Antias Hulandes

E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.

Antia Hulandes
Nederlandse Antillen
Bandera di Antia Hulandes Eskudo di Antia Hulandes
Bandera Eskudo
Himno: Himno sin título
Lokalisashon di Antia Hulandes
Kapital Willemstad
Siudat mas grandi Willemstad
Idioma(nan) ofisial Hulandes, Papiamentu, Ingles
Forma di gobernashon

- Reina
- Gobernador
- Promé Minister
Demokrasia parlamentario
Monarkia konstitushonal
Reina Beatrix
Frits Goedgedrag
Emily de Jongh-Elhage
País den Reino Hulandes
Statuut

15 di desèmber 1954
Area
 - Total
 - Awa (%)
 
800 km² 
n/a
Poblashon 2005
 - Aproksima
 - Densidat
 
183.000 
229/ km² 
Moneda Florin (Gulden) (ANG)
Zona di tempu (UTC-4)
TLD di internet .an
Kódigo pa yama +599

Antia Hulandes òf Antia Neerlandes (na hulandes: De Nederlandse Antillen), tabata for di 15 di desèmber 1954 te 10 di òktober 2010 un país den Reino Hulandes. Inisialmente e tabata konsistí di seis isla i for di 1986 di 5 isla karibense despues ku Aruba a atkirí su status aparte. E islanan di Antia Hulandes tabata konsistí na nan lugá di dos grupo di isla den Laman Karibe ku ta forma parti di Antias Menor: e islanan di Sotavento i e islanan di Barlovento (Islariba). Na 2010 Kòrsou i Sint Maarten a bira paísnan autónomo den Reino Hulandes i Saba, Sint Eustatius i Boneiru a bira munisipio spesial hulandes. E ekonomía di e islanan ta dependé primordialmente di turismo i petroleo.

Historia

E spañónan tabata e promé Oropeonan pa establese nan mes riba e islanan (pa abou: Alonso de Ojeda, 1499; pa ariba: Cristóbal Colón, 1493). Den e siglo 17, e West-Indische Compagnie a konkistá e islanan e a uza nan komo base pa negoshi di katibu. Esaki tabata abolí na aña 1863.

Na aña 1954, e islanan tabata promoví di kolonia pa parti di e Reino di Hulanda komo un estado asosiá. Aruba tabata parti di Antia te ku 1986, ora el a haña "status aparte" i a bira un parti apart den e reino.

Polítika

Remplasando e areglo di estado interino a keda proklamá dia 29 di mart 1955 e Konstitushon di Antias Hulandes mediante un medida general di reino (algemeen maatregel van rijksbestuur). E hefe di estado tabata e rei di Reino Hulandes, ku den Antia ta representá pa un gobernador. E gobernador tambe ta na kabes di e gobièrnu lokal, i huntu ku e ministernan ta forma parti di e poder ehekutivo di gobièrnu.

E kurpa legislativo tin dos parti. Delegashonnan di e islanan ta representá den gobièrnu antiano, pero kada isla tin su mesun gobièrnu insular ku ta goberná riba un base diario.

Disolushon

Mira artikulo prinsipal: Disolushon di Antia Hulandes''

Den 2004 un komishon di e gobièrnunan di Antia i di Hulanda a reportá riba e futuro di e Antia Hulandes. E komishon a avisá un revishon di e Statuut pa e Reino Hulandes pa desolbé e pais Antia Hulandes.

Kòrsou i Sint Maarten lo forma dos estadonan asosiá nobo. Boneiru, Saba i Sint Eustatius lo bira parti di Hulanda komo isla di reino. Riba 28 di novèmber, 2005, e gobièrnu hulandes a yega na un akuerdo ku e gobièrnunan di tur e islanan, ku lo hasi tur lokual e komishon a konkluí realidat pa yüli 2007.

Islanan

E dos grupo di islanan di Antia Hulandes ta:

Geografia

Mapa di Antia Hulandes

E islanan pa ariba tur ta di orígen volkániko i tin hopi seru, ku no ta laga hopi lugá pa agrikultura. E islanan pa abou ta di orígen mesklá, di volkan i di koral. E punto mas haltu ta Mount Scenery, 862 meter, na Saba. Esaki ta e punto mas haltu den henter Reino Hulandes tambe.

Ekonomia

Turismo, transportashon di petroleo i refinamentu di zeta (na Kòrsou), i tambe negoshinan "offshore" ta forma gran parti di e ekonomia di e islanan. E islanan tin un bon ganashi per capita i un bon infrastruktura kompará ku otro país den e region. Kasi tur karga (kapital i pa konsumidó) ta importá, gran parti di esaki ta di Venezuela, Merka, Mexico i Hulanda, ku ta provee e islanan ku sen tambe. Tera inadekuado i insufisiente awa ta hasi e desaroyo di agrikultura difisil. E florin antiano tin un balor fihá na e dollar merikano (1,79:1).

Demografia

Mayoria antiano ta desendiente di kolonistanan europeo i di katibu afrikano ku tabata importá i bendí aki di siglonan 17 pa 19. E sobrá di e poblashon a bini di otro isla den Karibe, Amérika latino, ost Asia i di otro parti di mundu.

Papiamentu ta e idioma dominante na Kòrsou i Boneiru (i tambe Aruba). E idioma krioyo aki a forma di hulandes, spañó, ingles i português.

Ingles ta e idioma mas komun riba e islanan pa ariba (St. Maarten, Saba i St. Eustatius). Spañó ta birando e di dos idioma riba e islanan pa ariba, mas tantu na St. Maarten.

Maske e idioma ofisial ta hulandes, e gobièrnu antiano ofisialmente ta rekonosé e uzo di ingles i papiamentu. Tambe, maske e legislatura ta na hulandes, diskurso den parlamento ta na ingles òf papiamentu.

Gran parti di e poblashon ta kristian, mas tantu katóliko. Kòrsou tambe tin un minoridat hudiu ku ta desendiente di un grupo di hudiu Sefardí ku a bini di Amsterdam i Brazil na aña 1654.

Den e último dékadanan, hopi antiano hóben i eduká a emigrá pa Hulanda, ku ta laga e islanan ku un problema sosial-ekonómiko grandi. Sinembargo, den último añanan, hopi hende di Repúblika Dominikano, Haiti, Karibe anglofóniko i Colombia a imigrá pa Antia.

Kultura

E orígen di e poblashon i unda e islanan ta situá ta duna Antia un kultura mesklá. Turismo i un presensia dominante di e media merikano a yuda e influensia merikano krese. Mes kos ku otro país den Karibe i Amérika latino, riba tur e islanan, Karnaval ta un evento importante.

Linknan eksterno