Cerkiew Świętych Kosmy i Damiana w Czyżach
 nr rej. A-100 z dnia 01.04.1977.
| |||||||||||||||||||
| cerkiew cmentarna | |||||||||||||||||||
 Widok ogólny (2015) | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Diecezja | |||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
1/14 listopada | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Czyże  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego  | |||||||||||||||||||
 52°47′56,1″N 23°25′17,3″E/52,798917 23,421472
| |||||||||||||||||||
Cerkiew pod wezwaniem Świętych Kosmy i Damiana – prawosławna cerkiew cmentarna w Czyżach. Należy do parafii Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy w Czyżach, w dekanacie Hajnówka diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
Położenie
Cerkiew znajduje się na cmentarzu założonym w XIX w., o powierzchni 2 ha[1].
Historia
Data budowy cerkwi nie jest znana. Została ona przeniesiona w obecne miejsce w 1812 z Łoknicy. Konsekrowana pod obecnym wezwaniem w 1889 (wcześniej, w 1825 poświęcono ołtarz Świętych Kosmy i Damiana).
Świątynia była gruntownie remontowana w 1889, 1937 i 1960. W 1960 roku na gont położono blachę[2]. W 2011 zakończono remont zewnętrzny cerkwi[3]. Następstwem remontu z 2011 r. było zamontowanie na wieńczących cerkiew sygnaturkach taniej blachy imitującej złoto, co spotkało się z ogromną falą krytyki ze strony miłośników i znawców podlaskiej architektury drewnianej, którzy uznali to za przejaw kiczu, nieposzanowania tradycji oraz braku poczucia estetyki[4].
Cerkiew została wpisana do rejestru zabytków 1 kwietnia 1977 pod nr A-100[5].
Architektura
Budowla drewniana, na planie prostokąta, o konstrukcji zrębowej, szalowana, orientowana, salowa, zamknięta trójbocznie. Od frontu niewielka kruchta. Wieża-dzwonnica na planie kwadratu, nadbudowana nad zachodnią częścią nawy. Dachy cerkwi blaszane. Nad kruchtą dwuspadowy daszek. Wieża zwieńczona czterospadowym dachem namiotowym, z niewielką cebulastą kopułką. Nad nawą dach jednokalenicowy.
Przypisy
- ↑ Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 20–21.
- ↑ Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2023-07-10] (pol.).
- ↑ ks. Jan Romańczuk: Czyże: remont cerkwi cmentarnej. cerkiew.pl, 24 listopada 2011. [dostęp 2013-07-03].
- ↑ Andrzej Kłopotowski: Cerkwie na "bahato", ze złotymi kopułami [FELIETON]. Gazeta Wyborcza, 2014-12-27. [dostęp 2020-07-29].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
Bibliografia
Linki zewnętrzne
- Wielokulturowość – cerkwie i kapliczki. Gmina Czyże
