Alkmaar (gemeente)

Alkmaar
Gemeente in Nederland Vlag van Nederland
Locatie van de gemeente Alkmaar (gemeentegrenzen CBS 2016)
Situering
Provincie Vlag Noord-Holland Noord-Holland
COROP-gebied Alkmaar en omgeving
Coördinaten 52° 37′ NB, 4° 46′ OL
Algemeen
Oppervlakte 117,35 km²
- land 110,46 km²
- water 6,89 km²
Inwoners
(1 januari 2024) 		112.311?
(1017 inw./km²)
Bestuurs­centrum Alkmaar
Belangrijke verkeersaders                    
Station(s) Alkmaar, Alkmaar Noord
Politiek
Burgemeester (lijst) Anja Schouten[1]
Economie
Gemiddeld inkomen (2023) € 39.000 per inwoner
Gem. WOZ-waarde (2024) € 359.000
WW-uitkeringen (2023) 12 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s) 1483-88, 1536, 1636, 1646, 1800-31, 1840-47
Netnummer(s) 072
CBS-code 0361
CBS-wijkindeling zie wijken en buurten
Website www.alkmaar.nl
Bevolkingspiramide van de gemeente Alkmaar
Bevolkingspiramide (2023)
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Het stadskantoor van Alkmaar, het oude stadhuis in de binnenstad is nog steeds in gebruik, maar de meeste publieksfuncties zijn naar het nieuw gebouwde stadskantoor langs het Noordhollandsch Kanaal verplaatst. In de volksmond heet het pand ook wel "het schip".

Alkmaar (uitspraakⓘ) is een gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De gemeente telt 112.311 inwoners en heeft een totale oppervlakte van 117,35 km², waarvan 110,46 km² land en 6,89 km² water (1 januari 2024, bron: CBS[2]).

De gemeente bestond tot eind 2014 uit de stad Alkmaar, (sinds oktober 1972) Oudorp en een deel van Koedijk en Sint Pancras. Sinds 2015 omvat de gemeente Alkmaar ook het grondgebied van de voormalige gemeenten Schermer en Graft-De Rijp. Sinds de fusie is de gemeente Alkmaar een fractie kleiner dan het aangrenzende Bergen, waarvan het gemeentehuis in de gemeente Alkmaar ligt. Zowel voor als na de fusie is Alkmaar de vijfde gemeente van Noord-Holland naar inwonertal, na Amsterdam, Haarlem, Zaanstad en Haarlemmermeer.

De gemeente ligt deels in Kennemerland en deels in West-Friesland. De stadskern van Alkmaar zelf ligt in Kennemerland, Alkmaar-Noord valt grotendeels onder West-Friesland. Het verstedelijkte gebied om Alkmaar neemt in de regio een belangrijke plaats in. Het vormt het centrum van het stedelijk gebied Alkmaar, met circa 300.000 inwoners. Met de omliggende gemeenten Bergen, Castricum, Dijk en Waard, Heiloo en Uitgeest wordt samengewerkt als Regio Alkmaar.[3] De intentie was dat Heerhugowaard, Alkmaar en Langedijk het middelpunt zouden vormen onder de naam HAL-stad, en dat omringende gemeentes op verscheidene manieren zouden meewerken onder de naam BUCH-gemeentes (Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo).[4] De HAL-stad wordt nu 'Streekstad' genoemd.

Fusies

Fusie op 1 januari 2015

Op 15 maart 2012 werd bekend dat de gemeente Graft-De Rijp met de gemeente Alkmaar wilde fuseren. Zij verkoos Alkmaar boven de gemeente Zaanstad. Deze keuze was opvallend omdat de gemeente niet aan Alkmaar grensde.[5] Op 21 juni 2012 werd bekend dat ook de gemeente Schermer met de gemeente Alkmaar wilde fuseren. Schermer verkoos Alkmaar boven de gemeente Heerhugowaard. Er is korte tijd sprake van geweest dat het dorp Oterleek mogelijk niet met Alkmaar zou gaan fuseren[6], echter na een onderzoek onder inwoners van Oterleek bleek dat een meerderheid toch met Alkmaar en niet met Heerhugowaard samen wilde gaan.[7] De fusie tussen Alkmaar, Schermer en Graft-De Rijp kreeg in januari 2015 haar beslag.

Overzicht fusies

1812 Broek op Langedijk

  • Broek op Langedijk
  • Oudorp

1817 Oudorp

  • afscheiding van Broek op Langedijk

1-1-1970 Graft-De Rijp

  • De Rijp
  • Graft

1-1-1970 Schermer

  • Oterleek
  • Schermerhorn
  • Zuid- en Noord-Schermer

1-10-1972 Alkmaar

  • Alkmaar
  • Koedijk (gedeeltelijk)
  • Oudorp

1-1-1979 Schermer

  • Schermer
  • Ursem, Polder O

1-1-1993 Graft-De Rijp

  • Graft-De Rijp
  • Markenbinnen (was gemeente Uitgeest)
  • Starnmeer (was gemeente Akersloot)

1-1-1993 Schermer

  • Schermer
  • Zuidschermer (was gemeente Akersloot)

1-1-2015 Gemeente Alkmaar

  • Alkmaar
  • Graft-De Rijp
  • Schermer

Kernen

Plaatsnaam voormalige gemeente inwoners
(1 januari 2023)[8]
Alkmaar 92.675
Driehuizen Schermer 240
Graft Graft-De Rijp 885
Grootschermer Schermer 715
Koedijk (deels) 2.675[a]
Markenbinnen Graft-De Rijp 320
Noordeinde Graft-De Rijp 85
Oost-Graftdijk Graft-De Rijp 140
Oterleek Schermer 630
Oudorp 665
De Rijp Graft-De Rijp 4.395
Schermerhorn Schermer 1.260
Starnmeer Graft-De Rijp 220
Stompetoren Schermer 2.135
Ursem (Polder O) Schermer 2.995[b]
West-Graftdijk Graft-De Rijp 755
Zuidschermer Schermer 650
  1. ↑ Inclusief het gedeelte in de gemeente Dijk en Waard
  2. ↑ Inclusief het gedeelte in de gemeente Koggenland

Buurtschappen in de gemeente Alkmaar:

Buurtschap ingedeeld bij plaats
Bergermeer Alkmaar
Kogerpolder (deels) Starnmeer
Omval Alkmaar/Stompetoren
Nieuwpoort Alkmaar
(De) Nollen Alkmaar
De Weijdt Koedijk

Politiek en bestuur

Burgemeester

De partijloze Anja Schouten is burgemeester sinds 23 juni 2021.[9]

Gemeenteraad

Samenstelling van de gemeenteraad en colleges sinds 1986:[10][11]

Gemeenteraadszetels
Partij 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010 2014* 2018 2022
D66 1 6 5 3 1 1 4 4 4 5
Onafhankelijke Partij Alkmaar - - - - 8 5 7 10[a] 6 5
GroenLinks - 5 5 5 3 3 4 4 6 5
Belangen Alkmaarse Samenleving - - - - - - - -[a] 2[b] 4[c]
VVD 5 4 5 6 4 4 4 5 6[b] 4
PvdA 12 9 7 9 8 11 7 6 4 3
CDA 7 8 7 6 6 4 3 5 4 3[c]
Leefbaar Alkmaar - - - - 4 2 3 3 2 3
PvdD - - - - - - - - 2 2
SeniorenPartij Alkmaar - - - - - - - 2 2 2
FVD - - - - - - - - - 1
SP - - 2 4 3 5 3 - - 1
ChristenUnie - - - - - - - - 1 1
TON - - - - - - 2 - - -
Om Alkmaar - - - - - 1 - - - -
Stadsbelang 9 5 5 4 - - - - - -
CP'86 - - 1 - - - - - - -
PSP-PPR 2 - - - - - - - - -
CPN 1 - - - - - - - - -
Totaal 37 37 37 37 37 37 37 39 39 39
Opkomst 68,1% 54,7% 59,9% 54,1% 55,4% 54,7% 50,5% 42,5% 55,3% 52,1%
  • Grijs: in het college. Bij een verloop geldt links voor alleen het eerste college binnen de raadsperiode, rechts voor het tweede.
Huidige zetelverdeling gemeenteraad
             
De 39 zetels zijn als volgt verdeeld:

Topografie

Topografisch kaartbeeld van de gemeente Alkmaar

   Aangrenzende gemeenten   
 Vlag Bergen (Noord-Holland) Bergen       Vlag Dijk en Waard Dijk en Waard       Vlag Koggenland Koggenland 
           
 Vlag Heiloo Heiloo   Vlag Purmerend Purmerend 
 Vlag Castricum Castricum       
 Vlag Uitgeest Uitgeest       Vlag Zaanstad Zaanstad       Vlag Wormerland Wormerland 

Stedenbanden

Alkmaar heeft vriendschapsbetrekkingen met de volgende steden:

Zie ook

Zie de categorie Alkmaar van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.