Piotr Kropotkin
Lo prince Piotr Alekseievich Kropotkin (en rus Пётр Алексе́евич Кропо́ткин) (9 de decembre de 1842 – 8 de febrièr de 1921) foguèt un geograf e zoològ, e un pensador politic rus, considerat un dels principals teoricians del movement anarquista, ont defendèt la tèsi del comunisme libertari.
Vida
Kropotkin nasquèt a Moscòu lo 21 de decembre de 1842, estudièt a Sant Petersborg e serviguèt dins l'armada russa de 1862 a 1867. Pendent aquel periòde, dirigiguèt doas expedicions successivas en Siberia e en Manchoria, (ont coneguèt de companhs coma Mikhail Bakunin e legiguèt Pierre-Joseph Proudhon) qu'utilizèt sas coneissenças geograficas preciosas, ne fasent una granda contribucion scientifica sul desgèl.
Tornèt a Sant Petersborg en 1867, ont foguèt nomenat oficial de la Societat Geografica Russa. Explorèt los glacièrs de Finlàndia e Suècia al nom d'aquela societat de 1871 a 1873. Mentre que realizava aquelas exploracions, tanben estudièt los escriches dels principis teorics de la politica e comencèt de se mostrar solidari amb las condicions penosas dels païsans e de las païsanas, alara que dintrava en contacte amb lo movement obrièr. Fin finala adoptèt los punts de vista del socialisme revolucionari, començant aquí sos primièrs passes en politica del costat marxista. Mai tard venguèt un dels defensors de la doctrina anarquista.
Un pauc curiós, e que revèla plan son caractèr anarcocomunista, es lo fach que participèt en 1872 a la Primèra Internacionala. Fins alara tot semblariá normal, pasmens en primièr o faguèt coma marxista e pus tard coma seguidor de l'ideològ e companh anarquista Bakunin.
Quand tornèt en Russia, aprèp son estapa socialista, contactèt los focus revolucionaris e comencèt de difusar la pensada anarquista, es la rason que lo faguèt arrestar e empresonar en 1874. Capitèt d'escapar dos ans aprèp e jonhèt una societat anarquista internacionala, la "Federacion del Jura". Aprèp, s'installèt en França, ont editèt Le Révolté e participèt a l'Internacionala antiautoritària e a l'Internacionala Socialista. Se distinguiguèt en 1883 a Lion perque apartenguèt a la Primièra Internacional, e foguèt condemnat a cinc ans de preson per sas activitats anarquistas. Foguèt liberat tres ans aprèp mercé a la pression d'intellectuals de l'epòca, e aprèp anèt en Anglatèrra, ont demorèt e trabalhèr pendent trenta ans.
Pendent la Primièra Guèrra Mondiala foguèt partit de l'imperialisme rus, perque pensava qu'èra necessari de s'opausar a la politica fòrça militarista d'Alemanha per provocar un contrapés geopolitic. A causa d'aquò foguèt criticat pels internacionalistas e per una granda partida del movement anarquista, quitament los seus amics. Aprèp la Revolucion de Febrièr defendèt la jove republica. Aprèp la Revolucion Russa, tornèt al seu país e s'establiguèt prèp de Moscòu, mas alara que prenguèt part a la vida politica sovietica, jamai capitèt dins un ròtle oficial. Moriguèt lo 8 de febrièr de 1921 a Dmítrov, una localitat prèp de Moscòu e ont aviá escrich a Lenin sas celèbras letras.
Pensada
Politica
Fins alara, dins las basas de l'anarquisme èran la collectivizacion dels mejans de produccion, gerits per las societats obrièras. Tanben lo salari se basava segon çò que realizava cadun-a e la disparicion de l'Estat e del govèrn. Aquelas idèas arribèron mercé als apòrts de Proudhon, de Guillaume, de Bakunin… Mai l'aparicion de Kropotkin sus la scèna europèa donèt a l'anarquisme la consisténcia ideologica que li mancava.
Lo tèma central dels nombroses trebalhs de Kropotkin èra l'abolicion de tota forma de govèrn en favor d'una societat que se regís exclusivament pel principi de l'Ajuda mutuala (títol d'un dels seus libres) e la cooperacion, sens necessitat d'institucions estatalas. Aquela societat ideala (comunisme anarquista o anarcocomunisme) seriá l'ultime pas d'un processus revolucionari que passariá abans per una fasa de collectivisme. Lo seu anarcocomunisme se basava dins los principis tals que «a cadun segon la seuna necessitat, per cadun segon la seuna capacitat», al contrari de que pensava Bakunin. Benlèu son libre mai important per la pensada anarquista seriá La Conquèsta del Pan (1888).
Kropotkin basèt sa pensada a l'entorn de tres axes:
Cossí organizar la produccion e la consumacion dins una societat liura?: Per mejan la collectivizacion dels mejans de produccion e los bens obtenguts, conjuntament a una racionalizacion de l'economia e la creacion de la comuna autosufisenta (la comuna suprimissent las diferéncias camp-vila, crèa una descentralizacion industriala e tanben suprimissent la division del trabalh). E mai, al contrari amb lo capitalisme, lo principi de maximizacion del benefici individual s'aplica pas, malgrat que siá un principi pus juste e egalitari: «a cadun, segon son trabalh». Tot es suportat per l'ajuda mutuala.
Son ajuda mutuala residís dins una interpretacion mai larga de l'evolucionisme darwinian: Kropotkin demòstra que la cooperacion e l'ajuda recipròca son de practicas comunas e essencialas de la natura umana. Quand se renóncia a la solidaritat per cobesença, tombam dins la ierarquizacion sociala e lo despotisme.
Concepcion morala e etica:
Sonque una morala basada dins la libertat, la solidaritat e la justícia pòt despassar los instints destructius que tanben forman part de la natura umana. En totes cases, la sciéncia deu èsser guidada per de fondaments etics e pas pels principis sobrenaturals. L'estudi de las estructuras socialas, devon produire la coneissença de las necessitats umanas, basa sul desvolopament d'una societat liura.
Lo comunisme libertari de Kropotkin s'afronta mai d'un còp amb las tèsis de Proudhon e Bakunin.
Naturalista
Del costat naturalista, enóncia l'importància de la cooperacion coma factor clau dins l'evolucion parallel a la competicion. Son trabalh pus celèbre, L'ajuda mutuala: un factor dins l'evolucion, escrich a partir de sas experiéncias pendent las expedicions scientificas alara qu'èra en Sibèria, critica las idèas de Thomas Henry Huxley e Herbert Spencer (paire del Darwinisme social) que basavan la seleccion naturala dins la luta entre individús.
Sas òbras foguèron escrichas en anglés e en francés, e foguèron popularizadas dins una multitud d'autres lengas.
Òbra
Libres:
- Memorias d'un rebèl (1885) (O Lo Rebèl)
- Las Presons, (1887)
- La conquèsta del pan (1888)
- Camps, fabricas e atelhièrs (1899)
- Memorias d'un revolucionari (1899)
- L'ajuda mutuala: un factor dins l'evolucion (1902)
- La sciéncia moderna e l'anarquisme
- La literatura russa (1905)
- La terror en Russia (1909)
- La Granda Revolucion (Istòria de la Revolucion Francesa, 1789 - 1793) (1909)
- Etica, origina e evolucion (1924)
- Memorias d'un revolucionari (autobiografia)
- Origina e evolucion de la morala
