19 декабрь

19 декабрь — Милади тәкъвимендә уникенче айның унтугызынчы көне. Ел ахырына кадәр 12 көн кала.

	Тарих порталы
	Вакыт порталы
	Бәйрәмнәр порталы

Дөнья тарихында бу көн:

Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар

Халыкара

Милли

Һөнәри, җәмгыяви һәм өлкә бәйрәмнәре

• Халыкара логистика (рус.) специалисты көне.^[1][2][3]
• Халыкара фәкыйрьләргә ярдәм итү көне.^[1][4]
• Бразилия / Парана штаты (рус.) — Парана провинциясенең сәяси үзидарәгә ирешү көне (1853).^{[5][6][6][7][8]}
• Украина — адвокатура көне.^{[1][2][9][10]}
• Һиндстан / Гоа штаты (рус.) — Азат ителү көне, 1961.^[11][12][13]

Вакыйгалар

• 1965 — Шарль де Голль Франция президенты буларак сайлана.

Кышкы Микулы

Керәшен татарларында 19 декабрь кышкы Микулы яки салкын Микулы. Кышкы Микулы — өлкәннәр бәйрәме. Бу көнгә яңа уңыштан мул итеп сыра әзерләнә. Туганнар бер-берләренә кунакка йөрешә. Сыра белән күңел ачу 3-4 көн дәвам итә. Бәйрәмдә катнашучылар уртак “казнага” акча яки әйбер салыша. Авылда бу чарадан читләшкән кешедән, саранлыкта гаепләп, ел буена көлә торган булганнар. Микулыда крестьян үзеннән артык икмәкне сата башлаган. Кышкы Микулыдан кыз сорап яучы җибәрүләр башлана.

Туулар

Шулай ук карагыз: Төркем:19 декабрь көнне туганнар

• 1788 — Станислав Циолковский,
• 1830 — Даниил Мордовцев,
• 1844 — Василий Бронников,
• 1852 — Альберт Абрахам Майкельсон, АКШ физика галиме.
• 1874 — Василий Чирковский,
• 1884 — Антонин Запотоцки, Чехословакия дәүләт эшлеклесе.
• 1884 — Фәйзулла Туишев, концерт гармуннарында уйнау остасы, Бөтенсоюз гармунчылар смотры лауреаты.
• 1893 — Иоанн,
• 1904 — Михаил Скрементов,
• 1904 — Николае Коваль, ССРБ фирка-дәүләт эшлеклесе.
• 1904 — Николай Соболев,
• 1905 — Хисмәт Колмөхәммәтов, Бөек Ватан сугышы ветераны, журналист, мөхәррир.
• 1906 — Леонид Брежнев, 1964 елдан 1982 елга кадәр СССР җитәкчесе.
• 1910 — Николай Денисов, очкычлар төзү буенча инженер, ширкәт җитәкчесе, Социалистик Хезмәт Каһарманы.
• 1912 — Газыйм Аллаяров,
• 1913 — Николай Амосов,
• 1915 — Эдит Пиаф, француз җырчысы.
• 1921 — Микаел Габдуллаев, әзери рәссамы.
• 1922 — Софроний Мочалов,
• 1923 — Николай Шихалеев,
• 1924 — Иван Денисов,
• 1924 — Олег Лобов, Бөек Ватан сугышы ветераны, туган якны өйрәнүче, казаклыкны тергезүче.
• 1924 — Николай Безносов, чаңгычы, тренер.
• 1924 — Николай Черных, уксибәрче (Советлар Берлеге каһарманы), инженер-конструктор.
• 1926 — Николай Кандауров,
• 1926 — Николай Никитин, колхоз бригадасы җитәкчесе, Социалистик Хезмәт Каһарманы.
• 1927 — Александр Пеньковский, филология белгече, профессор.
• 1930 — Николай Буров,
• 1931 — Григорий Петров, инженер-боралаучы, Социалистик Хезмәт Каһарманы.
• 1934 — Салават Касыймов, тарих белгече, профессор.
• 1938 — Фәез Бәдриев,
• 1939 — Виталий Тяптин, төзүче, Хезмәт даны орденының тулы кавалеры.
• 1940 — Илүсә Бәдриева,
• 1941 — Тимергали Килмөхәммәтов, филология белгече, язучы, профессор.
• 1942 — Евгений Алёхин,
• 1943 — Фәрәҗ Караев,
• 1950 — Нияз Халитов, татар архитекторы.
• 1950 — Роза Кожевникова, татар шагыйрәсе һәм тәрҗемәче.
• 1951 — Элвин Рот, АКШ икътисадчысы, Икътисад өлкәсендә Нобель премиясе иясе.
• 1953 — Александр Солуянов,
• 1955 — Эльмира Закирова, татар журналисты.
• 1961 — Эрик Аллин Корнелл,
• 1965 — Сергей Кадочников,
• 1974 — Ясмила Жбанич,
• 1982 — Гөлүсә Батталова, шагыйрә, прозаик, драматург, телләр белгече. Саҗидә Сөләйманова премиясе лауреаты (2018).

Вафатлар

Шулай ук карагыз: Төркем:19 декабрь көнне вафатлар

• 1111 — Имам әл-Газали,
• 1741 — Витус Беринг, рус сәяхәтчесе.
• 1796 — Пётр Румянцев,
• 1919 — Мансур Солтанов, беренче татар музыка профессоры.
• 1937 — Арсений,
• 1937 — Вацлав Богуцки,
• 1937 — Дмитрий Шуваев,
• 1937 — Җамалетдин Хөрәмшин,
• 1938 — Мәхмүтфуат Туктаров,
• 1940 — Любомир Давидович,
• 1941 — Александр Введенский,
• 1941 — Элси Клюс Парсонс,
• 1942 — Ананий Михайлов,
• 1949 — Пётр Фридолин,
• 1953 — Роберт Әндрүс Милликен,
• 1963 — Лео Киачели,
• 1966 — Никон Егоров, полковник, космонавтлар укытучысы.
• 1975 — Гарәфетдин Сәләхетдинов,
• 1975 — Михаил Данилов,
• 1980 — Хисмәт Колмөхәммәтов, Бөек Ватан сугышы ветераны, журналист, мөхәррир.
• 1987 — Владимир Василенко,
• 1987 — Рәфгытдин Әюпов,
• 1989 — Кирилл Мазуров,
• 1989 — Павел Афанасьев,
• 1990 — Фёдор Волохов,
• 1993 — Семён Тюляев,
• 1996 — Марчелло Мастроянни,
• 2002 — Анатолий Иванов,
• 2004 — Һерберт Браун,
• 2005 — Галимҗан Сәлимҗанов,
• 2008 — Фәрит Баһаветдинов,
• 2012 — Леонид Зверев,
• 2018 — Тимер Дәвамәт,
• 2021 — Роберт Граббс,
• 2022 — Роберт Шәймәрдәнов,

Сынамышлар

• Кышкы Микулы нинди булса, җәйге Микулы да шундый була.
• Микулыдан каты салкыннар башлана.
• Микулыда буран булса, кыш буе буран була.
• Микулыга каршы бәс булса, солы яхшы уңа. Микулыда бәс булса, барлык игеннәр дә яхшы үсә.

Чыганаклар

• Без бер тамырдан: Керәшен татарларының этногенезын һәм этнографиясен өйрәнү буенча урта гомуми белем мәктәпләре өчен уку ярдәмлеге/Төзүчесе Н.В. Максимов. – Казан: Мәгариф, 2002. – 223б. ISBN 5-7761-1255-9

Дини бәйрәмнәр һәм истәлекле даталар

Исем бәйрәмнәре

Шулай ук карагыз

Викиҗыентыкта бу тема буенча

медиафайллар тупланмасы

Искәрмәләр