ಮೂಂಕು
ಮೂಂಕು : ಇಂದೆನ್ ಇಂಗ್ಲಿಸ್ ಬಾಸೆಡ್ (ನೋಸ್, ಕನ್ನಡೊಡು ಮೂಗು) ಪನ್ಪೆರ್. ಸರ್ರೊದ ರಚನೆಡ್ ಮೂಂಕು ಕಶೇರುಕಲೆಡ್ ಬಾಯಿದ ಸಂಯೋಗದೊಟ್ಟುಗೆ ಶ್ವಾಸೋಚ್ಛ್ವಾಸಗಾದ್ ಗಾಳಿನ್ ಉಲಯಿಗ್ ಬುಡಿಯರ ಬುಕ್ಕೊ ಪಿದಯಿ ಪಾಡುನ ಒಟ್ಟೆಲೆಗ್ ಅವಕಾಸೊನು ಮಲ್ತ್‌ಕೊರ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಜಾಗೆ.[೧] ಮೂಂಕುದ ಪಿರವುಡು ವಾಸನೆನ್ ದೆತೊನುನಂಚಿತ್ತಿನ ಲೋಳೆಪೊರೆ ಬುಕ್ಕೊ ಸೈನಸ್‍ಲು ಉಂಡು. ಮೂಂಕುದ ಒಟ್ಟೆದ ಪಿರವು, ಗಾಳಿ ಪಚನ ವ್ಯವಸ್ತೆದೊಟ್ಟುಗೆ ಪಟ್ಟೊನ್ಯೆರೆ ಆವಂದಿನ ಗಳಕುಹರದ ಮೂಲಕ ಪರಿತ್ ಪೋಪುಂಡು. ಅಯಿಡ್ದ್ ಬುಕ್ಕೊ ಉಸುಲು ದೆತೊನುನ ಬುಕ್ಕೊ ಬುಡುಪ್ಪುನ ವ್ಯವಸ್ತೆದ ಒರಿನ ಬಾಗೊಗು ಆಮ್ಲಜನಕನ್ ಕೊರ್ಪುಂಡು.
ರಚನೆ
ಮೂಗು ಉಸಿರಾಟೊಗು ಇಂದೆಡ್ದ್ ಮುಕ್ಯವಾದ್, ವಾಸನೆ ದೆತೊನ್ಯರೆ ಶಬ್ದೊದ ಉಚ್ಚಾರನೆಗ್ ಮಾತ್ರೊ ಮೀಸಲಾಯಿನ ಅಂಗೊ. ಸಸ್ತನಿಲೆಡ್ ಮಾತ್ರೊ ಮೂಂಕು ಬಾಯಿದ ಅಂಗೊಲು ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಆದುಂಡು.