Gino Bartali

Gino Bartali
Gino Bartali in de Tour de France van 1938.
Persoonlijke informatie
Geboortedatum	18 juli 1914
Geboorteplaats	Ponte a Ema, Italië
Overlijdensdatum	5 mei 2000
Overlijdensplaats	Ponte a Ema, Italië
Sportieve informatie
Discipline(s)	Weg
Ploegen
1931 1934 1935 1936 1937 - 1945 1946 1946 - 1947 1947 1948 1948 1949 - 1950 1951 1952 1952 1953 1954	Aquilano Aquilano vanaf 01-12 Frejus Legnano Legnano Tebag Legnano Tebag Legnano Tebag Bartali-Gardiol Bartali-Ursus Tebag Bartali Bartali Bartali-Brooklin
Beste prestaties
Milaan-San Remo	1e (1939, 1940, 1947, 1950)
Gent-Wevelgem	9e (1947)
Luik-Bastenaken-Luik	6e (1951)
Ronde van Lombardije	1e (1936, 1939, 1940)
Ronde van Italië	1e (1936, 1937, 1946) 17 etappezeges
Ronde van Frankrijk	1e (1938, 1948) 12 etappezeges
WK op de weg	7e (1936)
Portaal    Wielersport

Gino Bartali (Ponte a Ema, 18 juli 1914 - aldaar, 5 mei 2000) was een Italiaans wielrenner.

Bartali heeft de volgende bijnamen: de Zwijgzame, de Vrome, de Mystieke of de Monnik, omwille van zijn intense belijdenis van het katholieke geloof, en de Nordist van Toscane vanwege zijn geboortestreek Toscane en naar zijn voorkeur voor de Vlaamse wedstrijden. Bartali werd steeds in een ander daglicht gesteld: kampioen van de eenvoud, van het snobisme, de tolerantie of de tirannie. Bartali had veel tifosi (fans).

Carrière

Voor de Tweede Wereldoorlog

In 1936 en 1937 schrijft hij de Giro d'Italia op zijn naam. In 1937 rijdt hij zijn eerste Tour de France en in 1938 wint hij de Tour met een voorsprong van meer dan twintig minuten op de Belg Félicien Vervaecke.

Na deze overwinning in de Tour van 1938 worden de beste jaren van zijn carrière gedwarsboomd door de oorlog. Coppi, die vijf jaar jonger is dan hij, wint de Ronde van Italië 1940, terwijl hij eigenlijk de knecht van Gino was. Italië werd verdeeld in twee rivaliserende clans. Coppi, het idool in wording, overvleugelde Bartali enigszins.

Oorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bood Bartali, op verzoek van Paus Pius XII, in het geheim hulp aan Joodse onderduikers, die zich schuil hielden in een klooster in Assisi. Bartali smokkelde o.a. documenten mee in het frame van zijn fiets. Nadat hij werd opgepakt en drie maanden lang werd verhoord en gemarteld, besloot hij zijn vrouw en kind onder te brengen op een geheime locatie. Hij was betrokken bij het redden van 800 Joden. Hij ontving daarvoor een hoge onderscheiding^[1].

In 2017 stelde onderzoek door Michele Sarfatti de rol van Bartali bij het redden van Joodse onderduikers in vraag, daarbij onder meer verwijzend naar het beperkt bronnenmateriaal en het feit dat Bartali het verhaal zelf nooit zou hebben bevestigd.^[2] In 2021 traden Marco en Stefano Pivato dit relaas bij,^[3] daarbij het hele verhaal 'verzonnen' noemend ('una storia inventata').^[4]

Na de Tweede Wereldoorlog

Na de oorlog werd Bartali weer actief in het wielerpeloton. Hij won de eerste naoorlogse Giro in 1946, en in 1948 verscheen Bartali ook opnieuw aan de start van de Tour de France. Tien jaar na zijn eerste Touroverwinning won hij de wedstrijd voor de tweede keer. Deze Tourzege leidde enigszins de aandacht af van de revolutie in Italië, die op gang was gekomen na de (mislukte) moordaanslag op de leider van de Italiaanse communistische partij, Palmiro Togliatti. Het verhaal gaat dat de Italiaanse president Luigi Einaudi Bartali smeekte omwille van de eenheid van het land de Tour te winnen, wat hij dus ook deed.

In 1950 leek Bartali op weg naar zijn derde Tourzege. Hij won de etappe in Saint-Gaudens, waar zijn landgenoot Fiorenzo Magni de gele trui veroverde. Tijdens de beklimming van de Col d'Aspin in de Pyreneeën deden zich echter ernstige incidenten voor. Supporters bedreigden de Italianen. Bartali kondigde na de huldiging in Saint-Gaudens aan, dat beide Italiaanse ploegen de Tour zouden verlaten. Dat gebeurde ook.

Na zijn carrière

Vier jaar later kwam er een einde aan Bartali's loopbaan. Twintig jaar had hij als professional gefietst en in zijn veertigste levensjaar werd zijn afscheid bespoedigd door een ernstig verkeersongeluk in Cermenate in Noord-Italië. In zijn topjaren was Bartali in Italië zeer populair.

Na zijn loopbaan raakte Bartali door overmatig roken enige tijd zijn stem kwijt. Bartali keerde in 1994, 56 jaar na zijn eerste Tourzege, in Lourdes als eregast terug in de Tourkaravaan. Vanaf 1953 produceerde Bartali de Bartali-motorfietsen.

In zijn 19-jarige profcarrière heeft Bartali 168 overwinningen behaald. Hij heeft 23 dagen de gele trui gedragen in de Tour de France. In de Giro d'Italia droeg hij 50 dagen de roze trui.

Omringd door zijn vrouw en zijn drie kinderen overleed Bartali in 2000 na een hartaanval. Hij werd 85 jaar oud.

Citaat

• „Aan Onze Lieve Vrouw heb ik beloofd dat ik alles voor het goede zou doen, omdat ik alles doe in Haar naam. En zij was zo voorkomend om mij niet slecht te maken."^[5]

Prestaties

Belangrijkste overwinningen

• Tour de France 1938, 1948
• Ronde van Italië 1936, 1937, 1946
• Ronde van Romandië 1949
• Ronde van Zwitserland 1946, 1947
• Milaan-San Remo 1939, 1940, 1947, 1950
• Ronde van Lombardije 1936, 1939, 1940
• Ronde van Toscane 1939,1940
• Kampioenschap van Zürich 1946,1948
• Italiaans kampioen op de weg 1935,1937,1940
• Ronde van Piëmont 1937,1939,1951

Resultaten in voornaamste wedstrijden

Jaar Ronde van Italië Ronde van Frankrijk Ronde van Spanje 1935 7e (1)   1936  ↑ (3)   1937  ↑ (4)   opgave (1)  1938  ↑ (2)   1939 2  ↑ (4)   1940 9e (2)   1941 1942 1943 1945 1946  ↑    1947 2  ↑ (2)   1948 8e    ↑ (7)   1949 2  ↑   2  ↑ (1)  1950 2  ↑ (1)  opgave (1)  1951 10e   4e   1952 5e   4e   1953 4e   11e   1954 13e   (*) tussen haakjes aantal individuele etappe-overwinningen

Jaar Milaan-San Remo Gent-Wevelgem Luik-Bast.‑Luik Ronde van Lombardije Waalse Pijl WK op de weg Wereld­ranglijsten 1935 4e 3 1936 23e 1 7e 1937 2 1938 7e 2 1939 1  ↑ 1 1940 1  ↑ 1 1941 12e 9e 1942 11e 2 1943 5e 1945 3 1946 4e 12e 1947 1  ↑ 9e 2 1948 29e 3  (CDC) 1949 15e 2  (CDC) 1950 1 31e 5e (CDC) 1951 27e 6e 11e 2 9e 5e (CDC) 1952 37e 36e 10e 1953 34e 1954 13e

Voorganger: Vasco Bergamaschi 1935

Winnaar van de Ronde van Italië Gino Bartali 1936, 1937

Opvolger: Giovanni Valetti 1938, 1939

Voorganger: Fausto Coppi 1940

Winnaar van de Ronde van Italië Gino Bartali 1946

Opvolger: Fausto Coppi 1947

Voorganger: Roger Lapébie 1937

Winnaar van de Ronde van Frankrijk Gino Bartali 1938

Opvolger: Sylvère Maes 1939

Voorganger: Jean Robic 1947

Winnaar van de Ronde van Frankrijk Gino Bartali 1948

Opvolger: Fausto Coppi 1949

Voorganger: Félicien Vervaecke 1937

Winnaar bergklassement van de Ronde van Frankrijk Gino Bartali 1938

Opvolger: Sylvère Maes 1939

Voorganger: Pierre Brambilla 1947

Winnaar bergklassement van de Ronde van Frankrijk Gino Bartali 1948

Opvolger: Fausto Coppi 1949

Literatuur

• Aili McConnon en Andres McConnon, Gino Bartali. De leeuw van Toscane. Het verzwegen verhaal van de wielrenner die de grootste comeback in de Tour de France-geschiedenis maakte en die tijdens de Tweede Wereldoorlog een geheime held was in het Italiaanse verzet, 2012, ISBN 9789048813100

• Voor kinderen verscheen The Brave Cyclist (Nederlandse vertaling: De dappere wielrenner - Het waargebeurde verhaal van oorlogsheld en Tourwinnaar Gino Bartali) van Amalia Hoffman (schrijver) en Chiara Fedele (tekenaar)

Zie de categorie Gino Bartali van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.