1914

1914 (MCMXIV).

Wat passeert is

Eerste Weltkrieg

• 28. Juni: Franz Ferdinand, Arzhertog vun Österriek un den öösterrieksch-ungaarschen Thron sien Arv, warrt in Sarajewo ümbröcht vun Gavrilo Princip, en Bosnisch- serbschen Studenten.
• 23. Juli: Öösterriek- Ungarn stellt en Ultimatum an Serbien
• 28. Juli: Öösterriek-Ungarn verklaart Serbien den Krieg, de Eerste Weltkrieg geiht dor mit los
• 30. Juli: Russland maakt all sien Truppen mobil
• 1. August: Dat Düütsche Riek verklaart den Krieg an Russland. De düütschen Truppen maakt mobil. Ok Frankriek geiht bi un maakt sien Truppen mobil
• 3. August: De Düütschen marscheert in Belgien in. Dat Düütsche Riek verklaart Krieg an Frankriek
• 4. August: Grootbritannien verklaart Krieg an Düütschland. Dor sünd all Grootmächten in Europa mit in den Kriegstostand, bloß Italien nich. De düütsche Rieksdag seggt Ja to de Kriegskrediten
• 7. August: Öösterriek-Ungarn verklaart Krieg an Russland. Serbien verklaart Krieg an dat Düütsche Riek un Montenegro verklaart Krieg an Öösterriek-Ungarn
• 11. August: Frankriek verklaart Krieg an Öösterriek-Ungarn
• 26. August: De düütsche Kolonie Togo warrt vun franzöösche un engelsche Truppen innahmen
• 28. August: Bi de Seeslacht vör Helgoland versenkt de Briten dree lüttje düütsche Krüzer un een Torpedoboot un verleert süms nich een Schipp
• 29. August: De düütsche Kolonie Samoa warrt vun britisch Truppen innahmen
• 31. August: Ünner jem ehren Feldmarschall Hindenburg slaht de düütschen Truppen de russisch Armee in de Slacht bi Tannenberg
• 11. September: Australien marscheert in Neepommern in dat Bismarck-Archipel in un kriggt de düütschen Truppen ünner
• 22. September: De düütsche Seeheld Otto Weddigen versenkt mit sien U-Boot U9 in de Noordsee dree engelsche Panzerkrüzer
• 1. November: Russland verklaart Krieg an dat Osmaansche Riek
• 2. November: Serbien verklaart Krieg an dat Osmaansche Riek
• 5. November: Grootbritannien annekteert in’n Eersten Weltkrieg de Insel Zypern.
• 7. November: japaansche Truppen nehmt in China den düütschen Stützpunkt Tsingtao in
• 11. November: In de Slacht vun Langemarck fallt bi 80.000 düütsche Suldaten
• 8. Dezember: De düütsche Oostasienflott warrt in de Slacht bi de Falklandinseln toschannen maakt
• 18. Dezember: De Briten nehmt de Herrschup in Ägypten öber

Wat sunst noch passeert is

• 15. August: De Panamakanal warrt openmaakt
• 3. September: Benedikt XV. warrt Paapst
• 10. Oktober: Ferdinand I. warrt nee König vun Rumänien
• 4. Dezember: Pancho Villa, Baas vun de upsternaatschen Mexikaners treckt mit sien Truppen in de Hööftstadt Mexiko-Stadt in.
• 5. Dezember: Start vun de Endurance-Expeditschoon ünner Ernest Shackleton in Süüdgeorgien.

Boren

• 6. Januar: Heinrich Book, plattdüütsch Schriever († 2012)
• 9. Januar: Kenny Clarke, US-amerikaansch Jazzmusiker († 1985)
• 30. Januar: John Ireland, kanaadsch Schauspeler († 1992)
• 6. Februar: Jean Majerus, luxemborgsch Radrennfohrer († 1983)
• 12. Februar: Tex Beneke, US-amerikaansch Jazzmusiker († 2000)
• 20. Februar: Arnold Denker, US-amerikaansch Schachspeler († 2005)
• 22. Februar: Renato Dulbecco, italieensch-US-amerikaansch Bioloog un Nobelpriesdräger († 2012)
• 6. März: Herbert Panse, düütsch Footballnatschonalspeler un -trainer († 1980)
• 12. März: Jan Kapr, tschechisch Komponist († 1988)
• 20. März: Wendell Corey, US-amerikaansch Schauspeler un Politiker († 1968)
• 22. März: Sonny Burke, US-amerikaansch Jazz-Pianist, Keyboarder, Bandleader, Arrangeur un Komponist († 1980)
• 25. März: Norman Ernest Borlaug, US-amerikaansch Agrarwetenschapler un Freedensnobelpriesdräger († 2009)
• 28. März: Edmund Muskie, US-amerikaansch Politiker un Butenminister († 1996)
• 12. April: Adriaan Blaauw, nedderlannsch Astronom († 2010)
• 15. Mai: Tenzing Norgay, nepalesisch Bargstieger († 1986)
• 22. Mai: Sun Ra, US-amerikaansch Jazzmusiker, -komponist, Poet un Philosoph († 1993)
• 10. Juni: Hans Klodt, düütsch Footballnatschonalspeler († 1996)
• 21. Juni: William Spencer Vickrey, kanaadsch-US-amerikaansch Ökonom († 1996)
• 8. Juli: Billy Eckstine, US-amerikaansch Jazzsinger un -musiker († 1993)
• 24. Juli: Jens Exler, plattdüütsch Schriever († 1987)
• 27. Juli: Giuseppe Baldo, italieensch Footballnatschonalspeler († 2007)
• 13. August: Gudrun Genest, düütsch Schauspelerin un Synchroonsnackerin († 2013)
• 27. August: Heidi Kabel, düütsch Volksschauspelerin († 2010)
• 10. September: Robert Wise, US-amerikaansch Speelbaas un Filmproduzent († 2005)
• 12. September: Desmond Llewelyn, britisch Schauspeler († 1999)
• 20. September: Marcel Kint, belgisch Radrennfohrer († 2002)
• 25. September: Helen Johns, US-amerikaansch Swemmsportlerin († 2014)
• 26. September: Achille Compagnoni, italieensch Bargstieger († 2009)
• 14. Oktober: Raymond Davis, US-amerikaansch Chemiker un Nobelpriesdräger († 2006)
• 22. Oktober: Delbert Lamb, US-amerikaansch Iesflinklöper († 2010)
• 28. Oktober: Richard Laurence Millington Synge, engelsch Chemiker un Nobelpriesdräger († 1994)
• 13. November: Paul Lücke, düütsch Politiker un Bundsminister († 1976)
• 3. Dezember: Corky Cornelius, US-amerikaansch Jazzmusiker († 1943)
• 5. Dezember: Hans Hellmut Kirst, düütsch Schriever († 1989)
• 7. Dezember: Fermo Camellini, italieensch Radrennfohrer († 2010)
• 7. Dezember: Hans Rohde, düütsch Footballnatschonalspeler († 1979)
• 12. Dezember: Hedwig Jungblut-Bergenthal, plattdüütsch Schrieverin († 1987)
• 14. Dezember: Karl Carstens, düütsch Politiker un Bundspräsident († 1992)
• 26. Dezember: Richard Widmark, US-amerikaansch Schauspeler († 2008)

Boren ahn bekannt Datum

• Makhosini Dlamini, Politiker vun Swasiland († 1978)

Storven

• 31. März: Christian Morgenstern, düütsch Schriever un Dichter (* 1871)
• 28. Juni: Franz Ferdinand vun Öösterriek-Este, Thronfolger vun Öösterriek-Ungarn (* 1863)
• 12. September: Victor Fastré, belgisch Radrennfohrer (* 1890)
• 21. September: Georg Hinrich Bruns, plattdüütsch un hoochdüütsch Schriever (* 1889)
• 26. September: Hermann Löns, düütsch Schriever (* 1866)
• 26. September: August Macke, düütsch Maler vun den Expressionismus (* 1887)
• 21. Oktober: Adam Massinger, düütsch Astronom (* 1888)
• 8. Dezember: Melchior Anderegg, Swiezer Bargstieger (* 1828)