| Serija članaka na temu:
|
| Jevreji / Židovi
|
 
|
| Ko je Jevrej? • Etimologija • Kultura
|
| Religija
|
|
Bog u judaizmu (Imena)
Principi vjere • Mitzvot (613)
Halakha • Shabbat • Praznici
Molitva • Tzedakah
Brit • Bar / Bat Mitzvah
Brak • Žalovanje
Filozofija • Etika • Kabbalah
Običaji • Sinagoga • Rabin
|
| Etniciteti
|
|
Aškenazi • Sefardi • Mizrahi • Romanioti • Italki • Jemeniti • Afrički • Beta Israel • Buharski • Gruzijski • Njemački • Planinski • Kineski • Indijski • Hazari • Karaim • Krimčaci •
Samaritanci • Kripto-Jevreji
|
| Populacija
|
|
SAD • Izrael • Rusija
Irak • Španija • Portugal • Gibraltar
Italija • Poljska • Njemačka • BiH
Latinska Amerika • Francuska
Engleska • Nizozemska • Kanada
Australija • Mađarska • Indija
Turska • Grčka • Afrika
Iran • Kina • Pakistan • Rumunija
|
| Denominacije
|
|
Alternativni • Konzervativni
Humanistčki • Karaite • Liberalni •
Ortodoksni • Rekonstructionistički
Reformski • Obnova • Tradicionalni
|
| Politika
|
|
Cionizam
(radnički • revisionistički
religijski • zeleni • opći)
Bundizam • Svjetski Agudath Israel
Jevrejski feminizam • Izraelska politika
Jevrejska ljevica • Jevrejska desnica
|
|
| v • r • u
|
Jevrejski jezici označavaju grupu jezika i dijalekata koji su se razvili u raznim jevrejskim zajednicama širom svijeta, a najviše u Evropi, zapadnoj Aziji i Sjevernoj Africi. Najuobičajeniji način njihovog nastanka bilo je posuđivanje hebrejskih riječi fraza - korištenih za izražavanje specifično jevrejskih koncepata - u lokalne govore. Često su se pisali hebrejskim slovima, uključujući blokove koji se koriste u današnjem hebrejskom i raši pismu. Zbog međusobne izloiranosti mnogih jevrejskih zajednica, mnogi jevrejski jezici su zadržali rječnik i lingvističke strukture davno nakon što su one nestale u jezicima od koji su originalno nastali. Najrašireniji od svih jevrejskih jezika razvijenih u dijaspori je jidiš, koji se među Jevrejima govorio više nego ijedan drugi jezik u historiji; Ladino, jezik sefardskih Jevreja koji je u upotrebi bio preko pet vijekova; i judeo-arapska grupa jezika kojom se preko jednog milenijuma govorilo u arapskim zemljama.
Hebrejski je liturgijski jezik judaizma (odnosno leshon ha-kodesh, "sveti jezik"), odnosno jezik na kome su napisani jevrejski sveti spisi (Tanakh), te svakodnevni govor Jevreja kroz vijekova. Do 5. vijeka pne. se hebrejskom kao svakodnevni govor u Judeji pridružio srodni aramejski jezik.[1] Do 3. vijeka pne. Jevreji u dijaspori su počeli govoriti grčki.
Hebrejski je kao svakodnevni govor obnovio Eliezer ben Yehuda nakon svog dolaska u Palestinu 1881. Suvremeni hebrejski je danas službeni jezik Države Izrael. Nije se koristio kao maternji jezik od tanajskh vremena[1], tj. od 200. n.e. Preko šesnaest vijekova hebrejski se koristio gotovo isključivo kao liturgijski jezik, odnosno kao jezik kojim je pisana većina judaističkih knjiga, dok se svakodnevno hebrejski govorilo samo na Sabat.[2] Vijekova su Jevreji umjesto hebrejskog govorili dijalekte jezika oblasti u koje su se doselili, često razvijajući zasebne dijalekte ili stvarajući nove jezike. Jidiš je judeo-germanski jezik koga su razvili Aškenazi koji su migrirali u Centralnu Evropu, a Ladino, također poznat kao Judezmo i Muestra Spanyol, judeo-španski jezik su razvili Sefardi koji su živjeli na Iberijskom poluotoku. Zbog mnogih faktora, uključujući Holokaust nad evropskim Jevrejima, jevrejski egzodus iz arapskih zemalja i masovnu emigraciju jevrejskih zajednica iz drugih zemalja, drevni i zasebni jezici jevrejskih zajednica, uključujući judeo-gruzijski, judeo-arapski, judeo-berberski, krimčakski, Judeo-Malayalam i mnogi drugi su izašli iz upotrebe.
Tri najraširenija jezika među današnjim Jevrejima su engleski, suvremeni hebrejski i ruski. Uz njih se koriste i neki romanski jezici kao francuski i španski.
Bibliografia
Reference
Vanjske veze
