Kuosâ

Kuosâ (Picea abies) lii kuácceemuorâ, mii šadda meecijn já jeegijn. Kuosâ já peeci láá kuácceevyevdi uáiváámusah. Kuosâ váátá šoddâmsaajeest eenâb raavvâdamnâsijd ko peeci.^[1]

Kuosâ suomâkielân já eres sämikieláid

• suomâkielân: kuusi^[1]
• maadâsämikielân: guose^[1]
• umesämikielân: guassa^[1]
• pittáámsämikielân: kuossa^[1]
• juulevsämikielân: kuossa^[1]
• orjâlâškielân: guossâ, guossa^[1]
• nuorttâlâškielân: kuõss^[1]
• kieldâsämikielân: кӯсс (kūss)^[2][3]

Stuárudâh

Kuosâ kukkodâh puáhtá leđe joba 30–40 m, moos tot olá suullân 100-ihásâžžân. Tave-Suomâst tot ij kuittâggin peesâ siämmáá kukkosâžžân puárásubbongin. Tobbeen kuosâin lii tuše čiŋŋâmuorâ-árvu ton suujâst, et toh láá uáli uceh.

Levânem

Kuosâ šadda Tave-Euroopist sehe Koskâ- já Nuorttâ-Euroop váráduvâin.

• 
  Kuosâ levânem Euroopist
• 
  Kuosâ levânem Fennoskandiast

Levânem Suomâst

Kuosâ šadda masa ubâ Suomâst, mutâ tot váilu tuodârkuávluin já merâsuolluin. Tavemuu Suomâst tot ij šoodâ.^[1] Kuosâvyevdih Aanaar kieldâst láá viehâ uccáá.

Kiävttu sämmilij kulttuurist

Säämist peeci lii táválub muorâ ko kuosâ, mutâ vissásávt sämmiliih läävejii kevttiđ tom tain soojijn, kost tot šadda. Paanij putestem tiet sij láá suoskâm kuosâkääsi siämmáánáál ko pecikääsi-uv. Mudoi-uv kuosâ kevttim lii siämmáásullâsâš ko peesi kevttim. Kuosâkuáccein lii tälviv ennuv C-vitamiin, veikkâ ij aaibâs siämmáá ennuv ko peesist.^[1]

Kuosâpikkâ tuššâd bakteerijd já toin puáhtá-uv tipšođ haavijd. Vorâs, kirkes já njarbâdis pikkâ lii puoh pyeremus, mutâ korrâ pikkâ-uv annoo. Sehe kuosâ- já pecikuácceeh suápih juhâmuššân, já uđđâ ihešoddâmkeerdijd puáhtá puurrâđ nuhtán. Kuosâ ihešoddâmkeerdijn puáhtá vuoššâđ siiráp siämmáánáál ko peesist. Kuorsâttuv, leencu, kiđđâvaibâmvuođâ, kepispocceekuddum já leesmi tipšuu toin. Kuácceelávgu helppij leesmi- já vuoiŋâmorgaanvaaivijn.^[1]

Kovegalleria

Käldeeh