Uđđâivemáánu 1.

Uđđâivemáánu 1. peivi lii gregoriaanlâš kalender mield ive 1. peivi. Tot kočoduvvoo uđđâvuođpeivin.^[1] Ive loopân láá 364 peivid (kárgámive 365 peivid).

Nommâpeeivih

Anarâš já syemmilâš kalender mield kiästen ij lah virgálâš nommâpeivi uđđâivemáánu 1. peeivi.

Tábáhtusah

Uđđâivepeivi/Uđđâvuođpeivi^[2]

1804 – Haiti šoodâi jiečânâssân Ranskaast.^[3]
1921 – Loimaa táálunkieldâst šoodâi Loimaa kävppikieldâ.
1969 – Lohjast já Loimaast šoddii kaavpugeh.
1969 – Suomâst poođij vuáimán uđđâ piäládâhlaahâ. Riehtiministeriön vuáđudui piäládâhregister, kuus miärkkojeh puoh tallaah ovdâskoddepiäláduvah.
1972 – Espoost, Kankaanpääst já Kauniaisijn šoddii kaavpugeh. Helsig táálunkieldâst šoodâi Vantaa kävppikieldâ.
1973 – Tanska já Irland servii Euroop unionân.
1973 – Kiemâjäävrist, Kuusankoskist, Lieksast, Mänttäst já Äänekoskist šoddii kaavpugeh.
1977 – Alavusist, Anjalankoskist, Haapajärvist, Harjavaltast, Huittisiist, Ikaalisiist, Jämsäst, Karjaast, Karkkilast, Kokemäkist, Kurikkast, Lapuast, Nokiast, Oulaisiist, Outokumpust, Paraisiist, Parkanost, Suolahtist, Suonenjokist, Toijalast já Virratist šoddii kaavpugeh.
1981 – Kreikka seervâi Euroop unionân.
1986 – Espanja já Portugal servii Euroop unionân.
1992 – Kiteest, Nivalast já Orimattilast šoddii kaavpugeh.
1993 – Säynätsalo lohtui Jyväskylän.
1993 – Tšekki já Slovakia šoddii jiečânâssân, ko Tšekkoslovakia pieđgânij.
1995 – Suomâ, Ruotâ já Nuorttâriijkâ servii Euroop unionân.
2005 – Värtsilä kieldâ lohtui Tohmajärvi kieldân.
2006 – Euroop union saavâjođetteijeevuotâ sirdui Ovtâstum kunâgâskoddeest Nuorttâriijkân syeinimáánu räi.
2007 – Bulgaria já Romania servii Euroop unionân.
2009 – Jyväskylä táálunkieldâ já Korpilahti lahtojii Jyväskylän.
2019 – Ovdiih Tampere ollâopâttâh já Tampere teknisâš ollâopâttâh ovtâstuvvii uđđâ Tampere ollâopâttâhhân.
2021 – Heinävesi kieldâ sirdâšui Maadâ-Savo eennâmkoddeest Tave-Kärjil eennâmkoodán, Iitti kieldâ sirdâšui Kymileevi eennâmkoddeest Päijät-Häme eennâmkoodán, Isokyrö kieldâ sirdâšui Pohjanmaa eennâmkoddeest Maadâ-Pohjanmaa eennâmkoodán, Joroisii kieldâ sirdâšui Maadâ-Savo eennâmkoddeest Tave-Savo eennâmkoodán já Kuhmoisii kieldâ sirdâšui Koskâ-Suomâ eennâmkoddeest Pirkanmaa eennâmkoodán.
2023 – Suomân vuáđuduvvii 21 pyereestvaijeemkuávlud.^[4]
2023 – Kroatia seervâi eurokuávlun. Tot lii eurokuávlu 20. jeessânstaatâ.^[5]
2023 – Kroatia seervâi Schengen-kuávlun.^[6]
2023 – Luiz Inácio Lula da Silva algâttij Brasilia president virgeest.^[7]
2024 – Siämmáá suhâpele leijee paarâi näimilitto šoodâi lavâlâžžân Eestienâmist.
2024 – Viken, Vestfold já Telemark sehe Troms já Finnmark läänih lopâttuvvojii Taažâst.
2024 – Akershus, Buskerud, Østfold, Vestfold, Telemark, Troms já Finnmark läänih vuáđuduvvojii Taažâst.
2025 – Pertunmaa lohtui Mäntyharjun.^[8]
2025 – Siämmáá suhâpele leijee paarâi näimilitto šoodâi lavâlâžžân Liechtensteinist.^[9]

Šoddâmeh

1894 – Satyendra Bose, indialâš matematikkár já fysikkár (j. 1974)
1919 – J. D. Salinger, ovtâstumstaatâlâš kirječällee (j. 2010)
1924 – Alf Haugland, taažâ tihtâčällee (j. 2012)
1937 – Lenita Airisto, syemmilâš tiätukirječällee, luvâldâllee, TV-toimâtteijee, finnodâholmooš já diplom-ekonoom
1982 – Mah-Rukh Ali, taažâ uáivitoimâtteijee, toimâtteijee já kirječällee
1984 – Mahamat Déby, Tšad president

Jämimeh

1031 – Wilhelm, italialâš aapoot já arkkiteht (š. 962)^[10]^[11]^[12]
1748 – Johann Bernoulli, sveiccilâš matematikkár (š. 1667)
1847 – Antonio Diedo, italialâš arkkiteht (š. 1772)
1953 – Hank Williams, ovtâstumstaatâlâš countrymusikkár (š. 1923)
1957 – Bertha Enwald, syemmilâš arkkiteht (š. 1871)^[13]
1972 – Maurice Chevalier, ranskalâš čaittâleijee já lávloo (š. 1888)
1992 – Grace Hopper, ovtâstumstaatâlâš ohjelmistee já COBOL-ohjelmistemkielâ "enni" (š. 1906)
2015 – Boris Morukov, ryeššilâš kosmonaut já tuáhtár (š. 1950)
2019 – Nils Utsi, taažâsämmilâš čaittâleijee (š. 1943)

Fáádást eres soojijn

Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást Uđđâivemáánu 1..

Käldeeh

↑ Sämmilâš kalender merkkâpeeivih. Kuáti. Čujottum 16.5.2021.
↑ Sämmilâš kalender merkkâpeeivih (PDF) kuati.fi. Čujottum 21.4.2023.
↑ A Brief History of Dessalines from 1825 Missionary Journal web.archive.org. 15.1.2006. Čujottum 3.7.2022. (eŋgâlâskielân)
↑ Kuávluvaaljah vaalit.fi. 31.10.2022. Čujottum 1.12.2022.
↑ Croacia entrará en la zona del euro el 1 de enero de 2023: el Consejo adopta los últimos actos jurídicos necesarios Euroop union rääđi. 12.7.2022. Čujottum 1.12.2022. (espanjakielân)
↑ Rinne, Mika: Suomalaisten reissaaminen suosittuun kohteeseen helpottuu: Kroatia liittyy Schengen-alueeseen Iltalehti. 8.12.2022. Čujottum 1.1.2023. (suomâkielân)
↑ Watson, Katy já Murphy, Matt: Lula sworn in as Brazil president as Bolsonaro flies to US BBC News. 1.1.2023. Čujottum 1.1.2023. (eŋgâlâskielân)
↑ Kotilainen, Virpi: Pertunmaa ja Mäntyharju äänestivät kuntaliitoksesta – kummankin valtuusto hyväksyi yhdistymisen Yle. 13.5.2024. Čujottum 1.1.2025. (suomâkielân)
↑ Starcevic, Seb: Liechtenstein legalizes same-sex marriage in near-unanimous vote Politico. 17.5.2024. Čujottum 1.1.2025. (eŋgâlâskielân)
↑ GUGLIELMO da Volpiano, santo in "Dizionario Biografico" www.treccani.it. Čujottum 2.2.2023. (italiakielân)
↑ CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: William www.newadvent.org. Čujottum 2.2.2023. (eŋgâlâskielân)
↑ San Guglielmo di Volpiano Santiebeati.it. Čujottum 2.2.2023. (italiakielân)
↑ Bertha Enwald Arkkitehtuurmuseo. Čujottum 16.6.2022. (suomâkielân)

[kuáti-skmp-1] Sämmilâš kalender merkkâpeeivih. Kuáti. Čujottum 16.5.2021.

[kuati.fi-merkkapeeivih-2] Sämmilâš kalender merkkâpeeivih (PDF) kuati.fi. Čujottum 21.4.2023.

[3] A Brief History of Dessalines from 1825 Missionary Journal web.archive.org. 15.1.2006. Čujottum 3.7.2022. (eŋgâlâskielân)

[4] Kuávluvaaljah vaalit.fi. 31.10.2022. Čujottum 1.12.2022.

[5] Croacia entrará en la zona del euro el 1 de enero de 2023: el Consejo adopta los últimos actos jurídicos necesarios Euroop union rääđi. 12.7.2022. Čujottum 1.12.2022. (espanjakielân)

[il-554af2a0c0e5-6] Rinne, Mika: Suomalaisten reissaaminen suosittuun kohteeseen helpottuu: Kroatia liittyy Schengen-alueeseen Iltalehti. 8.12.2022. Čujottum 1.1.2023. (suomâkielân)

[bbc-64138739-7] Watson, Katy já Murphy, Matt: Lula sworn in as Brazil president as Bolsonaro flies to US BBC News. 1.1.2023. Čujottum 1.1.2023. (eŋgâlâskielân)

[yle-20088466-8] Kotilainen, Virpi: Pertunmaa ja Mäntyharju äänestivät kuntaliitoksesta – kummankin valtuusto hyväksyi yhdistymisen Yle. 13.5.2024. Čujottum 1.1.2025. (suomâkielân)

[politico-liechtenstein-9] Starcevic, Seb: Liechtenstein legalizes same-sex marriage in near-unanimous vote Politico. 17.5.2024. Čujottum 1.1.2025. (eŋgâlâskielân)

[10] GUGLIELMO da Volpiano, santo in "Dizionario Biografico" www.treccani.it. Čujottum 2.2.2023. (italiakielân)

[11] CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: William www.newadvent.org. Čujottum 2.2.2023. (eŋgâlâskielân)

[12] San Guglielmo di Volpiano Santiebeati.it. Čujottum 2.2.2023. (italiakielân)

[mfafi-13] Bertha Enwald Arkkitehtuurmuseo. Čujottum 16.6.2022. (suomâkielân)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

č s m Kalender
Onne: njuhčâmáánu 6. peeivi 2025
uđđâivemáánu	1. • 2. • 3. • 4. • 5. • 6. • 7. • 8. • 9. • 10. • 11. • 12. • 13. • 14. • 15. • 16. • 17. • 18. • 19. • 20. • 21. • 22. • 23. • 24. • 25. • 26. • 27. • 28. • 29. • 30. • 31.
kuovâmáánu	1. • 2. • 3. • 4. • 5. • 6. • 7. • 8. • 9. • 10. • 11. • 12. • 13. • 14. • 15. • 16. • 17. • 18. • 19. • 20. • 21. • 22. • 23. • 24. • 25. • 26. • 27. • 28. • 29.
njuhčâmáánu	1. • 2. • 3. • 4. • 5. • 6. • 7. • 8. • 9. • 10. • 11. • 12. • 13. • 14. • 15. • 16. • 17. • 18. • 19. • 20. • 21. • 22. • 23. • 24. • 25. • 26. • 27. • 28. • 29. • 30. • 31.
cuáŋuimáánu	1. • 2. • 3. • 4. • 5. • 6. • 7. • 8. • 9. • 10. • 11. • 12. • 13. • 14. • 15. • 16. • 17. • 18. • 19. • 20. • 21. • 22. • 23. • 24. • 25. • 26. • 27. • 28. • 29. • 30.
vyesimáánu	1. • 2. • 3. • 4. • 5. • 6. • 7. • 8. • 9. • 10. • 11. • 12. • 13. • 14. • 15. • 16. • 17. • 18. • 19. • 20. • 21. • 22. • 23. • 24. • 25. • 26. • 27. • 28. • 29. • 30. • 31.
kesimáánu	1. • 2. • 3. • 4. • 5. • 6. • 7. • 8. • 9. • 10. • 11. • 12. • 13. • 14. • 15. • 16. • 17. • 18. • 19. • 20. • 21. • 22. • 23. • 24. • 25. • 26. • 27. • 28. • 29. • 30.
syeinimáánu	1. • 2. • 3. • 4. • 5. • 6. • 7. • 8. • 9. • 10. • 11. • 12. • 13. • 14. • 15. • 16. • 17. • 18. • 19. • 20. • 21. • 22. • 23. • 24. • 25. • 26. • 27. • 28. • 29. • 30. • 31.
porgemáánu	1. • 2. • 3. • 4. • 5. • 6. • 7. • 8. • 9. • 10. • 11. • 12. • 13. • 14. • 15. • 16. • 17. • 18. • 19. • 20. • 21. • 22. • 23. • 24. • 25. • 26. • 27. • 28. • 29. • 30. • 31.
čohčâmáánu	1. • 2. • 3. • 4. • 5. • 6. • 7. • 8. • 9. • 10. • 11. • 12. • 13. • 14. • 15. • 16. • 17. • 18. • 19. • 20. • 21. • 22. • 23. • 24. • 25. • 26. • 27. • 28. • 29. • 30.
roovvâdmáánu	1. • 2. • 3. • 4. • 5. • 6. • 7. • 8. • 9. • 10. • 11. • 12. • 13. • 14. • 15. • 16. • 17. • 18. • 19. • 20. • 21. • 22. • 23. • 24. • 25. • 26. • 27. • 28. • 29. • 30. • 31.
skammâmáánu	1. • 2. • 3. • 4. • 5. • 6. • 7. • 8. • 9. • 10. • 11. • 12. • 13. • 14. • 15. • 16. • 17. • 18. • 19. • 20. • 21. • 22. • 23. • 24. • 25. • 26. • 27. • 28. • 29. • 30.
juovlâmáánu	1. • 2. • 3. • 4. • 5. • 6. • 7. • 8. • 9. • 10. • 11. • 12. • 13. • 14. • 15. • 16. • 17. • 18. • 19. • 20. • 21. • 22. • 23. • 24. • 25. • 26. • 27. • 28. • 29. • 30. • 31.