Giełczyn (powiat łomżyński)

Giełczyn
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	łomżyński
Gmina	Łomża
Liczba ludności (2011)	460
Strefa numeracyjna	86
Kod pocztowy	18-400
Tablice rejestracyjne	BLM
SIMC	0400662
	Położenie na mapie gminy wiejskiej Łomża Giełczyn
	Położenie na mapie Polski Giełczyn
	Położenie na mapie województwa podlaskiego Giełczyn
	Położenie na mapie powiatu łomżyńskiego Giełczyn
	53°07′10″N 22°04′26″E/53,119444 22,073889

Giełczyn – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Łomża^[6]^[5].

Wieś położona jest na północno-wschodnim krańcu Międzyrzecza Łomżyńskiego.

Integralne części wsi Giełczyn^[6]^[5]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0400679	Białka	część wsi
0400685	Wysocha	część wsi

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Bożego Ciała w Łomży^[7].

Historia

W latach 1921–1939 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Kupiski.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 481 osób, 445 było wyznania rzymskokatolickiego, 2 prawosławnego a 34 mojżeszowego. Jednocześnie 445 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 2 rosyjską, 34 żydowską. Było tu 61 budynków mieszkalnych^[8]. Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w Łomży. Podlegała pod Sąd Grodzki i Okręgowy w Łomży; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Łomży^[9].

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką, a od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. Od 22 lipca 1941 do 1945 włączona została w skład powiatu Landkreis Lomscha w Bezirk Bialystok III Rzeszy^[10].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Zbrodnia w Lesie Giełczyńskim

Osobny artykuł: Zbrodnia w Lesie Giełczyńskim.

Pobliski las jest częścią wielkiego kompleksu leśnego, zwanego Czerwonym Borem. Na skraju tego lasu, w pobliżu wsi Giełczyn, Niemcy w okresie 1941-1944 przeprowadzali masowe egzekucje Polaków oraz Żydów z łomżyńskiego getta^[11], których ofiarą padło łącznie około 12 000 osób (z czego 7000 Żydów)^[12].

Na miejscu egzekucji znajdują się trzy pamiątkowe pomniki (w głównych miejscach mordów) i głaz pamiątkowy wystawiony przez Żydów z Izraela (byłych mieszkańców Łomży)^[13].

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 32476
↑ Wieś Giełczyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 295 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b ^c GUS. Rejestr TERYT.
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
↑ Opis parafii na stronie diecezji
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 52 .
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 435 .
↑ Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 – Städte und Amtsbezirke [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-19] .
↑ Marta Kurkowska-Budzan, „The Second World War In Past And Present Polish Landscape Of Memory.” Jagiellonian University, Institute of History.
↑ Przemysław Burchard: Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej w Polsce. Warszawa: 1990, s. 66.
↑ Giełczyn koło Łomży. Pro Patria Poland Team 2018-04-03. [dostęp 2018-04-03].

Linki zewnętrzne

Giełczyn 1(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 554 .
Historia Żydów w Giełczynie na portalu Wirtualny Sztetl

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 32476

[pwl-2] Wieś Giełczyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[nsp-3] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..

[poczta-4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 295 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-5] GUS. Rejestr TERYT.

[R2013-6] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).

[par-7] Opis parafii na stronie diecezji

[:022222-8] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 52 .

[9] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 435 .

[10] Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 – Städte und Amtsbezirke [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-19] .

[11] Marta Kurkowska-Budzan, „The Second World War In Past And Present Polish Landscape Of Memory.” Jagiellonian University, Institute of History.

[12] Przemysław Burchard: Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej w Polsce. Warszawa: 1990, s. 66.

[13] Giełczyn koło Łomży. Pro Patria Poland Team 2018-04-03. [dostęp 2018-04-03].

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Wsie	Andrzejki Bacze Suche Boguszyce Bożenica Chojny Młode Czaplice Dłużniewo Gać Giełczyn Grzymały Szczepankowskie Janowo Jarnuty Jednaczewo Kisiołki Konarzyce Koty Lutostań Łochtynowo Mikołajki Milewo Modzele-Skudosze Modzele-Wypychy Nowe Kupiski Nowe Wyrzyki Pniewo Podgórze Puchały Rybno Siemień Nadrzeczny Siemień-Rowy Sierzputy Młode Stara Łomża nad Rzeką Stara Łomża przy Szosie Stare Chojny Stare Kupiski Stare Modzele Stare Sierzputy Wygoda Zawady Zosin
Kolonie	Bacze-Lipnik Mikołajew Rubinówka
Części wsi	Białka Budy Gałązki Glinki Gwóźdź Męczydół Olszyna Pączkowizna Pociejewo Podolszynie Puchalska Słupia Stara Łomża Stegny Stoczek (Pniewo) Stoczek (Siemień Nadrzeczny) Szablarska Utrata Wysocha
Niestandaryzowana miejscowość	Stare Wyrzyki

Wsie	Bożenica Giełczyn Janowo Jednaczewo Konarzyce Kraska Kupiski Nowe Kupiski Stare Łochtynowo Łomżyca Mątwica Podgórze Siemień Nadrzeczny Siemień-Rowy Skowronki Stara Łomża nad Rzeką Stara Łomża przy Szosie Stara Łomża-Zosin Szablak Szur Zawady
Folwarki	Kupiski Stare Moczydło Stara Łomża
Kolonia	Bzury
Leśniczówki	Jednaczewo