Nash Rambler

Nash Rambler

Nash Rambler z 1952
Inne nazwy	Hudson Rambler
Producent	Nash AMC
Okres produkcji	1950–1955
Miejsce produkcji	Kenosha El Segundo Toronto
Następca	Nash Rambler Six Rambler American
Dane techniczne
Segment	C
Typy nadwozia	2 i 4-drzwiowy sedan 2 i 4-drzwiowe kombi 2-drzwiowe coupé 2-drzwiowy kabriolet
Silniki	R6: 2,8 l, 82 KM R6: 3 l, 85 KM R6: 3,2 l, 90 KM
Skrzynia biegów	3-biegowa manualna automatyczna
Napęd	napęd tylny, silnik z przodu
Długość	4470 mm (1950) 4529–4732 mm (1955)[1]
Szerokość	1867 mm[1]
Wysokość	1504 mm (1950) 1499–1509 mm (1955)[1]
Rozstaw osi	2540 / 2743 mm[1]
Masa własna	1103–1142 kg (1950) 1090–1219 kg (1955)[1]
Zbiornik paliwa	76 l[1]
Liczba miejsc	3–6
Bagażnik	368 l (1950)[1]
Dane dodatkowe
Konkurencja	Willys Aero Hudson Jet Henry J
Multimedia w Wikimedia Commons

Nash Rambler – samochód osobowy klasy kompaktowej produkowany przez amerykańską firmę Nash Motors, a następnie koncern American Motors w latach 1950–1955; w ostatnim roku także pod marką Hudson Rambler. Stanowił jeden z pierwszych amerykańskich powojennych samochodów kompaktowych i zapoczątkował powrót marki Rambler.

Wyprodukowany w liczbie około 280 tysięcy sztuk, występował początkowo jako kabriolet i dwudrzwiowe kombi, później wprowadzono także wydłużone odmiany czterodrzwiowe. Napęd stanowiły silniki sześciocylindrowe.

W marcu 1950 roku amerykańskie przedsiębiorstwo Nash przedstawiło nowy model Rambler, nazwany tak od marki pierwszych samochodów produkcji przedsiębiorstwa Jeffery, poprzednika Nasha^[2]. Stał się on pierwszym przedstawicielem nowego mniejszego segmentu na rynku amerykańskim, określanego wówczas jako kompaktowy (compact car)^[3]. Przyczyną jego powstania było rosnące zainteresowanie Amerykanów mniejszymi samochodami od dominujących na rynku, w tym importowanymi^[2]. Z rozstawem osi 100 cali (254 cm) był on w tym roku drugim najmniejszym samochodem produkcji amerykańskiej^[a]. Samochód zyskał awangardowe kształty nadwozia typowe dla większych modeli Nash, z dominującą formą jednolitej opływowej bryły pozbawionej wystających błotników i wcięć na nadkola^[2]. Styl ten nazwany był przez producenta Airflyte^[2]. Przedni pas zdobiły okrągłe reflektory na przedłużeniu błotników, a pod nimi znajdowały się małe okrągłe światła pozycyjne^[2]. Pomiędzy błotnikami była wybrzuszona maska. Atrapa chłodnicy w owalnym wycięciu miała dwie poprzeczki, a na środku mały ozdobny stożek^[2].

Pierwszą odmianą nadwoziową był dwudrzwiowy kabriolet ze stałymi ramami drzwi (określony jako typ nadwozia Landau – lando), a po kilku miesiącach uzupełniło go dwudrzwiowe kombi (ang. Station Wagon)^[2]. Oba nadwozia były o nowoczesnej konstrukcji samonośnej, pięciomiejscowe, zapewniające dobrą sztywność i bezpieczeństwo^[2]. Napęd stanowił sześciocylindrowy rzędowy silnik dolnozaworowy, przejęty ze starszego modelu Nash 600, o pojemności 2,8 l (172,6 cala sześciennego) i mocy brutto 82 KM^[2]. Napęd przenoszony był na tylną oś poprzez trzybiegową skrzynię mechaniczną, za dopłatą dostępny był nadbieg^[2]. Koła miały rozmiar 5,90×15^[4]. Samochód produkowany był początkowo w jedynej wersji wykończenia Custom i miał bogate wyposażenie jak na swoje czasy, posiadając między innymi standardowo radio, zegar elektryczny, podwójne wycieraczki szyby i kierunkowskazy^[4]. Dach w kabriolecie był rozciągany mechanicznie na prowadnicach ramy drzwi i mógł zostać częściowo otwarty^[5]. Mimo mniejszych rozmiarów, Nash Rambler nie był tani i kosztował w obu wersjach 1808 dolarów, co było ceną znacząco wyższą, niż za większe pełnowymiarowe samochody z nadwoziem sedan, chociaż niższą od ich odmian kabriolet i kombi^[b]. Wygoda była jednak podobna jak w dużych samochodach, wysoko oceniana była też jakość wykonania i wyposażenie^[6]. Samochód spotkał się z zainteresowaniem na rynku i powstało ich w pierwszym krótkim roku modelowym 11 420, w tym 1712 kombi^[4]. Produkowano je w Kenosha w stanie Wisconsin i El Segundo w Kalifornii^[2].

Już w czerwcu 1950 roku wszedł na rynek Rambler 1951 roku modelowego, który nie wprowadził zmian w stylistyce ani napędzie, natomiast doszła trzecia wersja nadwoziowa o nazwie Country Club, w modnym stylu dwudrzwiowego hardtopu^[7]. Odznaczał się on stylistycznie szerokim pochylonym do tyłu tylnym słupkiem dachu (który później stał się charakterystyczny dla innych samochodów Nash) i opcjonalnym kołem zapasowym Continental^[7]. Ponadto, oprócz lepiej wyposażonej odmiany Custom, w gamie pojawiła się prostsza odmiana Super, reprezentowana tylko przez kombi o nazwie Suburban^[7]. Ceny wynosiły od 1885 do 1993 dolarów, a powstało aż 70 002 samochodów, w tym ponad połowa kombi (35 754)^[7]. W ankiecie „Popular Mechanics” doceniano go przede wszystkim z uwagi na manewrowość, ekonomię eksploatacji i przyspieszenie, a za wady uznawano niewielki bagażnik w kabriolecie i słabe radio; 60% użytkowników oceniło samochód jako doskonały, 29% jako dobry, a 1% jako zły^[6]. W tym roku doszła konkurencja amerykańska w postaci kompaktowego samochodu Henry J o tym samym rozstawie osi, który był jednak znacznie tańszy, ubogo wyposażony i występował tylko jako sedan^[c].

Również w 1952 roku modelowym samochód nie przeszedł istotniejszych zmian. Ceny wzrosły o ponad 6% (2003–2119$), a wyprodukowano 51 752 sztuk - tym razem najpopularniejszy okazał się hardtop, z 25 785 egzemplarzami^[8]. Z konkurentów, oprócz Henry J, na rynku pojawił się także nieco większy dwudrzwiowy sedan lub hardtop Willys Aero, o podobnej cenie do Ramblera, który sprzedał się w ponad 30 tysiącach sztuk^[9].

W styczniu 1953 roku Nash Rambler został przestylizowany przez włoskie studio Pininfarina, wzorem większych modeli marki, zmodernizowanych już w ubiegłym roku^[10]. Zmieniono całe oblachowanie w dolnej części, wprowadzając tylne światła na niewielkich płetwach wystających do tyłu^[10]. Nadal koła były w większości zakryte, a na ich wysokości na całej długości nadwozia biegła ozdobna listwa ze stali nierdzewnej^[10]. Powiększona szyba przednia była nieco bardziej wygięta^[10]. Z przodu obniżono linię maski pomiędzy błotnikami i zmieniono atrapę chłodnicy, która otrzymała chromowaną obwódkę i pojedynczą poziomą belkę wewnątrz, z emblematem Nash pośrodku^[10].

Napęd stanowił powiększony silnik R6 Super Flying Scot, dolnozaworowy, o pojemności 3 l (184 cala sześciennego) i mocy brutto 85 KM, z trzybiegową skrzynią mechaniczną, a za dopłatą silnik R6 o pojemności 3,2 l (195,6 cala sześciennego) i mocy 90 KM ze skrzynią automatyczną Dual-Range Hydra Matic (osłabiona jednostka z modelu Nash Statesman)^[10]. W wyposażeniu dodatkowym pojawiły się rozkładane siedzenia przednie, tworzące jednolitą kanapę do spania^[10]. Ceny pozostały podobne, a wyprodukowano ich 30 251^[10]. Do grona konkurentów doszedł natomiast sedan Hudson Jet, który wraz z Willysem Aero występował w tym roku po raz pierwszy w amerykańskim segmencie kompaktowym także w odmianie czterodrzwiowej^[11].

W listopadzie 1953 roku został wprowadzony model Ramblera na 1954 rok, w którym oprócz dotychczasowych odmian dwudrzwiowych kombi, hardtop i kabriolet pojawił się wzorem innych marek dwudrzwiowy sedan, a nadto odmiany czterodrzwiowe o większym rozstawie osi 108 cali (2743 mm): sedan i kombi Cross Country^[12]. Poszerzono jednocześnie gamę wersji wykończenia, które stanowiły teraz: najuboższa DeLuxe (tylko dwudrzwiowy sedan), Super (sedan, hardtop i mniejsze kombi) i najlepiej wyposażona Custom (wszystkie nadwozia poza dwudrzwiowym sedanem)^[12]. Odmiany Custom miały standardowo koło w stylu Continental na tylnym zderzaku, przez co były dłuższe o 18 cm^[12]. Wersje czterodrzwiowe mieściły sześciu pasażerów^[12]. Silniki pozostały takie same, z tym że odmiany czterodrzwiowe otrzymywały tylko silnik 3,2 l (90 KM) z trzybiegową skrzynią mechaniczną, a za dopłatą skrzynią automatyczną^[12].

Oprócz poszerzenia cennika o tańsze wersje nadwoziowe, znacząco obniżono ceny wszystkich wersji Ramblera, które zaczynały się teraz od 1550 dolarów za dwudrzwiowy sedan DeLuxe przez 1795 za czterodrzwiowy sedan Super i 1800 za dotychczasowe kombi Super do 2050 dolarów za czterodrzwiowe kombi Custom Cross Country^[12]. Ceny sedanów były ogólnie porównywalne z cenami większych samochodów pełnowymiarowych, jednakże bardziej prestiżowe odmiany hardtop, kabriolet i kombi Ramblera były nadal tańsze od ich odpowiedników^[d]. Wyprodukowano jednak niewiele więcej – 36 175 samochodów, z tego prawie 21 tysięcy w odmianach czterodrzwiowych^[12].

Od listopada 1954 roku wprowadzono model na 1955 rok, który w ramach nowo utworzonego koncernu American Motors był sprzedawany także pod marką i ze znakiem firmowym Hudson^[13]. Był odtąd określany jednak po prostu jako Rambler i traktowany jako samodzielny model koncernu^[14]. Zrezygnowano w nim z charakterystycznych zakrytych przednich nadkoli, które ograniczały promień skrętu. Dzięki temu, średnica skrętu dwudrzwiowego modelu – 11 m, była najniższa z samochodów amerykańskich w tym roku^[14]. Zmieniono także atrapę chłodnicy na kratę^[15].

Z gamy nadwozi usunięto kabriolet oraz dokonano w niej przesunięć, udostępniając więcej nadwozi w bazowej wersji DeLuxe, a także dodając w niej dwudrzwiowy trzymiejscowy Business Sedan obok pięciomiejscowego Club Sedan^[15]. Jedynym silnikiem pozostał 3,2 l o mocy 90 KM^[15]. W wyposażeniu opcjonalnym pojawiła się klimatyzacja (345 dolarów)^[15]. Dokonano niewielkich korekt cen, które wynosiły od 1457 dolarów za DeLuxe Business Sedan do 1995 dolarów za kombi Custom Cross Country i 2098 dolarów za hardtop Custom Country Club^[15]. Rambler był w tym roku najtańszym samochodem produkcji amerykańskiej, chociaż jego cena była niewiele niższa od budżetowego segmentu samochodów pełnowymiarowych Chevrolet, Ford i Plymouth^[16]. W drugiej połowie roku pozostał on ostatnim amerykańskim samochodem kompaktowym z uwagi na zaprzestanie w kwietniu produkcji samochodów Willys Aero, a jeszcze w poprzednim roku Hudson Jet i Henry J^[17]. Wyprodukowano w konsekwencji znacznie więcej samochodów – 56 009 jako Nash i 24 194 jako Hudson, które stanowiły ponad 50% sprzedaży obu marek^[18].

Następcą na 1956 rok modelowy był już tylko czterodrzwiowy Nash Rambler nowej generacji o dłuższym rozstawie osi 108 cali (późniejszy Rambler Six). Z uwagi jednak na zainteresowanie na rynku, produkcję nieco przestylizowanego dotychczasowego modelu o rozstawie osi 100 cali wznowiono w 1958 roku modelowym pod nazwą Rambler American^[19].

• J. "Kelly" Flory: American Cars, 1946–1959: Every Model, Year by Year. McFarland & Company, 2008. ISBN 978-0-7864-3229-5. (ang.).