1580

Ovo je članak o godini 1580.
Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek
Decenija: 1550-e  1560-e  1570-e  – 1580-e –  1590-e  1600-e  1610-e
Godine: 1577 1578 1579 – 1580 – 1581 1582 1583
Posedi Filipa II. od 1580. (sever Nizozemske je u pobuni)
1580. po kalendarima
Gregorijanski 1580. (MDLXXX)
Ab urbe condita 2333.
Islamski 987–988.
Iranski 958–959.
Hebrejski 5340–5341.
Bizantski 7088–7089.
Koptski 1296–1297.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat 1635–1636.
• Shaka Samvat 1502–1503.
• Kali Yuga 4681–4682.
Kineski
• Kontinualno 4216–4217.
• 60 godina Yang Metal Zmaj
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11580.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1580. (MDLXXX) bila je prijestupna godina koja počinje u petak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Događaji

  • januar - Uskočki poslanici, na čelu Juraj Daničić sa braćom, došli u Rim gde ih papa Grgur XIII. miri sa Venecijom i Dubrovnikom i doznačio godišnju potporu od 2400 škuda[1].
  • 22. 1. - Srušena astronomska opservatorija u Carigradu, navodno zato što je astronom Takiyüddin pogrešno protumačio neku kometu kao znamenje sultanove pobede[2].
  • 31. 1. - Umro portugalski kralj Henrique, poslednji iz dinastije Aviz - dolazi do Sukcesione krize.
  • 1. 5. - Sabor u Varaždinu, odlučeno da Zagrepčani budu tuženi zbog pobune[4].
  • 11. 7. - Juan de Garay po drugi put osnovao Buenos Aires.
  • 12. 7. - U Poljskoj-Litvaniji odštampana prva verzija Ostroške Biblije, prvo kompletno štampano izdanje na crkvenoslovenskom.
  • srpanj - Pakrački Ali-beg napadao Turopolje, na povratku ga razbio koprivnički kapetan Ivan Panović; u ovo doba i požeški Skender-beg šalje čete u slavonsku Podravinu.
  • 19. 7. - Turski odred iz Kostajnice harao iza rijeke Gline, general Vajkard Auersperg ga sustigao i oteo mu plijen.
  • 26. 9. - Francis Drake dovršio obilazak sveta - polovina donetog začina i španskog plena koja pripada kraljici prevazilazi godišnji budžet.
  • 29. 9. - Sudar vojske Juraja Zrinskog i Skender-bega - ovaj drugi poginuo[5].

Tokom/tijekom godine

  • Bosanski pašaluk umesto sandžaka (Ferhat-paša Sokolović).
    • U njegovom sastavu osnovan Krčko-lički sandžak.
  • Sinan-paša Topojani prvi put postao veliki vezir
  • U Pulu dolazi 50 obitelji Grka sa Cipra, Krete i Moreje (otišli 1585)[6].
  • 1580-81 - U Sarajevu se diže geto za Jevreje[7].
  • Mađarski i nemački kolegij u Rimu spojeni u Collegium Germanicum et Hungaricum; takođe osnovan Ilirski kolegij u Loretu.
  • Prvo djelo Nikole Gučetića: "O supstanci".
  • Bag se prvi put spominje kao Karlobag (po nadvojvodi Karlu).
  • Nadvojvoda Karlo podigao konjušnicu u Lipici kod Sežane, gde će biti uzgajani konji lipicaneri.
  • Primirje između Španije i Osmanskog carstva.
  • Vulkan Billy Mitchell na otoku Bougainville imao veliku erupciju 1580. ± 20 godine.
  • Prvo zasedanje jevrejskog Va'ad Arba' Aratzot, Saveta Četiri Zemlje (Velikopoljske, Malopoljske, Rutenije i Volinije), postoji do 1764.
  • Veliki sekretar mingovske Kine Zhang Juzheng uveo Zakon jednog biča, kojim su svi porezi objedinjeni i izraženi u srebru.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1580.
  • pribl. januar - John Smith, kolonizator u Virdžiniji († 1631)
  • 19. 8. - Pierre Vernier, matematičar i pronalazač († 1637)
  • Gabrijel Betlen, erdeljski knez († 1629)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1580.

Reference

  1. ↑ Klaić, 349
  2. ↑ Encyclopedia, 553
  3. ↑ Fr. John Felix Raj. S.J., Jesuits at the Mughal court Arhivirano 2014-04-07 na Wayback Machine-u, The Goethals Indian Library and Research Society
  4. ↑ Klaić, 342
  5. ↑ 5,0 5,1 Klaić, 343
  6. ↑ Fran Barbalić, Peroj - srpsko selo u Istri, rastko.rs
  7. ↑ Vladimir Ćorović, Bosna i Hercegovina, Društveni odnošaji, rastko.rs
Literatura
  • Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
  • Encyclopedia of the Ottoman Empire, Gábor Ágoston, Bruce Alan Masters