Khufu

Mayda impormasyon hini nga artikulo nga aada han Iningles nga bersyon nga angay ighubad ha Winaray
Khufu
Cheops, Suphis, Chnoubos,[1] Sofe[2]
Istatwa ni Khufu ha Cairo Museum
Istatwa ni Khufu ha Cairo Museum
Paraon
Paghadì 2589–2566 UC[3][4] (63 ka tuig sumala kan Manetho); (23 o 46 ka tuig sumala hin mga moderno nga historyador)[5] (ika-4 nga Dinastiya)
Inmuná Sneferu
Sinmunod Djedefre
Konsorte Meritites I, Henutsen, Rekhetre ?[3]
Mga Anak Kawab, Djedefhor, Hetepheres II, Meritites II, Meresankh II, Baufra, Djedefra, Minkhaf I, Khafre, Khufukhaf I, Babaef I, Horbaef, Nefertiabet, posible Khamerernebty I, posible Nefermaat II[9]
Amay Faraon Sneferu
Iroy Reyna Hetepheres I
Namatay 2566 UC
Mga Monumento Dungganan nga Piramide han Giza, Khufu nga barko

Hi Khufu, agsob nga ginkikilala nga Cheops (alternatibo nga pagsurat Kheops), orihinal nga gin-ngaranan nga Khnum-Khufu usa ka hadi han Hadton Ehipto han ika-upat nga dinastiya nga Daan ha syahan nga katutnga han panahon nga Kadaan nga Ginhadian (ika-26 nga gatostuig UC). Hi Khufu an ikaduhá nga namuno han ika-4 nga dinastiya; sinmunod hiyá han iya posible nga amay, hi hadi Sneferu, didâ han trono. Ha kasahiran, hiyá an ginkikilala nga nagtugon hin pagtukod han Dungganan nga Piramide han Giza, usá han Mga Pito nga Katingalahan han Kahadto nga Kalibotan, kundi damo nga iba nga mga aspeto han iya paghadì diri gud maupay an nahidokumenta.[5][10]

An naguusá là nga kumpleto nga nakonserba nga ritrato han hadì, amo in usá nga tuló-ka-pulgada hin kahitaas nga hinimohimo hin marpil nga nabilngan hin kaguba hin templo hin urhe nga panahon ha Abydos han 1903. An tanan nga iba nga mga relief ngan istatwa nagkabibilngan nga mga pinitpinit ngan damo nga mga edipisyo nga ginpatukod ni Khufu nagkawagra. Tanan nga nahibaroan mahitungod kan Khufu tikang hin mga sinurat ha iya necropolis ha Giza ngan mga urhe nga dokumento. Pananglitan, hi Khufu an prinsipal nga aktor han sikat nga Papyrus Westcar tikang han ika-13 nga dinastiya.[5][10]

An kadam'an nga mga dokumento nga nagsusumat mahitungod kan hadi Khufu sinurat hin mga kahadto nga Ehiptohanon ngan Griyego nga mga historyador han mga 300 UC. An obitwaryo ni Khufu ginpapahayag didâ hin nagkakadilito nga mga paagi: Samtang an hadi mayda maiha nga nakonserba nga kultura nga gin-ereder han panahon han Kadaan nga Ginhadian ngan han Bag-o nga Ginhadian, an mga kahadto nga historyador nga hira Manetho, Diodorus ngan Herodotus mayda negatibo hin duro nga pag-asoy han kinaiya ni Khufu. Tungod hini nga mga dokumento, usá nga diri klaro ngan kritikal nga pagkita han batasan ni Khufu aada.[5][10]

Ngaran ni Khufu

An ngaran ni Khufu ginhalad han dyos han tuna o kalibutan nga hi Khnum, nga bangin nagpapakita hin paghitaas hin pagkapopular ngan pagka-importante ha relihiyon ni Khnum. Ha matuod, pipira nga mga hadianon ngan relihiyoso nga mga titulo nga ginpagawás anay hiní nga panahon bangin nagpapakita nga an mga Ehiptohanon nga mga paraon nagtalinguha nga pahitas'an an ira pagtikang ngan status hin kanan dyos pinaagi han paghalad han ira opisyal nga mga cartouche nga ngaran hin mga dyos. Hi Khufu bangin nagkita han iya kalugaringon nga usa nga divino nga maghihimo o magtutuha, usá nga papel nga daan na ginhatag kan Khnum, an dyos han kalibotan o tuna, han pagtuha o paghimo ngan pagtubo. Usa nga pagdangat tikang hini an pagsumpay han hadi han ngaran ni Khnum ngan an iya kalugaringon ngaran.[11]

An paraón naggamit hin opisyal hin duhá nga bersyon han iya ngaran ha pagkatawo: Khnum-khuf ngan Khufu. An syahan (nga kumpleto) nga bersyon nagpapakita hin klaro an kan Khufu relihiyoso nga pagsunod kan Khnum, an ikaduhá (nga haruhalipotay) nga bersyon dirì. Waray masabtan kun kay-ano an hadì ginmamit hin halipot nga bersyon han hiya ngaran, kay nagtatago ini han ngaran ni Khnum ngan an paghidugtong han ngaran han hadì han hiní nga dyos. Posible liwat nga an halipot nga ngaran diri gintutuyo nga mahisumpay hin kanan bisan ano nga dyos.[5][10]

Kilalado hi Khufu ha iya gin-Hellenisar nga ngaran Khêops o kundi man Cheops (pagluwás ha Ininggles: /ˈkiːɒps/, kee-ops; Griniyego: Χέοψ, ni Diodorus ngan Herodotus) ngan diri gud kilalado ha ilarom hin lain nga gin-Hellenisar nga ngaran, Súphis (pagluwas ha Ininggles: /ˈsuːfɪs/ soo-fis; Griniyego: Σοῦφις, ni Manetho).[5][10] Usá nga diri gud masurong nga bersyon han ngaran ni Khufu, nga gin-gamit ni Josephus, amo an Sofe (pagluwas ha Ininggles: /ˈsɒfiː/ so-fe; Griniyego: Σόφε).[2] Mga Arabo nga historyador, nga nagsurat hin mga místico nga mga susumaton mahitungod kan Khufu ngan han Giza nga mga piramide, nagtawag ha iya nga Saurid o kundi man Salhuk.[12]

Pinanbasaran

  1. ↑ Alan B. Lloyd: Herodotus, book II., p. 62.
  2. ↑ 2.0 2.1 Flavius Josephus, Folker Siegert: Über Die Ursprünglichkeit des Judentums (Contra Apionem) (=Über die Ursprünglichkeit des Judentums, Volume 1, Flavius Josephus. From: Schriften Des Institutum Judaicum Delitzschianum, Westfalen Institutum Iudaicum Delitzschianum Münster). Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2008, ISBN 3-525-54206-2, pakli 85.
  3. ↑ 3.0 3.1 Clayton, Peter A. Chronicle of the Pharaohs. p42. Thames and Hudson, London, 2006. ISBN 978-0-500-28628-9
  4. ↑ Malek, Jaromir, "The Old Kingdom" in The Oxford History of Ancient Egypt, ed. Ian Shaw, Oxford University Press 2000, ISBN 978-0-19-280458-7 p.88
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen. Albatros, Düsseldorf 2002, ISBN 3-491-96053-3, page 100–104.
  6. ↑ Rainer Hannig: Die Sprache der Pharaonen. Großes Handwörterbuch Ägyptisch-Deutsch. (= Kulturgeschichte der antiken Welt. Vol. 64) 4th Edition, von Zabern, Mainz 2006, ISBN 3-8053-1771-9, pakli 113.
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 von Beckerath: Handbuch der ägyptischen Königsnamen, Deutscher Kunstverlag (1984), ISBN 3422008322
  8. ↑ Karl Richard Lepsius: Denkmaler Abtheilung II Band III Makikita onlayn, kitaa p. 2, p. 39
  9. ↑ Aidan Dodson & Dyan Hilton: The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson, 2004, ISBN 0-500-05128-3 pp.52–53
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 Aidan Dodson: Monarchs of the Nile. American Univ in Cairo Press, 2000, ISBN 977-424-600-4, page 29–34.
  11. ↑ Rosalie F. Baker, Charles F. Baker: Ancient Egyptians: People of the Pyramids (= Oxford Profiles Series). Oxford University Press, 2001, ISBN 0195122216, pakli 33.
  12. ↑ Gerald Massey: The natural genesis, or, second part of A book of the beginnings: containing an attempt to recover and reconstitute the lost origins of the myths and mysteries, types and symbols, religion and language, with Egypt for the mouthpiece and Africa as the birthplace, vol. 1. Black Classic Press, 1998, ISBN 1574780107, p.224-228.
 Usa ka turók ini nga barasahon. Dako it imo maibubulig ha Wikipedia pinaagi han pagparabong hini.