Liścień

Ten artykuł dotyczy rośliny. Zobacz też: liścień (wielocierń) – gatunek ryby.

Liścień, liść zarodkowy – liść powstający w rozwijającym się zarodku. U niektórych roślin są to jedyne liście obecne w dojrzałym nasieniu, u innych (np. u fasoli) między liścieniami powstaje pączek z zawiązkami kolejnych liści^[1]. Liścienie są krótkowieczne i szybko odpadają po rozwinięciu przez roślinę kolejnych liści^[2].

Liścienie często gromadzą materiały zapasowe umożliwiające rozwój młodej roślinie w pierwszym okresie po kiełkowaniu. Funkcja zapasowa może dominować do tego stopnia, że liścienie pozostają otoczone łupiną nasienną pod ziemią lub na jej powierzchni odżywiając rozwijającą się siewkę (kiełkowanie podziemne)^[2]. Czasem liścienie bywają zredukowane i jedynie pośredniczą między bielmem i zarodkiem zaopatrując go w substancje odżywcze^[3]. U roślin cechujących się kiełkowaniem nadziemnym liścienie wynoszone są nad powierzchnię ziemi i zazieleniają się pełniąc funkcję asymilacyjną^[2].

Liczba liścieni jest określona i stała w różnych grupach systematycznych roślin. Ich liczba była przez długi czas ważnym kryterium podziału systematycznego okrytonasiennych na dwa taksony – jednoliściennych i dwuliściennych. Wraz z rozwojem wiedzy o filogenezie roślin okazało się, że dwuliścienne to takson parafiletyczny. W niektórych grupach systematycznych budowa liścieni ma istotne znaczenie diagnostyczne – np. w rodzinach trudziczkowatych Combretaceae i ostrojowatych Gesneriaceae, w rodzajach fasola Phaseolus i jaskier Ranunculus^[4]. Wśród tradycyjnie wyróżnianych dwuliściennych odmienną ich liczbą wyróżniają się m.in. rodzaje Degeneria i Idiospermum, wyposażone w 3–4 liścienie^[5].