Arijska rasa
| Arijska rasa | |
|---|---|
 | |
Arijska rasa je termin iz rasne teorije o supremaciji bijele rase, koja je bila uticajna u zapadnoj kulturi od kraja 19. vijeka do sredine 20. vijeka. [1]
Svoj izvor ta teorija imala je u lingvistici koja je otkrila da većina evropskih jezika ima isto zajedničko porijeklo, iz tog se je razvila teorija da izvorni govornici indoevropskih jezika i njihovi potomci do danas, čine posebnu rasu ili podrasu mnogo veće Kavkaske (bijele) rase. Verovanje u postojanje arijevske rase ponekad se naziva - arijevstvo.
Teorija o arijskoj rasnoj superiornosti bila je osobito popularna u Nacističkoj Njemačkoj i praktički dio službene ideologije od 1933. do 1945., a imala je odjeka i u svim tadašnjim kvislinškim zemljama. Adolf Hitler i nacisti koristili su teoriju o supremaciji arijske rase za politiku istrebljenja Židova, Roma i drugih ne arijskih rasa.[1]
Historija
Teorija o arijskoj rasi nije nastala odjednom, ona je izrasla iz nekih istraživanja drevnih civilizacija, prvenstveno Civilizacije Doline Inda. Na osnovu mitova iz te kulture puno se govorilo o Arijcima za koji se pretpostavljalo da su govorili jedan arhaični indoevropski jezik, i naselili se u prahistoriji po Iranu i sjeveru indijskog potkontinenta.
Teorija o Arijskoj rasi pojavila se sredinom 19. vijeka i bila je popularna sve do sredine 20. vijeka. Ona je počivala na hipotezi, da su Arijci, rasa bijele kože izvršili invaziju na Drevnu Indiju sa sjevera i osvojili je. Arijevska književnost, religija i način društvene organizacije za vedskog perioda oblikovala je indijsku kulturu - vede, iz kojih se kasnije razvio hinduizam. [1]
Međutim, od kraja 20. vijeka, sve veći broj naučnika odbacio je tezu o Arijskoj invaziji, kao i korištenje termina arijski za - rasnu oznaku, sugerirajući da je sanskritska riječ arijevac (arya) značila plemenit ili ugledni, pa je to zapravo bio socijalna a ne etnička oznaka. Umjesto toga, pojam se koristi isključivo u lingvistici kao priznanje za utjecaj koji je jezik drevnih sjevernih migranata imao na razvoj indoevropskih jezika po Južnoj Aziji. [1]
U 19. vijeku termin arijski koristio se kao sinonim za Indo-evropski, ali i strogo ograničeno kao naziv za indo-iranske jezike. Danas se taj termin koristi u lingvistici samo kao naziv za indoiranske jezike, jedne od grana puno veće indoevropske jezične porodice. [1]
U Evropi se pojam bijelačke rasne superiornosti pojavio 1850, najviše zahvaljujući popularizaciji te teorije koju je izvršio francuski pisac Arthur de Gobineau (Essai sur l'inégalité des races humaines), a kasnije njegov sljedbenik po Njemačkoj Houston Stewart Chamberlain (Wagnerov sin), koji je prvi upotrijebio termin - arijska rasa za bijelu rasu. [1]Sljedbenici te rasne teorije vjerovali su da indoevropski jezici, nosioci svog progresa čovječanstva, i da su narodi koji ga govore superiorniji od semita, žutih i crnaca. [1]Za vjernike u Arijsku rasnu teoriju nordijski i germanski narodi bili su najčišći pripadnici Arijske rase, jer su oni po njima imali najmanje mješanja sa drugim rasama, dok su mediteranski i slavenski narodi bili manje rasno čisti, zbog velikog mješanja sa nearijskim rasama.
Tu teoriju odbacili su antropolozi pri kraju 20. vijeka[1], na osnovu genetskih istraživanja koja su pokazala da su prahistorijski Indoevropljani heterogenog porijekla, i da nisu nikakva posebna rasa.
Krajem 20. vijeka i početkom 21. vijeka, mnoge bijelačke rasističke i okultističke skupine usvojile su u svojim nazivima i pridjev arijski kao oznaku za svoju ideologiju. Zbog toga kao i zbog njihove povezanosti s nacizmom, termin arijski stekao je pežorativni smisao. [1]
