چین

中華人民共和國/中华人民共和国/ 中文 جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى عوامی جمہوریہ چین، وسط ایشیاء وچ پاکستان دا ہک قریبی ہمسایہ تے انتہائی دوست ملک اے. جیندے پاکستان نال کئی تجارتی تے عسکری معاہدے ہن.

عوامی جمہوریہ چین موجودہ چین کوں آہدے ہن تے جمہوریہ چین توں مراد تائیوان تے اس دے نال ملحقہ علاقے ہن.

چین (جینکوں روایتی چینی وچ中國 آہدے ہن، آسان چینی وچ中国 آہدے ہن) ہک ایسا ثقافتی تے قدیم تہذیب دا علاقہ ہے جیہڑا ایشیا دے مشرق وچ واقع ہے۔ چین دنیا دی سب توں پراݨی تہذیباں وچوں سے ہک ہے جیہڑی اج ہک کامیاب ریاست دے روپ وچ موجود اے اور اس دی ثقافت چھ ہزار سال پراݨی ہے۔ جنگ عظیم دوم دے بعد تھیوݨ والی چین دی خانہ جنگی دے اختتام تے چین کوں تقسیم کرکے ݙو ممالک بنا ݙتا گیا، ہک دا ناں عوامی جمہوریہ چین اور ݙوجھی دا ناں جمہوریہ چین رکھا گیا۔ عوامی جمہوریہ چین دے کنٹرول وچ مین لینڈ، ہانگ کانگ تے میکاؤ، جبکہ جمہوریہ چین دا کنٹرول تائیوان تے اس دے ملحقہ علاقیاں تے ہئی۔

چین دی تہذیب دنیا دے انہاں چند ہک تہذیباں وچوں ہک ہے جیہڑی بیرونی مداخلت توں تقریباً محفوظ رہی اور اوں وقت توں اس دی زبان تحریری شکل وچ موجود ہے۔ چین دی کامیابی دی تاریخ چھ ہزار سال قبل تک پہنچدی ہے۔ صدیاں تک چین دنیا دی سب توں زیادہ ترقی یافتہ قوم، مشرقی ایشیا دا تہذیبی مرکز ریہا جس دے اثرات اج تک نمایاں ہن. ایں طرح چین دی سرزمین تے بہت ساری نویں ایجادات تھیاں ہن جنہاں وچ چار مشہور چیزاں یعنی کاغذ، قطب نما، بارود تے چھاپہ خانہ وی شامل ہن۔

جغرافیہ

چین دے علاقے ہک ݙوجھے نال بہت الگ ہن، مغرب دی طرف سطح مرتفع تے پہاڑ ہن جبکہ مشرق دی طرف میدان ہن۔ نتیجتاً وݙے دریا بشمول ینگتز دریا دے جیہڑا مرکزی دریا ہے، ہوانگ ہی تے آمور دریا مغرب توں مشرق دی طرف وہندن۔ بعض اوقات انہاں دا رخ جنوب دی طرف وی تھی ویندا ہے جیسا کہ میکونگ دریا تے ہرہما پُترا۔ زیادہ تر چینی دریا بحر اوقیانوس وچ ونج ڈھہندن۔

بیجنگ (beijing) یا پیکنگ، شمالی چین دا شہر تے عوامی جمہوریہ چین دا دارالحکومت ہے۔ اے عوامی جمہوریہ چین دی انہاں چار بلدیات وچوں ہک اے جنہاں کوں حکومت چین نے صوبائ انتضامیہ دا درجہ ݙتا ہویا ہے۔ اے شنگھائ دے بعد چین دا ݙوجھا وݙا شہر ہے تے چین دے چار عظیم قدیم دارالخلافیاں وچوں ہک ہے۔

تاریخ

چینی ذرائع دے مطابق، پہلی بادشاہت دا آغاز ژیا بادشاہت توں تھیا۔ اس ڳالھ کوں اس وقت تک ہک کہانی سمجھا ویندا ریہا جب تک کہ تانبے دے دور نال تعلق رکھنے والی جہواں یعنی ارلیٹو جیہڑا ہینن صوبے وچ ہے، دی سائنسی کھدائی نہ تھئی۔ اس وقت توں ہݨ تک آرکیالوجی دے ماہرین نے شہری علاقیاں، تابنے دے استعمال تے مقبروں کوں بے نقاب کیتا ہے جیہڑا ژیا بادشاہت دے دور دے ممکنہ سراغ تھی سکدے ہن کیونکہ ژیا بادشاہت اس علاقے وچ قائم ہئی۔

ثقافت

چین وچ دور بادشاہت دے دوران کنفیوشزم دے فلسفہ کوں سرکاری سرپرستی حاصل رہی اور اس تے عبور حاصل کیتے بغیر کوئی بندہ شاہی ملازمت حاصل نہ کر سکدا ہئی ایں طرح خطاطی کوں ڈراما نویسی یا مصوری توں زیادہ اہم سمجھا ویندا ہئی۔ چین دے روایات کنفیوشزم تے پراݨے خیالات دا مجموعہ ہن۔ ایویں قانون دی لفظی تشریح تے زور ݙتا ویندا ہئی۔ ایں طرح اکثر اوقات فلسفے ٹکرا ویندے ہن۔ امتحانات تے حق دار دی برتری کوں اج وی چین وچ عزت دی نگاہ نال ݙٹھا ویندا ہے۔ حالیہ برساں وچ کنفیوشزم دے حامیاں نے جمہوری خداواں تے انسانی حقوق کوں ہک ݙوجھے دے نال مماثل قرار ݙتا ہے۔ انیہویں صدی دی نصف دے بعد چینی معیشت تے فوجی طاقت وچ اضافہ تھیا تے غیر چینی سماجی تے سیاسی اداریاں نے چین وچ اثر ودھایا۔ انہاں وچوں کچھ اصلاحات کوں تاں چینی ثقافت نے بالکل ہی رد کر ݙتا تے باقیاں نے اپݨی طاقت ودھاوݨ دی کوشش کیتی تاکہ او چینی ثقافت دا مقابلہ کرسکن۔ خلاصہ اے کہ ویہویں صدی دا چین سماجی، سیاسی تے معاشی اعتبار نال ہک نواں تجربہ ہے جیہڑا شاہی نظام دے زوال دے بعد چینی قوم دی بیداری دا سبب بݨا۔

آبادی

چین دی کل آبادی ہک اعشاریہ ترئے ارب یعنی ہک ارب تریہہ کروڑ دے لگ بھگ ہے جیہڑی دنیا دی کل آبادی دا پنجواں حصہ ہے۔ چین وچ سو توں زائد لسانی گروہ موجود ہن لیکن عوامی جمہوریہ چین دی حکومت انہاں وچوں صرف چھیونجاہ کوں منیندی ہے۔ ہݨ تک دا سب توں وݙا لسانی گروہ ہَن ہے۔ اے گروپ ٻہوں ترقی یافتہ ہے تے اس کوں مزید کئی چھوٹے گروہاں وچ تقسیم کیتا ونج سگدا ہے۔

انتظامی تقسیم

عوامی جمہوریہ چین کوں 22 صوبیاں تے انتظامی کنٹرول ہے تے تائیوان کوں اس دا تریویہواں صوبہ سمجھدا ہے، جبکہ تائیوان فی الحال آزادانہ طور تے جمہوریہ چین دی حکومت ہے۔^[١]

22 صوبیاں دے علاوہ سر زمین چین دی انتظامی تقسیم وچ پنچ خود مختار علاقے تے چار بلدیات وی شامل ہن۔ جبکہ ہانگ کانگ تے مکاؤ دا شمار چین دے خصوصی انتظامی علاقیاں وچ تھیندا ہے۔

حوالے