Prowincje Włoch

Włochy
Godło Włoch
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Włoch
Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
Wybory
Polityka zagraniczna

Wikiprojekt Polityka

Od 1861 r. Włochy podzielone są na prowincje (wł. l. poj. provincia, l. mn. province). Początkowo było ich 59, ale w kolejnych dekadach ich liczba systematycznie wzrastała (do rekordowych 110 prowincji, funkcjonujących w latach 2009–2016). Od początku nazwy prowincji były tożsame z nazwami miast, w których znajdowały się siedziby władz tego szczebla administracyjnego. Obecnie prowincje we Włoszech stanowią drugi szczebel podziału administracyjnego kraju w trójstopniowej hierarchii (po regionach a przed gminami). Jedynym regionem, który nie został podzielony na prowincje jest Dolina Aosty.

Z uwagi na uwarunkowania historyczne, a także obecność mniejszości narodowej, obydwie prowincje w regionie Trydent-Górna Adyga: Bolzano-Alto Adige/Bozen-Südtirol oraz Trydent, posiadają status prowincji autonomicznych. Prowincją autonomiczną jest de facto również Dolina Aosty, w której zadania i funkcje przypisane prowincjom wykonują władze regionu.

Na mocy ustawy, przyjętej przez Parlament Włoch 3 kwietnia 2014, dziesięć prowincji zostało przekształconych w prowincje miejskie (wł. città metropolitana, dosł. miasta metropolitalne) – były to: Rzym, Mediolan, Neapol, Turyn, Bari, Florencja, Bolonia, Genua, Wenecja i Reggio di Calabria. Datę faktycznego przekształcenia się danej prowincji w miasto metropolitalne ustalano indywidualnie, dla dziewięciu prowincji uzgodniono dzień 1 stycznia 2015, zaś w przypadku Reggio di Calabria – 1 stycznia 2017. 4 sierpnia 2015 ów status nadano kolejnym trzem prowincjom: Palermo, Katanii i Mesynie, a 4 lutego 2016 – Cagliari. Ustawą regionalną nr 20 z 9 grudnia 2016 całkowicie zniesiono podział regionu Friuli-Wenecja Julijska na prowincje od 1 października 2017[1].

Od 1 października 2017 Republika Włoska dzieli się na 107 prowincji, wśród których jest formalnie 14 miast metropolitalnych.

Wykaz prowincji i miast metropolitalnych

Nazwa włoska[2] Skrót[3] Nazwa polska[4] Region Mieszkańcy[5] Powierzchnia
(km²)[6][7] 		Liczba gmin[6]
Agrigento AG [8] Sycylia 447 253 3053 43
Alessandria AL [8] Piemont 431 202 3559 190
Ancona AN Ankona Marche 477 418 1963 47
Valle d’Aosta[9][10][11] AO [8] Dolina Aosty[12] 128 152 3261 74
Arezzo AR [8] Toskania 346 078 3233 37
Ascoli Piceno AP [8] Marche 211 059 1228 33
Asti AT [8] Piemont 218 933 1510 118
Avellino AV [8] Kampania 427 183 2806 118
Bari[13] BA [8] Apulia 1 265 434 3863 41
Barletta-Andria-Trani BT [8] Apulia 394 064 1543 10
Belluno BL [8] Wenecja Euganejska 207 518 3672 67
Benevento BN Benewent Kampania 281 914 2080 78
Bergamo BG [8] Lombardia 1 108 582 2746 242
Biella BI [8] Piemont 180 796 613 82
Bologna[13] BO Bolonia Emilia-Romania 1 004 237 3702 56
Bolzano-Alto Adige[9][14] BZ [8] Trydent-Górna Adyga 518 791 7398 116
Brescia BS [8] Lombardia 1 264 292 4786 206
Brindisi BR [8] Apulia 400 220 1861 20
Cagliari[13] CA [8] Sardynia 561 592 4570 71
Caltanissetta CL [8] Sycylia 273 661 2138 22
Campobasso CB [8] Molise 226 281 2925 84
Caserta CE [8] Kampania 924 128 2651 104
Catania[13] CT Katania Sycylia 1 116 206 3574 58
Catanzaro CZ [8] Kalabria 363 423 2415 80
Chieti CH [8] Abruzja 392 277 2600 104
Como CO [8] Lombardia 599 784 1279 154
Cosenza CS [8] Kalabria 716 636 6710 155
Cremona CR [8] Lombardia 361 221 1770 115
Crotone KR [8] Kalabria 174 312 1736 27
Cuneo CN [8] Piemont 591 341 6895 250
Enna EN [8] Sycylia 170 936 2475 20
Fermo FM [8] Marche 176 179 863 40
Ferrara FE [8] Emilia-Romania 353 535 2635 24
Firenze[13] FI Florencja Toskania 1 012 085 3514 42
Foggia FG [8] Apulia 633 194 7008 61
Forli-Cesena FC [8] Emilia-Romania 395 180 2378 30
Frosinone FR [8] Lacjum 496 420 3247 91
Genova[13] GE Genua Liguria 859 915 1834 67
Grosseto GR [8] Toskania 224 107 4503 28
Imperia IM [8] Liguria 216 489 1155 67
Isernia IS [8] Molise 86 765 1535 52
La Spezia SP [8] Liguria 221 238 881 32
L’Aquila AQ [8] Abruzja 304 461 5048 108
Latina LT [8] Lacjum 572 414 2256 33
Lecce LE [8] Apulia 805 845 2799 97
Lecco LC [8] Lombardia 339 860 814 88
Livorno LI [8] Toskania 338 719 1214 20
Lodi LO [8] Lombardia 229 438 783 61
Lucca LU Lukka Toskania 392 629 1773 33
Macerata MC [8] Marche 321 422 2779 57
Mantova MN Mantua Lombardia 414 314 2341 69
Massa-Carrara MS [8] Toskania 199 155 1155 17
Matera MT [8] Basilicata 201 095 3479 31
Messina[13] ME Mesyna Sycylia 644 136 3266 108
Milano[13] MI Mediolan Lombardia 3 198 031 1576 134
Modena MO [8] Emilia-Romania 701 757 2688 47
Monza e della Brianza[15] MB [8] Lombardia 864 838 405 55
Napoli[13] NA Neapol Kampania 3 116 222 1179 92
Novara NO [8] Piemont 371 065 1340 88
Nuoro NU [8] Sardynia 212 477 5786 74
Oristano OR [8] Sardynia 160 324 3040 87
Padova PD Padwa Wenecja Euganejska 938 233 2144 104
Palermo[13] PA [8] Sycylia 1 275 051 5009 82
Parma PR [8] Emilia-Romania 445 430 3447 46
Pavia PV Pawia Lombardia 548 367 2969 189
Perugia PG [8] Umbria 663 220 6337 59
Pesaro i Urbino PU [8] Marche 362 866 2568 59
Pescara PE [8] Abruzja 322 518 1230 46
Piacenza PC [8] Emilia-Romania 287 842 2586 48
Pisa PI Piza Toskania 421 541 2445 37
Pistoia PT [8] Toskania 292 287 964 22
Potenza PZ [8] Basilicata 374 789 6594 100
Prato PO [8] Toskania 252 886 366 7
Ragusa RG [8] Sycylia 319 056 1624 12
Ravenna RA Rawenna Emilia-Romania 391 800 1859 18
Reggio Calabria[13] RC [8] Kalabria 557 492 3210 97
Reggio nell'Emilia RE [8] Emilia-Romania 532 969 2291 45
Rieti RI [8] Lacjum 158 654 2750 73
Rimini RN [8] Emilia-Romania 335 172 864 26
Roma Capitale[13] RM Miasto Stołeczne Rzym Lacjum 4 343 269 5363 121
Rovigo RO [8] Wenecja Euganejska 242 139 1819 50
Salerno SA [8] Kampania 1 107 202 4954 157
Sassari SS [8] Sardynia 494 094 7692 92
Savona SV [8] Liguria 282 090 1546 69
Siena SI [8] Toskania 269 951 3820 36
Siracusa SR Syrakuzy Sycylia 404 777 2124 21
Sondrio SO [8] Lombardia 181 864 3196 78
Sud Sardegna SU [8] Sardynia 357 071 6 530 107
Taranto TA Tarent Apulia 587 915 2467 29
Teramo TE [8] Abruzja 310 944 1954 47
Terni TR [8] Umbria 230 323 2127 33
Torino[13] TO Turyn Piemont 2 290 062 6827 315
Trapani TP [8] Sycylia 436 204 2470 24
Trentino[9][16] TN Trydent Trydent-Górna Adyga 537 283 6207 210
Treviso TV [8] Wenecja Euganejska 887 007 2480 95
Varese VA [8] Lombardia 889 748 1197 139
Venezia[13] VE Wenecja Wenecja Euganejska 857 323 2473 44
Verbano-Cusio-Ossola VB [8] Piemont 160 617 2261 77
Vercelli VC [8] Piemont 175 783 2081 86
Verona VR Werona Wenecja Euganejska 923 410 3096 98
Vibo Valentia VV [8] Kalabria 162 945 1151 50
Vicenza VI [8] Wenecja Euganejska 869 117 2723 121
Viterbo VT [8] Lacjum 322 454 3615 60
Razem we Włoszech 60 753 794 302 073 8047

Byłe prowincje

Nazwa włoska[2] Skrót[17] Nazwa polska Region Mieszkańcy[2] Powierzchnia
(km²)[6][7] 		Liczba gmin[6]
Carbonia-Iglesias (2001–2016) CI brak[8] Sardynia 127 630 1500 23
Gorizia (zniesiona w 2017) GO Gorycja Friuli-Wenecja Julijska 140 885 467 25
Medio Campidano (2001–2016) VS brak[8] Sardynia 99 953 1517 28
Ogliastra (2005–2016) OG brak[8] Sardynia 57 581 1855 23
Olbia-Tempio (2005–2016) OT brak[8] Sardynia 159 988 3406 26
Pordenone (zniesiona w 2017) PN brak[8] Friuli-Wenecja Julijska 313 472 2275 50
Trieste (zniesiona w 2017) TS Triest Friuli-Wenecja Julijska 235 827 213 6
Udine (zniesiona w 2018) UD brak[8] Friuli-Wenecja Julijska 535 633 4907 135

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Consiglio Regionale del Friuli Venezia Giulia – Soppressione delle Province del Friuli Venezia Giulia. [dostęp 2018-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-12)].
  2. ↑ a b c Bilancio demografico Anno 2015 Febbraio (dati provvisori). Statistiche demografiche ISTAT. [dostęp 2015-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-06)]. Z wyjątkiem Sud Sardegna.
  3. ↑ Na podstawie normy ISO 3166-2 (PDF), z wyjątkiem MB i SU
  4. ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii podaje jedynie 24 polskie nazwy jednostek drugiego szczebla podziału administracyjnego Włoch: Zmiany polskich nazw zawartych w „Urzędowym wykazie polskich nazw geograficznych świata”, s. 15; Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2017. [dostęp 2017-10-16].
  5. ↑ Bilancio demografico Anno 2015 Febbraio (dati provvisori). Statistiche demografiche ISTAT. [dostęp 2015-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-06)]. Z wyjątkiem Nuoro, Oristano, Sassari, Sud Sardegna.
  6. ↑ a b c d Province/Città Metropolitane. Tuttitalia.it. [dostęp 2015-08-14]. z wyjątkiem Nuoro, Oristano, Sassari, Sud Sardegna.
  7. ↑ a b Principali statistiche geografiche sui comuni. www.istat.it. [dostęp 2015-08-14]. Z wyjątkiem Nuoro, Oristano, Sassari, Sud Sardegna.
  8. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata, Przedmowa, s. XVIII; Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2013. [dostęp 2017-07-12].

    Niewymienienie danego obiektu jest jednoznaczne ze stwierdzeniem, że Komisja nie zaleca dla niego polskiej nazwy, nawet jeżeli taka spotykana jest w niektórych publikacjach.

  9. ↑ a b c Prowincja autonomiczna.
  10. ↑ Lub Vallée d'Aoste
  11. ↑ Dolina Aosty jest jedynym regionem we Włoszech niepodzielonym na prowincje. W regionie tym administracja regionalna spełnia rolę nieistniejących organów prowincji: rady i giunty (zarządu).
  12. ↑ Polski egzonim za Głównym Urządem Geodezji i Kartografii: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata, s. 367; Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2013. [dostęp 2017-07-07].
  13. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Prowincja miejska
  14. ↑ Lub Bozen-Südtirol.
  15. ↑ Utworzona Ustawą z 11 stycznia 2004 http://www.normattiva.it/uri-res/N2Ls?urn:nir:stato:legge:2004-06-11;146~art1!vig=
  16. ↑ ofic. provincia autonoma di Trento.
  17. ↑ Na podstawie normy ISO 3166-2 (PDF)

Bibliografia

Regiony i prowincje Włoch
Abruzja
Apulia
Basilicata
Dolina Aosty[B]
  • brak podziału na prowincje
Emilia-Romania
Friuli-Wenecja Julijska[B]
  • zniesiony podział na prowincje, wprowadzony podział na regionalne organy decentralizacji (EDR)[C]
Kalabria
Kampania
Lacjum
Liguria
Lombardia
Marche
Molise
Piemont
Sardynia[B]
Sycylia[B]
Toskania
Trydent-Górna Adyga[B]
Umbria
Wenecja Euganejska

Włochy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Miasto metropolitalne.
  2. ↑ a b c d e Region autonomiczny.
  3. ↑ Dotychczasowe 4 prowincje (Gorycja, Pordenone, Triest i Udine) zniesione ustawą regionalną z 2016 r.