Osówek (województwo lubelskie)

Osówek

wieś
Fragment miejscowości
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	janowski
Gmina	Potok Wielki
Liczba ludności (2021)	74[2][3]
Strefa numeracyjna	15
Kod pocztowy	23-313[4]
Tablice rejestracyjne	LJA
SIMC	0803880[5]
Położenie na mapie gminy Potok Wielki Osówek
Położenie na mapie Polski Osówek
Położenie na mapie województwa lubelskiego Osówek
Położenie na mapie powiatu janowskiego Osówek
50°41′38″N 22°12′47″E/50,693889 22,213056[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Osówek – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie janowskim, w gminie Potok Wielki^[5][6].

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie tarnobrzeskim. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 91 mieszkańców^[7].

W miejscowości znajduje się kaplica św. Józefa Robotnika w Osówku będąca kościołem filialnym Parafii Miłosierdzia Bożego w Brzezinach, do której przynależy miejscowa ludność katolicka.

Miejscowość powstała w wyniku fali zasiedlania lasów potockich w XIX wieku. Istniała już w 1840 roku Kilku pierwszych osadników zamieszkało na wykarczowanych działkach. W 1865 roku były tu tylko 4 domy i 24 mieszkańców. Około 1872 roku powstała kolonia Osówek. Daniel Lachman, właściciel dóbr Potoka D, początkowo oddał w wieczystą dzierżawę, a później sprzedał kilkaset mórg nowym osadnikom, pochodzącym z Galicji.

Kolonia przewyższała starą cześć kilkukrotnie. W 1905 roku wieś zamieszkiwały 93 osoby, a kolonię 204. Tuż po I wojnie światowej Osówek liczył 45 domów i 274 mieszkańców.

W czasie II wojny światowej, za sprzyjanie partyzantom, Niemcy 29 września 1942 roku spacyfikowali wieś, mordując 43 jej mieszkańców. Dla upamiętnienia tego dramatu w 1967 roku postawiono pomnik. W 1973 roku otwarto remizo-świetlicę. W latach dziewięćdziesiątych zbudowano kościół filialny. W 2007 roku dzięki staraniom Gminy Potok Wielki zostało odbudowane otoczenie obelisku upamiętniającego tamte tragiczne wydarzenia^[8]. Obecnie corocznie uczniowie Zespołu Szkół im. Jana Pawła II z Potoczka w rocznicę pacyfikacji uczestniczą w mszy świętej w intencji ofiar, przygotowują z tej okazji inscenizację, a także wspólnie z władzami Gminy Potok Wielki składają wieńce pod obeliskiem.

Kierzki – część wsi, stanowiły część kolonii powstałej około 1872 roku.
Łukawica – część wsi, w 1877 roku wymieniana jako stróżówka leśna. Należała do dóbr Potoczek, będących własnością Przanowskich. W 1921 roku istniała tu leśniczówka zamieszkiwana przez 12 osób.

• Osówek

• Baranowski Z.:Rys historyczny miejscowości powiatu janowskiego, Stalowa Wola 2001, ISBN 83-87840-53-X.
• Województwo lubelskie w 15 tomach Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich 1880-1904, oprać. W. Sakławski, Lublin 1974, str. 300.
• Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. IV, Województwo lubelskie, Warszawa 1924, str. 38-39.
• Lawera H., Bata A.: Gmina Potok Wielki. Historia i współczesność, Krosno 1999, str. 22-23, 61-63.
• Grudzień M.: Modliborzyce (osada i gmina) w latach 1944-1954, Praca Magisterska UMCS, Lublin 1996 (mps), str. 12.
• Fajkowski J.: Wieś w ogniu. Eksterminacja wsi polskiej w okresie okupacji hitlerowskiej, Warszawa 1972, s. 112-113.
• Mańkowski Z.: Między Wisłą a Bugiem 1939-1944. Studium o polityce okupanta i postawach społeczeństwa, Lublin 1978, s. 251.
• Fajkowski J., Religa J.: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945, Warszawa 1981, s. 393-394.
• Rocznik Diecezji Sandomierskiej 1994, Sandomierz 1995, s. 293.
• Rząd Gubernialny Lubelski (RGL), sygn.: WPIV 1872/155, s. 48-53.
• Komisarz do spraw włościańskich powiatu Janów, sygn.: 439, 1-2; 453;
• Rząd Gubernialny Lubelski, Spisy, sygn.: 32; 143.
• Odnośnik do mapy w serwisie GeoPortal.