Dordonha (riu)

Pels articles omonims, vejatz Dordonha (omonimia).

Dordonha
Caracteristicas
Longor	490 km
Bacin	?
Bacin collector	Dordonha
Debit mejan	285 m3⋅s-1 (Brageirac)
Riu
S'escampa dins	l'Ocean atlantic
Geografia
Païses traversats	Occitània,  França

Dordonha es una aiga d'Occitània, dins lo Massís Central e lo Bacin Aquitan. Nais en Auvèrnhe, passa en Lemosin, en Carcin, en Peiregòrd e se geta dins l'estuari de Gironda.

La val de Dordonha es classada País d'Art e d'Istòria.

Ribièra o flume ?

Dordonha se jonh a Garona per formar l'estuari de Gironda. Per aquò, es qualificada de ribièra dins mai d'un diccionari e mai d'una enciclopedia, tanben per lo Service d'Administration Nationale des Données et Référentiels sur l'Eau (SANDRE). Pasmens, de mai en mai d'organismes regionals, per exemple lo Comitat de Bacin Ador-Garona o bentot l'Etabliment public territorial del bacin de Dordonha (EPIDOR) la qualifican de flume, que consideran que Gironda es un estuari comun a Garona e Dordonha. Se la causida impòrta gaire per l'apelacion del riu, implica tot parièr una ierarquizacion diferenta del o dels bacins aigapendents. Mas en considerant coma ribièras/rius los pichons cors d'aiga, e coma flumes los pus importants, Dordonha es de segur un flume, e n'es aital per una bona partida de sos afluents.

Etimologia

A l'encontrari de çò que se ditz o legís de còps, lo nom de Dordonha a pas per origina l'assemblatge dels rius nomenats Dòr e Donha, mas son lo dos recs o torrents qu'an la font au Puèi de la Crotz (Dòr 1 680 mètres d'altitud, e Donha a 1 640 mètres) que se rejonhon a 1 370 mètres d'altitud per donar naissença a Dordonha^[1]

Son nom latin era Durānius, citat per Sidòni Apollinar, e veniá de la rasiga preceltica dur- (coma Durença, Drona,...). Pro lèu, lo nom subissèt una dobla sufixacion en -onna (aquel sufixe se tòrna trobar dins Garona, Drona, Lisona...), que donèt dur-on-onia. Trobam aital Dorononia fluvius (Gregòri de Tors, sègle VI), Dornonia (sègle VIII), per acabar per l'occitan Dordonha.

Geografia

Dordonha nais sus las pendas del Puèi de Sant Circ (1 885 m, Puèi de Doma), de l'union de dos torrents : la Dòr e la Donha.

S'acaba dins l'estuari de Gironda al bèc d'Ambés (Gironda), estuari comun amb Garona.

Idrografia

Son debit de 400 m³/s al bocal pòt venir 5500 m³/s en temps de creguda. Dordonha es de navegar mas a l'aval de Liborna.

Percors

Departaments e localitats asaigadas :

• Puèi de Doma (63) : Lo Mont Dòr (font), La Borbola, Sent Sauve d'Auvèrnhe, Avesa, Cinglas, La Ròda, La Beceta
• Corresa (19) : Bòrt, Spontor, Argentat, Bel Luec
• Òlt (46) : Martèl, Solhac
• Dordonha (24) : Doma, Bainac e Casenac, Lo Boisson de Cadonh, La Linda, Brageirac
• Gironda (33) : Senta Fe la Granda, Castilhon, Liborna

Afluents principals

D'amont en aval:

• (D) Rua
• (D) Dièja
• (D) Lusèja
• (E) Sumèna
• (E) Ausa
• (D) Dostre
• (E) Marona
• (E) Sera
• (D) Sordoira
• (E) Oissa
• (E) Ceu
• (D) Vesera
• (D) Eila
• (E) Aurença

N.B. : (D) = afluent riba drecha ; (E) = afluent riba esquèrra

Activitats toristicas