1580

Ovo je članak o godini 1580.
Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 15. vijek16. vijek17. vijek
Decenija: 1550-e  1560-e  1570-e  – 1580-e –  1590-e  1600-e  1610-e
Godine: 1577 1578 157915801581 1582 1583
Posedi Filipa II. od 1580. (sever Nizozemske je u pobuni)
1580. po kalendarima
Gregorijanski 1580. (MDLXXX)
Ab urbe condita 2333.
Islamski 987–988.
Iranski 958–959.
Hebrejski 5340–5341.
Bizantski 7088–7089.
Koptski 1296–1297.
Hindu kalendari
Vikram Samvat 1635–1636.
Shaka Samvat 1502–1503.
Kali Yuga 4681–4682.
Kineski
Kontinualno 4216–4217.
60 godina Yang Metal Zmaj
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11580.
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1580. (MDLXXX) bila je prijestupna godina koja počinje u petak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Događaji

  • januar - Uskočki poslanici, na čelu Juraj Daničić sa braćom, došli u Rim gde ih papa Grgur XIII. miri sa Venecijom i Dubrovnikom i doznačio godišnju potporu od 2400 škuda[1].
  • 22. 1. - Srušena astronomska opservatorija u Carigradu, navodno zato što je astronom Takiyüddin pogrešno protumačio neku kometu kao znamenje sultanove pobede[2].
  • 31. 1. - Umro portugalski kralj Henrique, poslednji iz dinastije Aviz - dolazi do Sukcesione krize.
  • 1. 5. - Sabor u Varaždinu, odlučeno da Zagrepčani budu tuženi zbog pobune[4].
  • 11. 7. - Juan de Garay po drugi put osnovao Buenos Aires.
  • 12. 7. - U Poljskoj-Litvaniji odštampana prva verzija Ostroške Biblije, prvo kompletno štampano izdanje na crkvenoslovenskom.
  • srpanj - Pakrački Ali-beg napadao Turopolje, na povratku ga razbio koprivnički kapetan Ivan Panović; u ovo doba i požeški Skender-beg šalje čete u slavonsku Podravinu.
  • 19. 7. - Turski odred iz Kostajnice harao iza rijeke Gline, general Vajkard Auersperg ga sustigao i oteo mu plijen.
  • 26. 9. - Francis Drake dovršio obilazak sveta - polovina donetog začina i španskog plena koja pripada kraljici prevazilazi godišnji budžet.
  • 29. 9. - Sudar vojske Juraja Zrinskog i Skender-bega - ovaj drugi poginuo[5].

Tokom/tijekom godine

  • Bosanski pašaluk umesto sandžaka (Ferhat-paša Sokolović).
    • U njegovom sastavu osnovan Krčko-lički sandžak.
  • Sinan-paša Topojani prvi put postao veliki vezir
  • U Pulu dolazi 50 obitelji Grka sa Cipra, Krete i Moreje (otišli 1585)[6].
  • 1580-81 - U Sarajevu se diže geto za Jevreje[7].
  • Mađarski i nemački kolegij u Rimu spojeni u Collegium Germanicum et Hungaricum; takođe osnovan Ilirski kolegij u Loretu.
  • Prvo djelo Nikole Gučetića: "O supstanci".
  • Bag se prvi put spominje kao Karlobag (po nadvojvodi Karlu).
  • Nadvojvoda Karlo podigao konjušnicu u Lipici kod Sežane, gde će biti uzgajani konji lipicaneri.
  • Primirje između Španije i Osmanskog carstva.
  • Vulkan Billy Mitchell na otoku Bougainville imao veliku erupciju 1580. ± 20 godine.
  • Prvo zasedanje jevrejskog Va'ad Arba' Aratzot, Saveta Četiri Zemlje (Velikopoljske, Malopoljske, Rutenije i Volinije), postoji do 1764.
  • Veliki sekretar mingovske Kine Zhang Juzheng uveo Zakon jednog biča, kojim su svi porezi objedinjeni i izraženi u srebru.

Rođenja

  • pribl. januar - John Smith, kolonizator u Virdžiniji († 1631)
  • 19. 8. - Pierre Vernier, matematičar i pronalazač († 1637)
  • Gabrijel Betlen, erdeljski knez († 1629)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1580.

Reference

  1. Klaić, 349
  2. Encyclopedia, 553
  3. Fr. John Felix Raj. S.J., Jesuits at the Mughal court Arhivirano 2014-04-07 na Wayback Machine-u, The Goethals Indian Library and Research Society
  4. Klaić, 342
  5. 5,0 5,1 Klaić, 343
  6. Fran Barbalić, Peroj - srpsko selo u Istri, rastko.rs
  7. Vladimir Ćorović, Bosna i Hercegovina, Društveni odnošaji, rastko.rs
Literatura
  • Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
  • Encyclopedia of the Ottoman Empire, Gábor Ágoston, Bruce Alan Masters