаас зарласан шагналыг Америкийн эрдэмтэд Виктор Амброс, Гэри Рувкун нар микроРНХ болон түүний генийн бичлэгээс хойшхи зохицуулалтад гүйцэтгэх үүргийг нээсэн ажлаараа хүртжээ.

Шагнал нь медаль, диплом болон мөнгөн шагналын батламжийг багтаадаг. Медалийн урд тал нь Физик, Хими, Утга зохиолын медалийн адил Альфред Нобелийн хөрөг дүрсийг харуулсан бол ар тал нь тус медальд өвөрмөц хээтэй байдаг.