อะไซโคลเวียร์

อะไซโคลเวียร์
ข้อมูลทางคลินิก
รหัส ATC	D06BB03 (WHO) ;
ตัวบ่งชี้
PubChem CID	3345;
DrugBank	APRD00567;
ECHA InfoCard	100.056.059
สารานุกรมเภสัชกรรม

อะไซโคลเวียร์ (อังกฤษ:Aciclovir ตามแบบ INN หรือ acyclovir ตามแบบ USAN) เป็นยาต้านไวรัสที่มีชื่อทางการค้าว่า โซวิแรกซ์® (Zovirax®) มีพิษต่อเซลล์น้อย (cytotoxicity)ขอบเขตการต้านไวรัสที่แคบคือมีประสิทธิภาพในการต้านไวรัสดังนี้

HSV-1 (Herpes simplex virus)
HSV-2 (Herpes simplex virus)
VZV (Varicella-zoster virus)
EBV (Epstein-Barr virus)
CMV (cytomegalovirus)

อะไซโคลเวียร์แตกต่างจากกลุ่ม นิวคลิโอไซด์ อนาลอกส์ (nucleoside analogues)ตัวอื่นๆ ตรงที่โครงสร้างในส่วนนิวคลิโอไซด์ (nucleoside) ที่เป็นวงแหวนน้ำตาลถูกแทนที่ด้วยโครงสร้างแบบโซ่ยาว

กลไกการออกฤทธิ์ (Mode of action)

อะไซโคลเวียร์จะถูกเปลี่ยนไปอยู่ในรูป โมโนฟอสเฟตโดยเอ็นไซม์ของไวรัสชื่อไทมิดีน ไคเนส (thymidine kinase)ซึ่งประสิทธิภาพสูงกว่าเดิม 3000 เท่า แล้วโมโนฟอสเฟต จะถูกฟอสฟอไรเลตต่อไปเป็นแอคตีพฟอร์ม ไตรฟอสเฟต อะไซโคล-จีทีพี(aciclo-GTP) โดยเอ็นไซมืในเซลล์ชื่อไคเนส (kinase) อะไซโคล-จีทีพีจะมีประสิทธิภาพยับยั้ง ไวรัสเอ็นไซม์ ดีเอ็นเอ พอลิเมอเรส (DNA polymerase) ถึง 100 เท่า

ข้อบ่งใช้

เฮอร์ปี่ส์ เอ็นเซฟาลิติส (Herpes encephalitis)
เฮอร์ปี่ส์ เจนิตาลิส (Herpes genitalis) และใช้ป้องกัน
เฮอร์ปี่ส์ ลาเบียลิส (Herpes labialis)
เฮอร์ปี่ส์ ซอสเตอร์ (Herpes zoster)
เฮอร์ปี่ส์ เคอราโตคอนจังติวิตี้ (Herpes keratoconjunctivitis)
ชิคเกนพอก (Chickenpox)

อ้างอิง

Harvey Stewart C. in Remington’s Pharmaceutical Sciences 18th edition: (ed. Gennard, Alfonso R.) Mack Publishing Company, 1990. ISBN 0912734043.
Huovinen P., Valtonen V. in Kliininen Farmakologia (ed. Neuvonen et. al.). Kandidaattikustannus Oy, 1994. ISBN 9519851179.
Périgaud C., Gosselin G., Imbach J. -L.: Nucleoside analogues as chemotherapeutic agents: a review. Nucleosides and nucleotides 1992; 11(2-4)
20. Rang H.P., Dale M.M., Ritter J.M.: Pharmacology, 3^rd edition. Pearson Professional Ltd, 1995. 2003 (5th) edition ISBN 0443071454; 2001 (4th) edition ISBN 0443065748; 1990 edition ISBN 0443034079.