Fuþork
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Thames_Scramasax.jpg/400px-Thames_Scramasax.jpg)
Fuþork lub fuþorc – odmiana alfabetu runicznego wywodząca się z fuþarku starszego, używana na Wyspach Brytyjskich.
Powstanie fuþorku związane było bezpośrednio z potrzebą dostosowania pisma do zmian fonetycznych zachodzących w procesie wyodrębniania się z języka pragermańskiego języka staroangielskiego. Pierwotne 24 litery fuþarku starszego zostały uzupełnione najpierw o 4 nowe litery służące do zapisu samogłosek: ᚪ (a), ᚩ (ō) ᚣ (y), ᛠ (ea). Runa ᚨ została w fuþorku użyta do zapisu samogłoski æ, zaś ᛟ œ. Nastąpiło także ujednolicenie wielkości run, poprzez uzupełnienie ᛜ, ᛃ i ᚲ o tzw. pień. W późniejszym okresie fuþork rozwinął się do postaci 31-literowej, poprzez dodanie nowych znaków spółgłoskowych ᛣ (k), ᚸ (ḡ) i ᛤ (ḵ).
Zachowało się zaledwie około 100 inskrypcji zapisanych fuþorkiem. Wraz z chrystianizacją Wysp Brytyjskich alfabet ten został wyparty przez pismo łacińskie.
Runy
Runy fuþorku wraz z wartością fonetyczną:
![]() |
f |
![]() |
u |
![]() |
þ |
![]() |
o |
![]() |
r |
![]() |
c |
![]() |
g |
![]() |
w |
![]() |
h |
![]() |
n |
![]() |
i |
![]() |
j |
![]() |
ï |
![]() |
p |
![]() |
x |
![]() |
s |
![]() |
t |
![]() |
b |
![]() |
e |
![]() |
m |
![]() |
l |
![]() |
ŋ |
![]() |
œ |
![]() |
d |
![]() |
a |
![]() |
æ |
![]() |
y |
![]() |
ea |
![]() |
ḡ |
![]() |
k |
![]() |
ḵ |
Bibliografia
- Paulina Horbowicz, Gert Kreutzer, Witold Maciejewski, Dominika Skrzypek: Runy. Warszawa: Wydawnictwo TRIO, 2011. ISBN 978-83-7436-259-7.