Batı İran dilleri
| Batı İran dilleri | |
|---|---|
| Coğrafi dağılım | Batı Asya, Orta Asya, Kafkasya, Batı Güney Asya |
| Sınıflandırma | Hint-Avrupa dilleri
|
| Alt bölümler |
|
Batı İran dilleri, Eski Farsça (M.Ö. 6. yüzyıl) ve Medce dönemlerine dayanan, İran dillerinin bir dalıdır.
Diller
Geleneksel Kuzeybatı şubesi, genetik bir gruptan ziyade Güneybatı olmayan diller için bir şemsiye terimdir. Batı İran dilleri aşağıdaki gibi listelenebilir:[1][2]
- Eski İran dilleri
- Güneybatı: Eski Farsça †
- Kuzeybatı: Med dili †
Fars platosundaki modern İran dillerinin haritası. Batı İran dilleri sarı/yeşil gölgelidir.
- Güneybatı: Orta Farsça †
- Kuzeybatı: Partça †
- Yeni İran dilleri
- Kuzeybatı I
- Kürtçe: Orta Kürtçe, Kuzey Kürtçe, Güney Kürtçe
- Zaza-Gorani dilleri
- ? Şabak, Sarli
- Kuzeybatı II
- Beluçça
- Khuri (Kavir)
- Tati dilleri
- Talışça
- Tati/Azeri dilleri: Eski Azerice †, Harzandi, Karingani, Kho'ini, Khalkhal, Yukarı Taromi, Rudbari, Güney Tati, Eştehardi, Kazvin
- Merkez/Merkez Yaylası (Kerman dilleri)[3]
- Kuzeybatı: Khunsari, Mahallati, Vanişani, Judeo-Golpaygani
- Güneybatı: Gazi, Sedehi, Ardestani, Nohuji, Sajzi, Jarkuya'i, Rudashti, Kafrudi, Kafruni, Judeo-Esfahani
- Kuzeydoğu: Arani, Bidgoli, Delijani, Nashalji, Abuzaydabadi, Kohrudi, Badrudi, Kamu'i, Jovşakani, Meyma'i, Abyana'i, Soi, Badi, Natanzi, Kaşa'i, Tari, Tarki, Judeo-Kaşani
- Güneydoğu: Zerdüşt Dari, Nayini, Zefra'i, Varzeney, Tudeşki, Keyjani, Abçuya'i
- Kuzeybatı III
- Semnani dilleri: Semnani, Sangisari, Lasgerdi - Sorkhey (Aftari)
- Hazar: Gilanca (Talekani), Mazenderanca, Gorgani †
- Güneybatı
- Farsça (lehçeler: İran Farsçası, Dari Farsçası (Madaglaşti), Tacik Farsçası, Hazaragi Farsçası, Aymak, Sistani, Pahlavani Farsçası †, Cidice (Yahudi Farsçası), Buhorice, Tatça, Cuhuri, Lekçe
- Persid
- Huzestani/Dezfuli
- Luri (lehçeler: Luri, Mamasani, Kohkiluyeh, Bakhtiari)
- Sivandi
- Kuzeybatı Farsça
- Kuhmareyi (Davani)
- Acem-Körfez dilleri
Halaç dilinin İrani olduğu iddia edilmiştir, ancak Halaçlar bir Türk dili konuşur.
Orta İran’ın lehçeleri genetik gruplama yerine coğrafidir. Daha çok Merkezi ve İsfahan illerinde konuşulur. Genç nesiller Farsça konuşmayı bu dillere kıyasla tercih etmektedir.[3]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Gernot Windfuhr, 2009, "Dialectology and Topics", The Iranian Languages, Routledge
- ^ Languages preceded by question marks, and many of the varieties of Persian, are from other sources. The dialects of the Central Plateau are from the source provided there.
- ^ a b Central dialects 5 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Gernot Windfuhr, Encyclopedia Iranica
Kitap kaynakları
- Compendium Linguarum Iranicarum, ed. Rüdiger Schmitt. Wiesbaden: L. Reichert Verlag, 1989; s. 99.
Dış bağlantılar
- "Contact and the diversity of noun-noun subordination strategies among Western Iranic languages" (PDF). Nicholas Kontovas Indiana University Bloomington, Bloomington, Indiana, ABD. 4 Mart 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2019.